Jugosławia stanowiła przykład dla wielu państw ówczesnego bloku wschodniego, ponieważ była wstanie przeciwstawić się woli Stalina i realizowała własną drogę do komunizmu. Jugosławia, która znalazła się w radzieckie strefie wpływu, sprzeciwiła się postanowieniom Biura Informacyjnego dokonanych w czerwcu 1948 roku. Ta samowola komunistów jugosłowiańskich wywołała jawny konflikt polityczny w 1949 roku miedzy Jugosławia a ZSRR. ZSRR sprzeciwiał się intencji budowania organu federacyjnego na Bałkanach, której inicjatorami byłyby Jugosłowianie i Bułgarzy, choć brano pod uwagę także udział Węgier i Albanii. Konflikt ten spowodował usuniecie KPJ z Biura Informacyjnego, odmówiono jej także uczestnictwa w opracowywaniu statusu RWPG. Stalin popadł w personalny konflikt z charyzmatycznym przywódcą Tito, efektem tego było wydanie zakazu utrzymywania stosunków dyplomatycznych dla państw komunistycznych.
Charyzmatyczny Josip Broz Tito zbytnio nie zmartwił się reakcja Stalina, szukał poparcia w krajach zachodu, czego efektem było podpisanie układów gospodarczych w 1948 roku z USA i Wieka Brytania. Tito wyznaczył siebie na przywódcę państw tzw. niezaangażowanych, które dążyły do socjalizmu we własnych krajach bez pomocy ZSRR. W Jugosławii wielonarodowościowym państwie rozpoczęła się budowa socjalizmu, poprzez liczne zmiany w ustroju i gospodarce uwieńczone uchwaleniem nowej konstytucji w 1953 roku, wprowadzono samorządowego systemu władzy. Powstałe liczne organy dla reprezentacji robotników i samorządy terytorialne, którym oddaną pewną część uprawnień, choć najważniejsze kompetencje władzy pozostały w rękach KPJ, którą przekształcono w Związek Komunistów Jugosławii by podkreślić zachodzące zmiany w kraju. Pozostawiono najważniejszą rolę w państwie dla partii, w gospodarce realizowano kolejne państwowe planowanie gospodarki w postaci licznych planów. Komunistyczna partia Jugosławii była jedyną partią komunistyczną w tym okresie, która miała odwagę sprzeciwić się Stalinowi i jego koncepcji budowania socjalizmu w oparciu o koncepcję permanentnej rewolucji dla utrwalania totalitaryzmu w państwie.
Izolowanie Jugosławii przez Stalina także w kwestii układu warszawskiego doprowadziło do podpisania w sierpniu 1954 roku tzw. Paktu bałkańskiego pomierzy Grecja, Turcja i Jugosławią, który groził włączeniem Jugosławii w struktury NATO. Jednak do tego nigdy nie doszło, sytuacja Jugosławii uległa diametralnej zmianie po wydarzeniach na XX zjeździe KPZR. Śmierć Stalina i wydarzenia szoku, odwilży po słynnym referacie N. Chruszczowa, doprowadziły do normalizacji stosunków dyplomatycznych. Przejawem zmiany stosunków były obustronne wizyty przywódców w stolicach państw w maju a także czerwcu 1955 roku. Złożone podczas tych wizyt deklaracje za poszanowaniem suwerenności oraz nie wtrącania się w sferę wewnętrzną dwóch były drogowskazem do dalszej współpracy. Problemem pozostał jedynie stosunek względem tworu, jakim było NRD, jednak i w tym względzie nastąpiła stabilizacja w 1957 roku.
2.Polityka wewnątrz kraju a pozycja międzynarodowa Jugosławii.
Normalizacja stosunków radziecko-jugosłowiańskich i postanowienia dokonane na XX Zjeździe KPZR pozwoliły wykorzystać w ramach światowego ruchu komunistów praktyk stosowanych w Jugosławii.
Polityka wewnętrzna zapoczątkowana zmianami poprzez udzielenie szerokich uprawnień samorządom terenowym ( komitetom ludowym), a także kolektywom robotniczym, które przejęły kontrole na państwowymi przedsiębiorstwami. Kwiecień 1952 rok przyniósł zmiany istniejące dotychczas organy komitetów ludowych stawały się jednolite w strukturach organów państwa, postanowiono że będą one dwuizbowe w gminach i miastach. Pierwszą pośród z nich była wyłaniana na drodze głosów ludności zamieszkującej określony obszar, natomiast druga tworzyli przedstawiciele z załóg zakładów i związków spółdzielczych. Sama KPJ potwierdziła zmianę nazwy na Związek Komunistów Jugosławii, akcentując ze zmiany zachodzą na wszystkich szczeblach władzy.
W kwestii trwającej izolacji Jugosławii na arenie międzynarodowej zwłaszcza przez państwa bloku wschodniego, przyczyniło się do wydania oświadczenia na VI zjeździe KPJ w listopadzie 1952 roku, w którym potępiono politykę blokową kształtowaną przez mocarstwa i opowiadano za polityką trzeciej drogi akcentując pokój i niezaangażowanie. Na przełomie lat 1958-60 Jugosławia staje jednym z liderów państw niezaangażowanych nawiązując ścisłą współpracę z Indiami, Egiptem ( ZRA) i Indonezja. Josip Broz Tito stał się jednym z niekwestionowanych przywódcą i autorytet dla wielu krajów w Azji, Afryce i Ameryce Łacińskiej, które szukały własnej drogi do socjalizmu.
