Wychowaniem nazywamy wszystko, co ma na celu ukształtować młodego człowieka na pełnowartościowego obywatela, przygotować go do dorosłego życia. Obejmuje ono zarówno aspekt umysłowy, jak i fizyczny , a także moralny.

Już starożytni Grecy wiedzieli, jak istotnym jest ono procesem. Grecy słynący z zamiłowania zarówno do cnoty , jak i do piękna , od najmłodszych lat mieli wpajane, te oraz inne wzorce, zarówno w domu, jak i w specjalnych szkołach, w których pobierali nauki. Równie ważny był rozwój umysłowy , jak i rozwój fizyczny dziecka.

Grecy wykształcili dwa, słynne wzorce wychowania, związane z dwoma najpotężniejszymi polis greckimi.

Pierwszy z nich to ideał wychowania wykształcony w Sparcie, zwanej także Lacedemonem.

Rywalizowało ona z drugim potężnym polis, Atenami o pierwszeństwo w całej Grecji.

Było ton państwo wojskowe, w którym życie obywateli było podporządkowane interesom militarnym Sparty.

W rodzinach spartańskich dziecko pozostawało przy matce do siódmego roku życia.

Później, wraz ze skończeniem siedmiu lat, państwo przejmowało nad nim opiekę.

Dzieci i młodzież do osiemnastego roku życia spędzała czas w specjalnych ośrodkach wychowawczych, przypominających bardziej koszary wojskowe , niż szkołę. Dotyczyło to nie tylko chłopców, ale również dziewcząt. Nie przywiązywano tam zbyt dużej uwagi do rozwoju umysłowego, owszem uczono tam czytania i pisania, ale zdecydowanie większy nacisk kładziono na wychowanie młodego człowieka , pod względem jego patriotyzmu.

Głównymi zajęciami młodych ludzi były ćwiczenia fizyczne, kształtujące w nich zamiłowanie do walki. Młodzież przebywająca tam miała się nauczyć bezwzględnej dyscypliny, która była uważana w Sparcie, za jedną z największych cnót człowieka. Warunki w których przebywali , były niezwykle surowe, nie były im dostępne żadne wygody, stąd obiegowe sformułowanie , mówiące o ,, spartańskich warunkach".

Później chłopcy spędzali dwa lata, do ukończenia dwudziestego roku życia, na ćwiczeniach, które robiły z nich żołnierzy. Kiedy mieli już dwadzieścia lat zaczynali w końcu służbę wojskową, do której się tak długo przygotowywali. Służba ta była niezwykle długa, trwała aż dziesięć lat.

Drugim wzorem wychowania był ideał uformowany w Atenach. Nie było to tak surowe wychowanie, jak w Sparcie, Ateńczycy bardziej cenili swobodę.

Sprawność fizyczna nie mogła brać góry nad kształceniem umysłu. Młody Ateńczyk miał być wszechstronnie kształcony , jego rozwój miał harmonijnie łączyć aspekty wychowania fizycznego i umysłowego.

Piękne miało być nie tylko ciało , ale także umysł i dusza. Dziewczęta nie chodziły do żadnych szkół, kształciły się w domach.

W Atenach chłopców w wieku od siedmiu do czternastu lat uczyli prywatni nauczyciele, którzy dbali przede wszystkim o ich rozwój umysłowy.

Później gdy mieli już piętnaście lat odbywali ćwiczenia fizyczne w prywatnych palestrach.

Rozwój umysłowy kontynuowali w gimnazjonach. Do pełnego obywatelstwa przygotowywało Ateńczyków dwuletnie ćwiczenia wojskowe z wychowaniem obywatelskim.

W wychowaniu ateńskim był istotny ideał kalokagatii, który mówił, że należy łączyć męstwo i piękno z cnotą i rozumem.

W Grecji istotną rolę odegrały szkoły wyższe, wśród których wyróżniła się Akademia Platońska, założona w gaju Akademosa.

Zajmowano się w niej głównie dysputami filozoficznymi, choć nie znaczyło to , że całkowicie zrezygnowano z rozwoju innych nauk, takich jak matematyka , czy astronomia.