Akcja ballady Romantyczność toczy się na rynku małego miasteczka. Młoda dziewczyna zachowuje się jak szalona. Karusia wyciąga do kogoś ręce, rozmawia z duchem zmarłego chłopaka. Prosty lud na początku jej nie ufa. Dopiero później ludzie stwierdzają, że widzi Jaśka, bo w jej sercu nadal obecna jest miłość. Wśród tłumu pojawia się starzec reprezentujący pojęcia klasyczne: wiedze, naukę rozum. On nie wierzy w istnienie ducha, wyśmiewa młodą dziewczynę. Pojawia się poeta- narrator ballady, który stwierdza: ,,czucie i wiara silniej mówi do mnie niż mędrca szkiełko i oko". Programowa ballada ,,Romantyczność" jest epopeją. O tym w jaki sposób dziewczyna widzi byt sygnalizuje motto zaczerpnięte z Hamleta. W balladzie tej poeta przeprowadził wyraźne rozgraniczenie dwóch stref: polemikę między światem racjonalnym i sferę intuicyjną.
Mickiewicz ukazał wewnętrzną wiarę nadbudowaną rozumem. Chodziło w niej o rzeczywistość, której materializacja nie była możliwa, którą można by odrzucić intuicyjnie. W wypowiedzi programowo- politycznej narratora najważniejsza była siła przekonania, moc przeświadczenia zewnętrznego, gdy okoliczności wewnętrzne przemawiają przeciw niemu.
