Władysław II Wygnaniec był  (ur. 1105, zm. 30 maja 1159) – księciem  seniorem (zwierzchnim) Polski, krakowski, sandomierski, wschodniej Wielkopolski i kujawski, wrocławski i zwierzchni pomorski w latach 1138–1146.

Władysław II Wygnaniec urodził się w 1105 roku, a zmarł 30 maja 1159 roku. Był najstarszym synem Bolesława Krzywoustego  i jego pierwszej żony Zbysławy ruskiej. 

Do jego uprawnień jako pirncepsa – seniora należało:

  • prowadzenie polityki zagranicznej w imieniu całego kraju – tylko on reprezentował Polskę na zewnątrz.
  •  posiadał władzę zwierzchnią nad resztą dzielnic,wydzielonych jego młodszym braciom.
  • decydował o obsadzaniu urzędów państwowych i kościelnych.

Władysław w okresie swojego panowania otrzymywał również bardzo dobre kontakty zagraniczne. Sam był mężem córki margrabiego Austrii, przyrodniej siostry cesarza Konrada III – Agnieszki. Natomiast jego syn Bolesław w roku 1142 ożenił się z córką wielkiego księcia kijowskiego – Zwinisławą. W efekcie tego małżeństwa, częściowo zaaranżowanego przez Władysława, udało mu się wzmocnić sojusz z jej ojcem.

Władysław podtrzymywał politykę Bolesława Krzywoustego, wprowadzając na biskupstwo w Wolinie Adalberta. Ten ostatni został jeszcze wyznaczony w czasach panowania jego ojca. Dodatkowo Władysław podjął starania o pozyskanie Prus, dokąd skierował chrześcijańskiego misjonarza.

Władysław nie tylko wiekiem i doświadczeniem przewyższał swoich młodszych braci, ziemie nad jakimi objął zwierzchnictwo przewyższały obszarem resztę dzielnic razem wziętych. Pomimo jednak dużej przewagi, jego bracia doprowadzili do jego wygania w roku 1146. Z tej sytuacji wziął się przydomek władcy – Wygnaniec.

Młodszym braciom – Bolesławowi Kędzierzawemu oraz Mieszkowi Staremu, udało się doprowadzić do wygania seniora przede wszystkim za sprawą poparcia, jakie otrzymali od możnowładców oraz duchowieństwa. Pierwszą próbę wzmocnienia swojej władzy Władysław podjął w roku 1142, kiedy to uderzył na Mazowsze. Jego interwencja była spowodowana działaniami wdowy po Krzywoustym – Salomei.

W roku 1145 Władysław odnosi zwycięstwo nad braćmi w bitwie nad Pilicą. Dzięki wsparciu wojsk ruskich – po wygranej potyczce, senior odebrał pokonanym cztery grody. Sukces ten jednak nie odegrał istotnej roli dla sytuacji wewnętrznej, gdzie przez cały czas rosło niezadowolenie z jego rządów.

Do decydującego starcia o władzę w kraju doszło miedzy braćmi w roku 1146. Władysław, posiłkowany ponownie siłami ruskimi, obległ juniorów w Poznaniu. Pomimo, że posiadał nad nimi olbrzymią przewagę, losy potyczki odmieniły się na korzyść młodszych braci. Arcybiskup Jakub wyklął seniora, a zwolennicy Bolesława Kędzierzawego oraz Mieszka Starego ruszyli im z odsieczą. Pokonany Władysław musiał uciekać z kraju wraz z żoną oraz dziećmi do Niemiec.

Monarchowie niemieccy kilka razy podejmowali próby przywrócenia władzy Władysławowi Wygnańcowi. W efekcie spowodowały one tylko umocnienie wpływów cesarstwa w Polsce. Pierwszą interwencję podjął w roku 1146 cesarza Konrad III. Wówczas jednak wojskom niemieckim nie udało się sforsować linii Odry.  Kolejna wyprawa została podjęta przez Fryderyka Barbarossę. Zakończyła się ona jednak układem w Krzyszkowie z bratem Władysława – Bolesławem Kędzierzawym, nowym seniorem.