Łacińskie słowo "biblia" oznacza: księgi, pisma. Dodano do niego z czasem wyraz "hagios" - święty, aby podkreślić osobę ich autora - Boga i znaczenia przekazu.
"Stary Testament" - to izraelskie księgi święte, w "ST" nazywane są one "księgami przymierza", Nazwy: "Stare Przymierze" i "Stary Testament" wprowadza św. Paweł.
Przekazy ustne spisywano początkowo na kamiennych tablicach. Najważniejsi autorzy "ST" to Mojżesz, król Salomon i król Dawid.
"ST" dzieli się na;
- księgi historyczne (21, mi. in "Księga Rodzaju", "Księga Wyjścia", "Księga Kapłańska")
- księgi dydaktyczne (7, m. in. "Księga Hioba", "Księga Psalmów", "Księga Koheleta")
- księgi prorockie (18, m.in. "Księga Izajasza", "Księga Jeremiasza", "Księga Ezechiela")
"NT" pisany - przy pomocy Boga - przez apostołów dzieli się na:
- księgi historyczne ("Dzieje Apostolskie", ewangelie)
- księgi dydaktyczne (21, m.in. "Dzieje Apostolskie")
- dydaktyczne (21, m.in. "List św. Pawła do Kolosan", "List św. Pawła do Koryntian")
- prorockie ("Apokalipsa św. Jana", ewangelie)
"Biblia" to niewyczerpane źródło literackich inspiracji wszystkich epok.
Wiele jej motywów funkcjonuje w mowie i świadomości społecznej ("Kain i Abel", "zakazany owoc", "Sąd Ostateczny", itd.), mają one wieloznaczne, ukryte znaczenia (symbolika jabłka, baranka, krzaku ognistego, itp.)
Szczególnie kulturotwórczy jest wpływ "Biblii" na literaturę piękną. Już pierwsza wydrukowana w Polsce książka "Żywot Pana Jezu Krysta" Baltazara Opecia inspirowana była "Pismem świętym". W renesansie powstały np. "Żywot Józefa" Mikołaja Reja, "Historyja o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim" Mikołaja z Wilkowiecka, tworzono psałterze (m.in. Jan Kochanowski), apokryfy, postylle. Romantyzm przynosi ideę Polski-Mesjasza narodów, zawartą w "Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego" i V scenie III części "Dziadów" - "Widzeniu ks. Piotra".
Powstaje również "Anhelli" Juliusza Słowackiego. W pozytywizmie Henryk Sienkiewicz tworzy powieść historyczną "Quo vadis". "ST" i "NT" to natchnienie, inspiracja literatury powszechnej, by wymienić : "Józefa i jego braci" Tomasza Manna, "Mistrza i Małgorzatę" Michaiła Bułhakowa, "Na wschód od Edenu" Johna Steinbecka.
Związki z "Biblią" sygnalizują już same tytuły : "Idzie skacząc po górach" Jerzego Andrzejewskiego, tom poezji Czesława Miłosza pt. "Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada".
"Pismu świętemu" zawdzięczają swoją genezę liczne gatunki literackie: epos, kronika, list, przypowieść, baśń, opowiadanie, hymn, psalm.
W wielu utworach pojawia się stylizacja biblijna, np. w "Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego" Adama Mickiewicza, "Wspomnieniach z Maripozy" Henryka Sienkiewicza., wierszu Czesława Miłosza "Który skrzywdziłeś". Styl biblijny charakteryzuje:
- przewaga zdań złożonych współrzędnie
- powtarzalność charakterystycznych spójników : "i", "a", "albowiem", często w formie anafory
- obecność charakterystycznych wyrażeń ("Onego czasu mówił Jezus swoim uczniom", "Zaprawdę powiadam wam"
- rozpoczynanie wypowiedzi pytaniem "który".
W wielu tekstach literackich cytowane są popularne fragmenty "ST" I "NT": "Marność nad marnościami i wszystko marność", "Królestwo moje jest nie z tego świata", itp.
Szczególnie interesujące reinterpretacje biblijnych motywów przynosi współczesna poezja ("Psalmy" Tadeusza Nowaka, "Przed odejściem" Tadeusza Gajcego, "Przypowieść o maku", "O Aniołach", "Tak mało" Czesława Miłosza, "Ogrójec" Stanisława Grochowiaka, wiersze ks. Jana Twardowskiego).
Biblia jest traktowana jako źródło uniwersalnych inspiracji przez twórców wszystkich epok, w Polsce i na świecie.
