Pozytywizm odchodzi od modelu bohatera-samotnika walczącego o wyzwolenie ojczyzny i zmienia go w typ człowieka, który za cel będzie stawiał sobie uświadamianie społeczeństwa. Stąd autor utworu lub jego bohater przyjmował rolę nauczyciela. Wiersz Adama Asnyka "Do młodych" konkretyzuje zadania tych, którzy będą sięgać po "nowe życie". Wiersz ten ze względu na to, iż ma charakter odezwy budzi skojarzenia z mickiewiczowską "Odą do młodości" i dlatego nazywany jest manifestem młodych pozytywistów. Adresatem są młodzi, na co jednoznacznie wskazuje tytuł utworu. Jednakże jego odbiorcą może być każdy, kto staje przed zadaniem stworzenia czegoś nowego.
Można wskazać tutaj zawiązanie do filozofii Comte'a (należy wiedza i rozumem poszukiwać nowych dróg). Uważam, iż Asnyk aprobuje tą myśl, bo utylitaryzm zakładał służbę człowiekowi, stawiał na jego rozwój. "Do młodych" to dowód wiary w postęp oraz dziejową ewolucję. Wiersz nawołuje do pracy nad sobą, nad własnym rozwojem. Ostrzega jednak przed bezgranicznym zaufaniem do wiedzy i nauki, chce też, by niejasne cele pozostały ideami dla marzycieli. Wiele miejsca poeta poświęcił roli, jaką pełni historia w życiu narodu i dokonaniom poprzedników. Nowe pokolenia powinny zachować szacunek dla osiągnięć poprzedników i nie wolno im całkowicie odrzucać tradycji. Postęp i budowa nowej rzeczywistości nie może następować w oderwaniu od historii, lecz na gruzach starego świata, bo bez zachowania ciągłości dziejowej nie można zbudować czegoś nowego. Wiersz kończy apel o zgodę między odchodzącym pokoleniem, a tymi, którzy zajmą ich miejsce. Starzy nie mogą blokować działań młodych, a młodzi zobowiązani są szanować ich pracę. Jak zauważa podmiot liryczny historia zatacza koło i kiedyś młodych zastąpi następne pokolenie, które będzie chciało realizować własną wizję rzeczywistości. Każda epoka ma własne hasła i ideały. Zmiana pokoleń jest zjawiskiem normalnym i koniecznym, ponieważ tylko w ten sposób dokonuje się postęp. Zatem zadanie młodych polega na przejęciu ze spuścizny wielu poprzednich pokoleń wszystkiego co najcenniejsze, a następnie nadbudowanie kolejnego etapu historii, by w przyszłości również oni mieli coś do przekazania potomnym. "Do młodych" odczytuję jako zbiór wskazówek przeznaczonych dla młodych pozytywistów.
Wydaje mi się, że jest tu też ukryta prośba o to, aby młodzi "niosąc wiedzy pochodnię na czele", w pogoni za postępem nie zapominali o ludziach biednych i gorzej wykształconych, żeby okazali im pomoc oraz pamiętali, iż stanowią części społeczeństwa. Asnyk zwraca się z konkretnym apelem do młodych, by poszukiwali "prawdy jasnego płomienia" i śmiało "odkrywali nowe, nie odkryte drogi". Sądzę, że tak właśnie poeta wyraża aprobatę dla pozytywistycznej koncepcji wiary w postęp, rozwój i naukowe metody poznania świata.
