Pragnę powitać przybyłych tu. Szanowni państwo chciałbym przedstawić dzisiaj zagadnienie i temat jakim był patriotyzm w dobie odrodzenia.
Na wstępie pragnę uświadomić, to, co wszyscy wiemy. Polityka jest dziedziną naszego życia, która mniej lub bardziej nas interesuje. Żyjemy w kraju, tutaj pracujemy, bawimy się, uczymy. Choć czasem nawet nie wiemy, że państwo jakoś kieruje naszymi sprawami, tak właśnie jest. Stąd dosyć duże zainteresowanie polityką i całą otoczką z nią związaną. Większość z nas nie jest politykami, ale zna jej kulisy bardzo dobrze. Mimo, że ludzie gonią za sprawami dnia powszechnego, to przypatrują się sytuacji gospodarczej i politycznej ojczyzny. Zjawiskiem powszechnym jest to, że denerwujemy się na skandaliczne zachowania publicznych osób, rządzących.
Powróćmy jednak do naszego tematu: jakie było znaczenie patriotyzmu w XV wieku? Czy również wtedy ludzie interesowali się polityką, choć nie było telewizji? Czy zainteresowanie to było tak żywe?
Otóż wielkie było zainteresowanie bieżącymi sprawami narodu. Przykład daje prawdziwa osobowość epoki polskiego odrodzenia, ksiądz Piotr Skarga. Był on prawdziwym miłośnikiem państwa, dbał o jej dobrobyt. Literackim tego dowodem są "Kazania sejmowe" napisane na okazję obrad sejmu. Spisał tam wszystkie niezwykle ważne kwestie dotyczące kraju. Tym samym pokazał problemy Rzeczpospolitej jej obywatelom. Łatwo zauważyć, że kazania te pisane są stylem podniosłym. Ton wypowiedzi jest pouczający, odnosi się do wzruszeń i uczuć odbiorców, pisząc o rozłamie jedności państwa, innowiercach, łamaniu prawa i dobrych obyczajów. Jest Skarga prawdziwym patriotą.
Obawa o własny kraj towarzyszyła także ludziom nauki innych krajów. W obronie przed zagrożeniem proponowali oni utopię, jako ustrój. Tomasz Morus napisał "Utopię", która jest najbardziej znana. Podstawą, w świecie stworzonym przez Morusa, jest to, by rządziła prawość, porządek i zgoda. Nie ma miejsca na kłótnie, bitwy, rozboje. Dlatego też nie ma ubóstwa i nędzy. Powiecie państwo, że taki świat byłby bez wyrazu, nijaki. Tak, to prawda. Myślę jednak, że ważniejsza jest idea, którą Morus przekazuje, czyli troskę o ojczyznę i o ludzi, którzy w niej mieszkają i żyją.
Myśl Morusa na grunt polski przeniósł Andrzej Frycz Modrzewski. Jednak jego koncepcja różni się od pomysłu Morusa. Modrzewski nie dąży do uformowania idealnego ustroju, tylko pragnie zmienić i ulepszyć ten, który już jest. Jego dzieło "O poprawie Rzeczpospolitej" proponuje kilka bardzo ważnych reform, które jego zdaniem umocniłyby sytuację Polski. Praca zawiera pięć ksiąg, które dotyczą obyczajów, prawa, wojny, szkoły i Kościoła. To, co przyświeca autorowi, to troska o każdy stan w Polsce, pragnie sprawiedliwości społecznej. Chce poprawić funkcjonowanie szkół i wojska oraz innej organizacji Kościoła. Sprawy państwa są dla niego najważniejsze.
Temat miłości do ojczyzny jest również obecny w ogromnym dorobku poety humanistycznego Jana Kochanowskiego. Poświęca im on wiele myśli, które poznajemy, czytając jego dzieła. Najpełniejszym tego wyrazem jest tragedia " Odprawa posłów greckich". Choć warstwa fabularna opowiada o mitologii, to przesłanie jest uniwersalne. Kochanowski wyraźnie przestrzega rządzących przed frywolnością i nieodpowiedzialnością za sprawy ojczyzny. Przypomina im, że będą spowiadać się przed Bogiem.
Także we fraszce ,,Na Sokolskie Mogiły" Kochanowski ustami obrońców ojczyzny wyraża pogląd, iż umrzeć za kraj jest rzeczą szczytną, mężną. Pisze on:
,,Nie masz przecz, gościu, złez nad nami tracić,
Taka śmierć mógł byś sam drogo zapłacić".
Teraz możemy się zastanowić, czy myśl patriotyczna w epoce renesansu tak samo istnieje w codzienności, jak w pisarstwie wielkich humanistów?
Myślę, że tak. Skoro my interesujemy się polityka, to czemu mieliby nie robić tego obywatele w XV wieku. Powinniśmy nawet brać przykład z ich troski o sprawy Polski i jej mieszkańców.
