Powstanie Organizacji Narodów Zjednoczonych przewidywała podpisana w San Francisco 26 VI 1945r. Karta Narodów Zjednoczonych. Dokument ten wszedł w życie 24 października 1945r. Podpisanie Karty poprzedzały inne dokumenty i porozumienia wielostronne takie jak Karta Atlantycka (podpisana 14 sierpnia 1941r), był to szkic powojennej rzeczywistości na świecie; Deklaracja Narodów Zjednoczonych (sporządzona 1 stycznia 1942r.) Jej sygnatariuszami były m.in.: Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Związek Radziecki, Chiny oraz 22 inne państwa, w tym Polska. Deklaracja dawała podstawę do zmiany nazwy z „aliantów” na Narody Zjednoczone. Kolejnym z dokumentów była Deklaracja Moskiewska z 1 grudnia 1943r. W deklaracji tej Związek Radziecki, Wielka Brytania, USA, Chiny, przewidywały powołanie międzynarodowej organizacji opartej na równości i suwerenności państw, w celu utrzymania pokoju na świecie. Istotnym porozumieniem były główne postanowienia Konferencji w Teheranie (28 wrzesień-1 grudzień 1943), gdzie praktycznie zarysował się kształt współczesnej Europy, proponowano też nazwę dla nowej instytucji międzynarodowej odpowiedzialnej zaświatowy ład. Miał to być „Światowa Rodzina Narodów Demokracji”. Obok teherańskiej równie ważną była konferencja w Jałcie (4-11 luty 1945r.). Osiągnięto tam porozumienie w sprawie przyszłych głosowań w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, uznając że będzie się ono odbywał w oparciu o zasadę bezwzględnej jednomyślność wszystkich pięciu stałych członków, dokonano też ustalenia terminu konferencji założycielskiej ONZ.
Kompetencje i budowa ONZ.
Organizacja poosiada swój własny emblemat (złożony w zarysu kontynentów kuli ziemskiej rozrysowanych na siatce kartograficznej w oplecionym laurze z liści gałązek drzewa oliwnego) i flagę (koloru jednolitego błękitu). Na gruncie przepisów międzynarodowych jako organizacja o charakterze globalnym posiada osobowość prawną Jej stał, główną siedziba jest Nowy Jork. W Europie posiada swoje siedziby w Wiedniu i Genewie. W jej obrębie funkcjonuje sześć oficjalnych języków: angielski, chiński, francuski, arabski, hiszpański i rosyjski.
Organizacja ma też swoje cele statutowe które w większymi bądź mniejszymi sukcesami stara się realizować. Do grupy głównych celów jakie stawia sobie organizacja zaliczyć można zapewnienie pokoju i międzynarodowego bezpieczeństwa, ochrona i nadzór nad przestrzeganiem praw i godności człowieka w działaniach państw członkowskich jak też w stosunkach międzynarodowych. Istotną sprawą jest nadzorowanie harmonijnej współpracy między narodami i wspieranie rozwoju gospodarczego przebiegającego w oparciu o wymianę handlowa.
Cełów tych nie można byłoby zrealizować gdyby nie zapisy zawarte w Karcie Narodów Zjednoczonych, które mówią, że państwa członkowskie ONZ są równe i suwerenne. Nakłada to na nie obowiązek przestrzegania międzynarodowych zobowiązań co wiąże się na przykład z rozwiązywaniem sporów drogą pokojową, zakazem ingerencji w wprawy innych państw, natomiast ewentualne akcje podejmowane na podstawie karty mają mieć wsparcie państw członkowskich. Obowiązuje również zakaz udzielania pomocy krajom, wobec których ONZ zastosowało środki przymusu i środki zapobiegawcze. Ponadto w sprawach pokoju i zapewnianiu bezpieczeństwa państwa członkowskie w kwestii przyjęcia nowego postanowienia obowiązkowa jednomyślność. Przy czym o organizacji rozróżnić należy członków pierwotnych, czyli państwa, które brały udział w konferencji założycielskiej w San Francisco i złożyły podpis a następnie ratyfikowały Kartę Narodów Zjednoczonych i Pozostałe państwa członkowskie, które są przyjmowane do Organizacji na podstawie uchwały Zgromadzenia Ogólnego, na wniosek Rady Bezpieczeństwa (aby taka uchwała miała moc prawną musi zostać podjęta przy jednomyślności 5 stałych członków i posiadała poparcie 2/3 głosów na Zgromadzeniu Ogólnym). Zgromadzenie Ogólne posiada prawo (na wniosek Rady Bezpieczeństwa) zawiesić a nawet wykluczyć z Organizacji za łamanie postanowień Karty.
Państwo ubiegające się o członkostwo mu spełnić pewne wymagania, należą do nich: niepodległość, suwerenność, prowadzenie pokojowej polityki, akceptacja reguł Karty Narodów.
Najważniejsze organy ONZ:
- Zgromadzenie Ogólne- do jego uprawnień należy: uchwalanie deklaracji pokojowych, przyjmowanie nowych członków, wybierania niestałych członków Rady Bezpieczeństwa, decydowanie o budżecie, każde państwo posiada jeden głos, większość spraw (poza sprawami wymienionymi w poprzednim nawiasie, gdzie wymaga się 2/3) jest rozstrzygana zwykłą większością głosów. Zgromadzenie zbiera się raz do roku na sesje zwykłe, ale może być zwołane na sesję nadzwyczajną na wniosek Rady Bezpieczeństwa lub większości członków Zgromadzenia. Uchwały mają moc zaleceń, czyli nie wiążą bezpośrednio państw. Funkcjonuje domniemanie właściwości Zgromadzenia, czyli jeżeli coś nie jest w przepisach wskazane jako właściwe dal innego organu to zajmuje się tym Zgromadzenie Ogólne.
- Rada Bezpieczeństwa- składa się z pięciu stałych członków (Chin, Rosji, Francji, USA i Wielkiej Brytanii) i dziesięciu członków niestałych, wybieranych co roku w liczbie pięciu (2 letnia kadencja) zawsze proporcjonalnie z wszystkich kontynentów. Uchwały zapadają większością 9 głosów, ale wszyscy członkowie stali muszą być przy tym jednomyślni. Kiedy stroną w sporze jest jedno z mocarstw, ma ono obowiązek (i prawo) wstrzymania się od głosu. Stałym członkom przysługuje również prawo veta. Kompetencje: pilnowanie bezpieczeństwa i pokoju na świecie, rozpatrywanie sporów i zapobieganie sytuacją rodzącym spory, wydawanie zaleceń, które wskazują jak spór należy rozwiązać, decyzje zastosowania sankcji w stosunku do państwa, które nie przestrzega zasad utrzymania pokoju na świece (sankcje gospodarcze, komunikacyjne, dyplomatyczne). Kiedy sankcje okażą się nieskuteczne, ONZ może podjąć działania militarne. Wojska ONZ są połączeniem oddziałów członków ONZ i podlegają Radzie, która w tej materii posiada organy pomocnicze takie jak: Wojskowego Komendanta Sztabowego, czy Komisje Rozbrojeniową. Podejmuje również misje obserwacyjne na terenach objętych konfliktem.
- Rada Społeczno-Gospodarcza- jej członków w liczbie 54 wybiera Zgromadzenie Ogólne na trzy letnią kadencję, przy czym co roku wymienia się 1/3 składu. Do Rady należą sprawy gospodarcze, społeczne, kulturalne, prawa człowieka, konferencje międzynarodowe, wskazywanie wytycznych dla organów pomocniczych ( Komisja Praw Człowieka) i specjalnych agencji (np. Fundusz pomocy dzieciom). Kontroluje podejmowane działania wyspecjalizowanych organów. Jej uchwały podejmowane są większością głosów.
-Rada Powiernicza- w jej skład wchodzi pięć mocarstw, nadzoruje działalność administracyjną nad terytoriami kolonialnymi, ze wzglądu na dekolonizacje świata po II wojnie światowej, jest to praktycznie organ martwy nie podejmujący wiele decyzji
-Sekretariat- jest to organ odpowiedzialny za ogólnie pojętą administrację i organizację pozostałych organów ONZ. Na jego czele stoi Sekretarz Generalny, który zostaje wybrany na Zgromadzeniu Ogólnym na wniosek Rady Bezpieczeństwa, jego kadencja wynosi pięć lat, posiada prawo uczestniczenia w pracach wszystkich pozostałych organów. Może skierować uwagę Rady Bezpieczeństwa na każdą sprawę, jaką uzna za ważną. Zarządza również skarbem Organizacji i pobiera składki członkowskie. Mianuje pracowników Sekr. Składa sprawozdanie Zgromadzeniu Ogólnemu z rocznej działalności Organizacji. Jest zwierzchnikiem Centrum Praw Człowieka. Obecnie stanowisko to piastuje Kofi Annam.
-Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości- ma siedzibę w Hadze, jego piętnastu członków wybiera Zgromadzenie Ogólne i Rada Bezpieczeństwa na wniosek Sekretarza, kadencja sędziego Trybunału wynosi 9 lat. W skład sądu wchodzi po jednym reprezentancie z każdego kraju. Sędziowie ze swojego grona wybierają przewodniczącego i jego zastępcę na 3 letnią kadencję. Co trzy lata na miejsce starych wchodzi trzech nowych członków, którzy mogą być wybierani kilkukrotnie. Wyroki Trybunału są ostateczne i nie przysługuje od nich odwołanie do żadnego organu.