DZIAŁALNOŚĆ
Krzysztof Penderecki jest najbardziej znanym współczesnym polskim kompozytorem muzyki klasycznej. znany jest głównie jako kompozytor i dyrygent.
Urodził się w 23 listopada 1933 roku w Dębicy. Początkowo kompozycję studiował prywatnie u F. Skołyszewskiego w Krakowie, w latach 1955 - 1958) naukę kontynuował Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej u A. Malawskiego i S. Wiechowicza, także w Krakowie. Jego twórczość jest szeroko znana, był wielokrotnie nagradzany w konkursach krajowych i zagranicznych. M.in. otrzymał pierwszą drugą i trzecią nagrodę w Konkursie Młodych Związku Kompozytorów Polskich (1959: był to pierwszy występ kompozytora na arenie międzynarodowej), dwukrotnie Nagrodę Państwową I stopnia w roku 1968 i 1983, w 1970 został odznaczony przez Związek Kompozytorów Polskich, zdobywał nagrody im. Herdera (1977), im. Honegerra (1978) czy im. Sibeliusa (1983), w 1993 r. nagrodziła go Międzynarodowa Rada Muzyczna UNESCO.
14 grudnia 2005 roku Krzysztof Penderecki otrzymał z rąk prezydenta Order Orła Białego - najwyższe polskie odznaczenie państwowe.
W 1963 r. zdołał powołać do istnienia klasę kompozycji w krakowskiej PWSM. przez pewien czas pełnił funkcję rektora uczelni ( 1972 - 1987), a do dziś jest profesorem Akademii Muzycznej. W latach 1973- 1978 prowadził wykłady Yale University w New Haven. piastował też stanowisko dyrektora artystycznego krakowskiej filharmonii (1987-1990 ). Jako pierwszy dyrygent został zaproszony na gościnny występ do Norddeutscher Pundfunk Orchester w Hamburgu, a od 1988 roku był już jej pierwszym dyrygentem. Wiele europejskich uczelni przyznało mu tytuły doktora honoris causa, (m.in. uniwersytety w Rochester, Bordeaux, Waszyngtonie, Belgradzie, Madrycie, Buenos Aires, a także w Poznaniu, Warszawie czy Krakowie). prowadzi bardzo aktywne życie twórcze, dyrygując czołowym światowym orkiestrom. Jego koncerty zawierają zarówno jego własne kompozycje jak i utwory wybitnych twórców różnych epok.
TWÓRCZOŚĆ
Początki poszukiwań twórczych Pendereckiego to dążenie do nowych, eksperymentalnych brzmień. stosował w tym celu niekonwencjonalne środki instrumentalne ( np. szerokie użycie klasterów). Te pierwsze chronologicznie próby określa się mianem sonoryzmu, z tego okresu pochodzi "Tren ofiarom Hiroszimy" (1959), "I kwartet smyczkowy" ( 1960 ) i "Polymorphia" ( 1961 ). Znawcy wyznaczają kolejny okres w twórczości mistrza od momentu powstania "Stabat Mater" na 3 chóry a capella ( 1962 ), stanowiącego część monumentalnej "Pasji wg św. Łukasza" ( 1965 ). Twórczość tę znamionuje zwrot w kierunku tradycji, poszukiwanie form wspólnych dla języka nowoczesnej muzyki i dorobku kultury europejskiej, za przykład niech posłużą: "Jutrznia" ( 1970-1971 ), "Kosmogonia" ( 1970 ), czy "Magnificat" ( 1974 ).
Druga połowa lat siedemdziesiątych to okres fascynacji Pendereckiego tradycją późnoromantyczną, czego efektem jest m.in. "Koncert skrzypcowy"( 1977 ), "Raj utracony" ( 1978 ), "II Symfonia Bożonarodzeniowa ( 1980), czy "Te Deum" ( 1980 ) z dedykacją dla Jana Pawła II.
Twórczość polskiego kompozytora pełna jest inspiracji sztuką europejską. I tak na przykład opera "Czarna maska" wg G. Hauptmanna nawiązuje do XX-wiecznego dramatu ekspresjonistycznego, "Król Ubu" wg A. Jarryego to z kolei rodzaj pastiszu różnych stylów, a w "V Symfonii Korea" można dostrzec syntezę estetyki późnego romantyzmu i wieku XX.
KOMPOZYCJE
Oprócz już wymienionych do dorobku Pendereckiego należą: "Anklasis", "Dies irae", opera "Diabły z Loudun", "Koncert wiolonczelowy", "Canticum Canticorum Salomonis", "Przebudzenie Jakuba", "II Koncert wiolonczelowy", "Koncert altówkowy", "II Koncert skrzypcowy", "Sinfonietta", "Siedem bram Jerozolimy", "Msza", "Credo", "Polskie Reqiem", "Benedicamus Domino", "Hymn do św. Daniłła", "Hymn do św. Wojciecha", "Concerto Crosso", koncert fortepianowy "Zmartwychwstanie", "Largo na wiolonczelę i orkiestrę" i wiele, wiele innych.
