Andrzej Kmicic to typ człowieka wcale nierzadko spotykanego pośród siedemnastowiecznej szlachty polskiej. Charakter jego to istny zbiór sprzecznych ze sobą cech. Z jednej bowiem strony, mamy chorążego orszańskiego, dzielnego rycerza, który śmiało stawia czoło nieprzyjaciołom, narażając przy tym swe życie na niemałe niebezpieczeństwa. Z drugie jednak, widzimy zawalidrogę i awanturnika, gotowego, gdy tylko coś mu się nie spodoba, wyciągać szalę i rąbać nią nie patrząc , że krzywdzi niewinnych. Taki jego wizerunek na pierwszych stronach Potopu kreśli nam Henryk Sienkiewicz, nawet miłość do Oleńki Billewiczówny nie jest go w stanie odmienić, na co dowodem jest spalenie Wołmontowicz, siedziby rodu Butrymowiczów, którzy narazili się mu zabijając jego "kompanionów", gdy ci zaczęli nastawać na ich córki i kuzynki. Była to zbrodnia niesłychana, nawet jak na warunki zanarchizowanej Rzeczpospolitej szlacheckiej. Jednakże Kmicic otrzymał szansę naprawy swych błędów oraz odzyskania serca panny, która się go wyrzekła na wieść o jego zbrodniach. "Zbawcom" okazał się być Janusz Radziwiłł. Składając mu przysięgę wierności nasz bohater pokazał, że jest mocno naiwny, zarówno życiowo, jak i politycznie, i nie zna się na ludziach. Protektor okazał się bowiem wilkiem w owczej skórze. Przez niego oraz rycerski honor (dotrzymywanie przysiąg) został Kmicic okrzyknięty zdrajca i zaprzańcem.
W tym miejscu zaczyna się druga część jego biografii, gdy jako imć pan Babinicz rozpoczyna swą prywatna krucjatę przeciw Radziwiłłom i Szwedom, która jest równocześnie swego rodzaju pokutą za dokonane wcześniej niegodziwości. Dokonuje on wielu walecznych czynów - ratuje przed zdobyciem Jasną Górę, niesie pomoc napadniętemu król, odnosząc wiele ran, ale jednocześnie zyskując sobie sławę w całej Rzeczpospolitej. Jednocześnie dokonuje się nim powoli przemiana na lepsze. Traci swą pychę, nie jest już tak skory do bitki jak poprzednio i, co najważniejsze, jest stanie poświęcić swoje partykularne interesy na ołtarzu spraw wyższych i ważniejszych, na co dowodem jego zachowanie, gdy dowiedział się, że Rakoczy napadł na Polskę, a on akurat w tym czasie wybrał się do ukochanej.
Nie da się jednoznacznie ocenić Kmicica, w każdym razie całości jego życia, gdyż jego poszczególne części jak najbardziej. Być może dlatego jest fascynującą i ciekawą postacią, o której przygodach czyta się jednym tchem.
