Do najważniejszych osiągnięć romantyzmu zaliczyć możemy wiele elementów, chociażby stworzenie nowego modelu literatury, wykreowanie nowej postaci bohatera romantycznego. Odrzucenie racjonalistycznego poglądu na świat i zajęcie się duchową sferą człowieka. Pokazanie, że człowiek składa się dwu części - realnej, empirycznej i równie ważnej - duchowej. Z takim rozumieniem istnienia człowieka wiąże się również nowy model miłości. Do tej pory nie przykładano tak dużej wagi do miłości w literaturze, zwłaszcza z taką szczegółowością i głębia analizy, jakiej dokonali romantycy. Uznaje się, że miłość romantyczna jest jednym z najważniejszych elementów każdego dzieła romantycznego, dlatego też w każdym z nich odnajdujemy jej wątek.

Do najważniejszych dzieł przedstawiających miłość romantyczną należą zapewne "Cierpienia młodego Wertera" J. W. Goethego. Ideałem miłości dla Wertera jest właśnie owa miłość romantyczna, której piękno i wzniosłość powoduje w człowieku zakochanym spustoszenie dusz, jest to, bowiem miłość, która założenia nie może się spełnić. Jest to jednak treść i cel życia bohatera Goethego.

Poznajemy go jako osobę, która jest bardzo szczęśliwa i zadowolona z życia. Przebywa w miasteczku, gdzie poznaje piękną Lottę, która na początku jest miłą mu znajomą, ale po jakiś czasie znajomości zaczyna darzyć ją coraz większym uczuciem. Nie wspomina też w tym czasie w swej korespondencji ani słowem o swym pochodzeniu, nie przeszkadza mu to, że wywodzi się ze sfer mieszczańskich. Za to wciąż opisuje nam swą ukochaną Lottę, widzimy jak wielkim uczuciem darzy on tę kobietę. Jak wieka jest jego radość, kiedy może zatańczyć z nią na balu, odwiedzać ją w jej domu, rozmawiać i w ogóle przebywać w jej towarzystwie. W tej chwili jest on osobą zakochaną i niewidzącą świata poza swą ukochana, bez której nie może żyć. Później, kiedy okaże się, że mimo wzajemnej miłości, nie mogą być razem, życie starci sens. Dlatego Werter postanawia popełnić samobójstwo, bo uważa, że już nic dobrego na tym świecie nie może go spotkać.

W podobny sposób przedstawia nam miłość w swej poezji Adam Mickiewicz. Weźmy chociażby wersy wiersza Adama Mickiewicza "Do M…", w których to poeta ukazuje czas wzajemnych spotkań zakochanej pary, kiedy fizycznie zostali rozdzieleni, to ich duchowa łączność została nietknięta, a nawet stała się mocniejsza. Nie inaczej jest przecież w wierszu "Do ***. Na Alpach w Splủgen", gdzie Mickiewicz rozmyśla o swej ukochanej, którą wciąż po wielu latach rozłąki kocha i tęskni ogromnie. Mimo tego, że nie ma go przy niej, to wie, że duchowo wciąż są razem., to jest właśnie najważniejsze spoiwo miłości romantycznej. Możemy o tym przeczytać w tekstach wierszy:

"Do M…"

Precz z moich oczu!... posłucham od razu,

Precz z mego serca!... i serce posłucha,

Precz z mej pamięci!... nie... tego rozkazu

Moja i twoja pamięć nie posłucha"

"Do ***. Na Alpach w Splủgen":

"Na lodowiskach widzę błyszczące twe ślady,

I głos twój słyszę, w szumie alpejskiej kaskady,

I włosy mi się jeżą, kiedy się oglądam,

I postać twoją widzieć lękam się i żądam."

Nie może też zapomnieć o postaci Gustawa z "Dziadów". Po utracie swej ukochane jego życie nie ma sensu. Załamuje się całkowicie. Jego obraz świat ulega zniszczeniu, bo nie był przygotowany na taka tragedię, nikt mu nie powiedział, że uczucia mają taką moc i mogą ranić tak mocno. W swym cierpieniu postanawia popełnić samobójstwo. Jego dramat przedstawia nam Mickiewicz podczas spotkania z księdzem, którego obwinia za to, że nigdy nie mówił mu o miłości i jej sile.

Wszystkie te przykłady ukazują jedną najważniejsza rzecz: miłość romantyczna z zasady nie może być szczęśliwa. Gdyby taka była, nie moglibyśmy nazywać jej "romantyczną". Każdy bohater musi przejść przez tę ciężką próbę uczuć. Ona ma go wzmocnić i pozwolić nabrać siły do walki o wolność ojczyzny.