Utwór to powstał w czasach intensywnej działalności autora na scenie politycznej. Od 1788 roku pełnił funkcję posła inflanckiego w sejmie Czteroletnim. Był jednym z bardziej aktywnych działaczy obozu postępowego. Opowiadał się w swych mowach za zlikwidowaniem pańszczyzny, chciał, aby miasta miały swoją reprezentację w sejmie, popierał reformy szkolnictwa zaproponowane przez członków Komisji Edukacji Narodowej. Chciał bardzo, aby zlikwidowano wolną elekcję i tron polski stał się dziedziczny. Swoje wystąpienie w sejmie dotyczące właśnie tej sprawy uczynił w dniu 17 września 1790 roku, czym wywołał burzę polemiczną. Tego samego roku napisał "Powrót posła", który debiutował na scenie w styczniu 1791 r. najbardziej pozytywną postacią jest Walery.

Walery to stateczny, opanowany, uczciwy człowiek, który umie kochać innych. Jest posłem, patriota, bo tak został wychowany, troszczy się o losy Polski. Stara się o tym mówić, ponieważ w jego domu zawsze poruszano kwestie polityczne. Aktywnie angażuje się w działalność polityczną. Jest przedstawicielem stronnictwa patriotycznego, wie, ze trzeba wesprzeć kraj, doskonale orientuje się w sytuacji ojczyzny. Chce, aby zniesiono liberum veto, wolną elekcję i pańszczyznę. Jest optymistą, cieszy się, ze może pomóc ojczyźnie, ze działa w sejmie. Wierzy, ze praca posłów i jego również, przyniesie owoc w formie refom, które na dobre podniosą Polskę z upadku i uczynią z niej potęgę w Europie. Walery krytykuje zacofanie i konserwatyzm obozy wstecznego. Sposób życia Szarmanckiego drażni go, jest próżny i nie rozumie, jak on może zupełnie nie przejmować się sprawami państwa.

Walery wyraża nadzieję, że reformy w Polsce uczynią ją rządną i poważaną w Europie. Boleje nad zrywaniem sejmów, nad nierządem. Jest świa­domy egoizmu szlachty. jest symbolem uświadomionego i patriotycznego obywatela, starającego się dbać o losy państwa bardziej niż o własne życie rodzinne. Chce zlikwidować wszelkie zabobony i przesądy, którymi do tej pory kierowali się rządzący, którzy powinni użyć teraz rozumu. Za przyczynę tego zacofania uznaje zbyt małą wiedzę, dlatego należy dbać o wykształcenie obywateli, ponieważ to zagwarantuje podejmowanie mądrzejszych decyzji, które mogą usprawnić pracę kraju.

Domagał się dziedziczności tronu, zniesienia liberum veto, większych praw dla mieszczan i polepszenia doli chłopów. Chciał oddać władze wykonawczą w ręce ministrów, a nie sejmu, który miałby się składać z dwóch izb: dla szlachty i dla mieszczan. Sprzeciwia się pańszczyźnie, chce wolności osobistej chłopów.

Chce służyć krajowi. Jest człowiekiem honorowym, umie zachować się w każdej sytuacji, dba o kontynuowanie narodowej tradycji.

Walery (poseł na sejm) należy do stronnictwa patriotycznego, które chce odnowy kraju, walczy z moda zagraniczną i sarmatyzmem. Proponują:

- usunięcie liberum veto

- dziedziczność tronu

- zawarcie przymierza z Prusami przeciwko Rosji

- poprawienie stosunków między chłopami i szlachtą

Sprzeciwia się postępowaniu obozu konserwatywnego.

Walery - poseł na sejm, jest on patriotą i należy do obozu reformatorów, z miłości rezygnuje z posagu Teresy, gospodarowanie zaczyna od uwłaszczenia chłopów.

Walery to wzór dla wszystkich współczesnych posłów i dla każdego człowieka.