Na przełomie wieków VIII i IX w całej niemal Europie zaznaczyła się aktywność ludów zamieszkujących chłodną, górzystą i mocno zalesioną Skandynawię. Na początkach IX wieku ludy te dzieliły się na cztery zasadnicze odłamy (grupy plemienne): Gotów, Szwedów, Norwegów i Duńczyków. Dla pozostałych Europejczyków wszyscy oni byli "Normanami", "Wikingami" albo "Waregami".
Skandynawowie, którzy odwiedzali inne części Europy byli członkami drużyn podejmujących (w VIII - XI w.) odległe morskie wyprawy, kierując się głównie do krajów Europy zachodniej i południowej. Ich wyprawy miały charakter handlowy, osadniczy, kolonizacyjny, zdobywczy, lub wręcz rozbójniczy.
Do ekspansji Wikingów popychały: surowy klimat i nieurodzajne gleby rodzimej Skandynawii, przeludnienie oraz chęci walki o nowe tereny i łupy. Wyprawy morskie stawały się dla Normanów źródłem majątku i sposobem utrzymania drużyny. Często też ratunkiem dla plemion zagrożonych. Bardzo pomagała im biegła znajomość zasad żeglugi, map, stosowania żagli i wysoce rozwinięte szkutnictwo. Nie bez znaczenia była też słabość państw atakowanych.
Najazdy Wikingów zapoczątkowały ataki plemion duńskich na frankijskie wybrzeża oraz rabunkowe wyprawy Norwegów do Anglii, Irlandii i (rzekami) w głąb Europy (do: Nantes, Dorestad, Hamburga, Pizy, Sewilli, Paryża i Akwizgranu).
Na podbitych terenach Normanowie tworzyli niewielkie państewka o silnej organizacji wojskowej i politycznej. Tak Norwegowie skolonizowali: Szetlandy, Wyspy Owcze, Orkady, Hebrydy, a także część wybrzeży Irlandii i Szkocji. Tymczasem Duńczycy rozpoczęli podbój ziem anglosaskich i skolonizowali wschodnią część Anglii. Inne grupy Normanów osiadły na terytorium północnej Francji i utworzyły "Normandię".
Wikingowie angażowali się też w handel z Europą północno - zachodnią. Dotarli do Islandii i Grenlandii, a następnie trwale je skolonizowali. Około 1000 roku udało im się też dotrzeć do wybrzeży Ameryki Północnej. Na wschodzie penetrowali południowe wybrzeża Bałtyku, a przez zatoki Fińską i Ryską docierali na obszary Europy wschodniej i dalej - - Dnieprem do Morza Czarnego i Bizancjum, natomiast Wołgą - do Chazarów i ziem osadników arabskich.
Na Rusi, kupcy i wojownicy normańscy pojawiali się w Kijowie i Nowogrodzie Wielkim. Zapoczątkowali nawet panującą na Rusi Kijowskiej dynastię Rurykowiczów.
Od końca X wieku ataki Normanów na Anglię miały formę zorganizowanych najazdów na wielką skalę, a w roku 1016 Kanut Wielki podbił całą Anglię. W roku 1066 z Normandii ruszyła inwazja na Anglię, która zakończyła się jej podbojem i przejęciem władzy (przez Wilhelma I Zdobywcę).
