1. Powstanie PKWN

- Oddziały radzieckie wyzwoliły tereny wschodniej Polski po Bug

- Stalin nie uznając władzy legalnego rządu polskiego przebywającego na emigracji. dąży do utworzenia na wyzwolonych terenach podporządkowanego sobie, komunistycznego ośrodka polskiej władzy państwowej

- 21 lipca 19 44 r. w Chełmie Lubelskim powstał PKWN, czyli prototyp polskiego rządu komunistycznego

- jego przewodniczącym został Edward Osóbka - Morawski

2. Manifest PKWN

- został wydany 22 lipca 1944 r.

- był dokumentem programowym komunistycznego obozu, który zamierzał przejąć władzę w Polsce

- charakter manifestu był bardzo ogólnikowy a sam dokument pełnił przede wszystkim rolę propagandową i miał skupić społeczeństwo wokół nowej władzy

- Manifest apelował do polskiej ludności o wytrwałe i mężne kontynuowanie walki z Niemcami

- zapowiadał gruntowne reformy społeczne z radykalną reformą rolną w pierwszej kolejności

- wspominał o upaństwowieniu przemysłu, administrowanego przez Niemców

- obiecywał szybką odbudowę Polski

- mówił o trwałym uregulowaniu wschodniej granicy państwa polskiego oraz o nabytkach terytorialnych na zachodzie

- zapowiadał sojusz z ZSRR

3. Funkcjonowanie PKWN

- jego działalność objęła drugą połowę 1944 r., ponieważ w grudniu tegoż roku zastał przekształcony w rząd tymczasowy

- rozpoczął tworzenie struktur administracyjnych na wyzwalanych przez Armię Czerwoną terenach polskich

- na forum międzynarodowym nawiązał stosunki z Jugosławią i Tymczasowym rządem republiki Francuskiej gen. De Gaulle`a

4. Powstanie Rządu Tymczasowego

- w Londynie rząd Stanisława Mikołajczyka podał się do dymisji

- w wyniku ofensywy niemieckiej w Ardenach parcie aliantów na wschód zostało spowolnione

- tym większe znaczenie zaczyna mieć ofensywa radziecka na froncie wschodnim

- Stalin wykorzystuje te sytuację i podejmuje decyzję o przekształceniu PKWN w rząd tymczasowy

- 31 grudnia 1944 r. powołała Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej z Edwardem Osóbką - Morawskim jako premierem

5. Sprawa polska na konferencji w Jałcie

Podczas spotkania "wielkiej trójki" w Jałcie, które odbyło się od 4 do 11 lutego 1945 r. zapadły niezwykle ważne decyzje dotyczące Polski. "Wielką trójkę" tworzyli przywódcy trzech najpotężniejszych państw koalicji antyhitlerowskiej: Józef Stalin (ZSRR), Winston Churchill (Wielka Brytania) oraz Franklin D. Roosevelt (Stany Zjednoczone). Po długich dyskusja ostatecznie zwyciężyła opcja forsowana przez Stalina. Zgodzono się zatem, że polska granica wschodnia powinna przebiegać wzdłuż linii Curzona, z niewielkimi odchyleniami na korzyść Polski (od 5 do 8 kilometrów). W odniesieniu do granic Polski uczestnicy konferencji uznali, że powinna ona kosztem Niemiec uzyskać znaczny przyrost terytorialny na północy i zachodzie. Odnośnie rządu polskiego w Jałcie ustalono, że powinien zostać utworzony Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej (TRJN), w którego skład wchodziliby przedstawiciele działającego w Polsce i popieranego przez Stalina Rządu Tymczasowego Rzeczypospolitej Polskiej oraz przedstawiciele legalnego polskiego rządu emigracyjnego. Reprezentanci trzech wielkich mocarstw zostali upoważnieni do ustalenia zasad utworzenia takiego rządu. Jednocześnie trzy wielkie mocarstwa zobowiązały się do jego uznania. Na rząd ten nałożono obowiązek przeprowadzenia w jak najkrótszym czasie wolnych i demokratycznych wyborów, opartym na powszechnym i tajnym głosowaniu, z udziałem wszystkich demokratycznych i antynazistowskich partii. Decyzje, które zapadły w Jałcie podjęto bez udziału przedstawiciela Polski. Nie było tam nie tylko reprezentanta legalnego rządu polskiego przebywającego na emigracji w Londynie, ale również nie dopuszczono do negocjacji przedstawicieli komunistycznego, marionetkowego rządu stworzonego przez Stalina. Niezwykle ważne decyzje dotyczące Polski podjęto zatem nie uwzględniając jej zdania i za jej plecami. Było to wyrazem stosowanej wielokrotnie przez Stalina polityki faktów dokonanych, do której w Jałcie przyłączyły się mocarstwa zachodnie. Pomimo obietnic wolnych i demokratycznych wyborów w Polsce, nie zagwarantowano im międzynarodowej kontroli, a fakt, że Polska znalazła się w strefie wpływów radzieckiej dyktatury nie pozwalał mieć nadziei, że demokratyczne obietnice te zostaną zrealizowane.