Tło historyczne:
- są to czasy panowania Sasów 1697-1733, kiedy władcą jest August II Mocny oraz lata 1733-1763, panowanie Augusta III. Następuje upadek ekonomiczny, kulturalny i polityczny. W 1720 roku państwa sąsiadujące, Rosja i Prusy, zawarły między sobą traktat, który zmuszał je do akceptowania w Polsce istniejącego stanu rzeczy.
- początek ruchu umysłowego obejmują lata czterdzieste XVIII wieku i obejmuje reformy szkół oraz wychowania (zmiany wprowadzone przez ks. Stanisława Konarskiego) - cel: wychowanie światłych obywateli wywodzących się z rodzin magnackich. Konarski dokonał wielu zmian w szkolnictwie pijarskim, a w 1740 otworzył Collegium Nobilium. W 1747 roku bracia Józef i Andrzej Załuscy zbudowali w Warszawie jedną z pierwszych bibliotek publicznych. Zawierała ona 180 tys. Woluminów i to przyczyniło się do rozwoju czytelni oraz powstania wielu wydawnictw.
Prawdziwa walka polityczna rozpoczęła się końcem 1768 roku, kiedy to szlachta zawiązała konfederację barską sprzeciwiając się tym samym królowi Stanisławowi Poniatowskiemu, ponieważ powstała ona pod okiem carycy Katarzyny II. Główne jej hasła dotyczyły obrony katolicyzmu i wolności szlacheckiej. W 1772 nastąpił I rozbiór Polski i dlatego lata 1788-92 mijały pod znakiem obrad Sejmu Wielkiego, który w większości tworzyli wychowankowie pijarów. Sejm ten uchwalił 3 maja 1791 Konstytucję Majową. W roku następnym magnaci Rzewuski, Potocki i Branicki zawiązali kolejną już konfederację w Targowicy i wydając tym samym zgodę dla Katarzyny II na zbrojną interwencję armii Rosji w Polsce, tylko po to, aby ratować swobody szlacheckie. Wtedy też wybuchła wojna - wojska rosyjskie zajęły tereny Rzeczpospolitej, a targowiczanie terroryzowali twórców konstytucji. 24 lipca również bezradny król przyłączył się do Targowicy. To pozwoliło w 1793 państwom ościennym na dokonanie II rozbioru Polski. Dopiero w 1794 wybuchło powstanie kościuszkowskie w obronie wolności. Jednak walki powstańcze nie powiodły się i w 1795, po upadku powstania, miał miejsce III rozbiór Polski, który definitywnie, na długi czas zakończył rozwój kultury polskiej i niepodległość kraju.
