W "Kordianie " Juliusza słowackiego można wyróżnić kilka zasadniczych problemów odnoszących się do wydarzeń bieżących a także oceny historii Polski.
1). Podsumowanie i ocena powstania listopadowego.
Już w Prologu Słowacki dobitnie przedstawia przyczyny klęski narodowego zrywu. Podstawowy zarzut został skierowany przeciwko przywódcom powstania. Sam Diabeł wyjmuje ich z czarciego kotła, szykując Polsce straszna przyszłość na następne stulecie( czyli wiek XIX). Ocena powstania i poszukiwanie jego przyczyn przewijają się przez całość utworu i tak losy głównego bohatera są alegorią losów powstańców. Ich klęska wynikała z niedojrzałości, z kierowania się ideałami, nie przystającymi do krzewistości. Jednak najistotniejszą sprawą jest potrzeba zjednoczenia sł. Kordian ponosi klęskę, ponieważ działa sam, porywa się na czyn, do którego nie ma dość siły, na zamach, który nie jest w mocy jednostki.
2). Polemika z Mickiewiczem.
W "Kordianie" Słowacki podejmuje także polemikę ze swym ideowym wrogiem, Mickiewiczem. Polemika ta toczy się na dwóch płaszczyznach. Z jednej strony dotyczy poezji i jej roli w życiu narodu, z drugiej zaś odnosi się do przyszłości Polski i oceny jej przeszłości.
Kwestia poezji jest ujęta bardzo wyraźni już w Prologu, gdzie trzy postaci, przedstawiają swoje stanowiska. Pierwsza z nich jest właśnie przedstawicielem obozu Mickiewicza, natomiast trzecia wyraża stanowisko Słowackiego. Polemika dotyczy tu przede wszystkim roli poety zniewolonego narodu. Słowacki krytykuje poezję Mickiewicza, za to, że niesie pociechę, ale jednocześnie usypia wolę działania. Mickiewicz rozgrzesza, pociesza, nadaje sens cierpieniu, ale to nie doprowadzi do wyzwolenia. Poezja Słowackiego jest twardsza, rozlicza naród z jego błędów. Każe Polakom zmobilizować siły, uznać winy i działać dalej i lepiej.
Polemika z Mickiewiczem, to także przeciwstawienie winkelriedyzmu mesjanizmowi. Mickiewicz głosił idee mesjanizmu (III część "Dziadów"), a więc zbawczą moc cierpienia Polaków, utwierdzając ich w przekonaniu, że ich cierpienie jest słuszne i prowadzi do celu. Słowacki przeciwstawia tym poglądom własną koncepcję, poświecenie w imię ogółu, ale poświecenie w walce, poświecenie, które prowadzi do zwycięstwa.
3). Kordian jako bohater romantyczny nowego typu.
Kordian nosi wiele cech charakterystycznych dla bohatera romantycznego, szczególne w I akcie, kiedy poznajemy go jako piętnastoletniego młodzieńca. Wrażliwy marzyciel, nieszczęśliwie zakochany poeta, cierpiący na "chorobę® wieku" bardzo przypomina Wertera z powieści Goethego. Nawet po przemianie kieruje się uczuciem, jest też indywidualista - to wszystko wpisuje się w typ romantyczny. Jednak postać Kordiana wnosi też nowe jakości. Jest to bohater dynamiczny, ewoluujący. Kordian dokonuje rozrachunku z własną przeszłością, z postawą biernego marzyciela i staje się aktywnym działaczem, staje do walki, podejmuje się czynu. Nie chce już tylko rozważać sytuacji, chce ją zmieniać.
