Podłoże wojen polsko-szwedzkich stanowiła przede wszystkim walka o panowanie w Inflantach, tj. terytorium nad rzeką Dźwiną i Zatoką Ryską. Na tym terytorium ścierały się strefy wpływów szwedzkich, polskich i rosyjskich. Plany podporządkowania Inflant wiązały się z ich znaczeniem w handlu i gospodarce. Przez Inflanty przechodziły ważne szlaki handlowe łączące zachodnią i północną Europę ze Wschodem. W XVI w.

 Ponadto, od czasów panowania Zygmunta III Wazy, królowie polscy rościli sobie prawo do panowania w Szwecji, co wywoływało konflikty zbrojne.

Wojna polsko-szwedzka 1563-1570

Kiedy w 1561r. wielki mistrz zakonu kawalerów mieczowych postanowił zawrzeć sojusz z Polską i sekularyzować zakon, napotkało to sprzeciw Rosji, która zawarła sojusz przeciwko Polsce ze Szwecją. Doszło do wybuchu I wojny północnej. W wyniku pokoju zawartego w 1570 r. Polska i Litwa zachowały południową część Inflant, Szwecja zyskała Estonię, a Dania wyspy na Morzu Bałtyckim.

Wojna polsko-szwedzka 1600-1611

Śmierć króla Szwecji Jana III spowodowała, że król Polaki Zygmunt III Waza objął również władzę w Szwecji jako prawowity następca tronu. Konflikty między katolickim Zygmuntem a protestancką Szwecją spowodowały, że zawiązała się wobec niego opozycja z Karolem Sudermańskim na czele. Wobec detronizacji Zygmunta przez riksdag, ogłosił on w 1600 r. inkorporację Estonii do Polski, rozpoczynając tym samym kolejna wojnę ze Szwecją.

Do najważniejszych bitew tej wojny należy bitwę pod Kircholmem (27.09.1605), podczas której hetman Jan Karol Chodkiewicz rozbił wojska szwedzkie. Zawarty przez Szwedów sojusz z Rosją doprowadził do wybuchu wojny polsko-rosyjskiej 1609-1618. Problemy wewnętrzne obu stron konfliktu spowodowały, ze w 1611 r. zawarto 9-miesieczny pokój, który później był przedłużany aż do 1616 r.

Wojna polsko-szwedzka 1621-1629

Wzmocnienie Szwecji wybór Gustawa Adolfa na króla spowodowały kolejna wojnę polsko-szwedzką. We wrześniu 1621 r. Gustaw Adolf zajął Rygę i wkroczył do Kurlandii. W 1622 r. zawarto rozejm trwający do 1625 r. Wtedy to Szwedzi opanowali niemal całe Inflanty. Kolejny rozejm zawarto w 1626 r.

Wojna polsko-szwedzka 1626-1629

Krótkotrwały rozejm zakończył się latem 1626 r., kiedy wojska szwedzkie zajęły Piławę zajmując później całe wybrzeże aż po Puck. Dopiero na wiosnę 1627 r. Polakom udało się skutecznie odeprzeć siły wroga odzyskując stopniowo zajęte tereny. Zwieńczeniem tych działań była bitwa pod Oliwą, która miała miejsce 28 listopada 1627 r. 

Kolejne miesiące walki przechyliły szalę zwycięstwa na stronę Szwecji. Zawarty w 1629 r. rozejm w Altmarku był niekorzystny dla Polski. Przy Polsce zostawały  Puck, Gdańsk, Królewiec i Libawa. Ponadto Szwecja uzyskiwała prawa pobierania 3,5% cła gdańskiego.

Wojna polsko-szwedzka 1655-1660 (potop szwedzki)

Osłabianie Polski w wyniku powstania Chmielnickiego i wojen z Rosją spowodowały, że Szwecja zerwała obowiązujący rozejm i w 1655 r. wkroczyła na tereny Rzeczypospolitej. Celem było podporzadkowanie sobie Polski. Sytuacja była o tyle trudna, że Karol X Gustaw sprzymierzył się z polskimi magnatami, co jeszcze bardziej osłabiło pozycję króla Jana Kazimierza, który zmuszony był uciekać na Śląsk. 

Wobec postawy Radziejowskich i Radziwiłłów wojska szwedzkie opanowały niemal cały kraj. Niedotrzymanie przez króla Szwecji umowy z magnatami dotyczącej nienaruszalności ich majątków spowodowało odwrócenie się możnowładców od Szwedów i podjęcie działań w obronie ojczyzny. Niezwykle woźna okazała się tu skuteczna obrona Jasnej Góry pod kierownictwem o. Augustyna Kordeckiego.

Na początku 1656 r. Jak Kazimierz wrócił do kraju wzywając rodaków do podjęcia walki z najeźdźcą.

Sytuację utrudnił fakt, że Szwedzi porozumieli się z Bohdanem Chmielnickim i Jerzym II Rakoczym, zawierając układ w Radnot  (grudzień 1656 r.) dokonując przyszłego podziału ziem polskich między siebie. I podejmując wspólnie walkę zbrojną przeciwko Rzeczypospolitej.

Wojna zakończyła się dopiero w  1660 r. pokojem w Oliwie. Na jego mocy Polska utraciła większą część Inflant wraz z Rygą, musiała uznać suwerenność Prus Książęcych, Jan Kazimierz zrzekł się w imieniu swoim i swoich następców pretensji do tronu szwedzkiego. Szwedzi zobowiązali się do utrzymania swobody handlowej na Bałtyku i oddania zrabowanych podczas potopu szwedzkiego rzeczy.