Od czasów starożytnych istniał podział na lądy wschodnie od Morza Śródziemnego wraz z lądami leżącymi po zachodniej stronie Morza Egejskiego, które zwano Europą, lądom leżącym po wschodniej stronie nazywanemu Azją. Pozostałe kontynenty leżą w przestrzeni geograficznej jako jednoznacznie wyodrębnione kontynenty lądowe, w przypadku Europy i Azji jest to jednak odmiennie - są one składową jednego wielkiego, ciągłego obszaru lądowego, czyli jednego organizmu kontynentalnego. Podział na Europę i Azję polega na umowie, uwzględniając tradycję oraz "europocentryczny" punkt widzenia dzisiejszej nauki. Kontynent zawierający w sobie tradycyjną Europę oraz Azję, zwano od czasów drugiej połowy XIX w. Eurazją. Eurazja to największy kontynent naszego globu, obejmujące ponad 54 mln km2 powierzchni, co jest równoważne z obszarem 40 % ogółu lądów Ziemi. Kontynent eurazjatycki charakteryzuje się znaczną rozciągłością jak również nieprzeciętną masywnością pomimo urozmaicenia linii brzegowej licznymi półwyspami, morzami śródziemnymi i przybrzeżnymi a także wielkimi zatokami.

Europa, najmniejszy z kontynentów świata, leży na obszarze półkuli północnej, posiada znaczne rozczłonkowanie, duży udział w całkowitej powierzchni licznych półwyspów i wysp. Centrum kontynentu posiada około 6,7 mln km2 powierzchni, półwyspy zajmują 2,7 mln km2 powierzchni, wyspy zaś 0,7 mln km2 ogólnej powierzchni. Całkowity obszar Europy wynosi około 10 mln km2.

Duża część kontynentu europejskiego leży w zasięgu strefy klimatu umiarkowanego. Bliskość ogromnego kontynentu, jakim jest Azja oraz sąsiedztwo Oceanu Atlantyckiego po przeciwległych końcach Europy, wywołuje przenikanie się cech klimatu oceanicznego i kontynentalnego. Łagodzącym czynnikiem dla klimatu zachodniej Europy jest działanie ciepłego Prądu Zatokowego, który powoduje znaczne anomalie temperaturowe.

Europa wybija się spośród pozostałych kontynentów ze względu na ogromny i szybko postępująca urbanizacja, a miasta zamieszkiwana jest przez około 73% ludności. Na terenie czterech krajów europejskich wartość wskaźnika urbanizacji osiągnęła wynik ponad 90% lub nawet większy. Urbanizacja miast przebiega w wyniku procesów wchłaniania sąsiednich i blisko położonych miast, miasteczek i wsi, w wyniku tego powstają rozległe aglomeracje lub ich odmiany - konurbacje, będące zespołami miast sąsiadującymi ze sobą, powiązanymi ściśle więzami produkcyjnymi oraz gospodarczymi.

Kontynent azjatycki leży na wschodniej półkuli, ciągnie się od koła polarnego prawie do koła równikowego oraz stanowi przeważającą część kontynentu eurazjatyckiego oraz zajmuje powierzchnię (wraz z Morzem Kaspijskim) 44,4 mln km2 (stanowi to około 30% wszystkich lądów ziemskich). Umowna granica z Europą posiada długość 3 000 km i przebiega grzbietami wschodniego przedgórza Uralu, rzeką Embą, brzegiem Morza Kaspijskiego, obniżeniem Kumsko-Manyckim, wybrzeżem Morza Czarnego, cieśninami: Bosfor, Dardanele oraz wybrzeżem Morza Egejskiego. Ten fragment świata posiada najwyższe góry na ziemi; tu występują największe zbiorniki śródlądowe. Azja dzielona jest pod względem geograficznym na pięć obszarów:

  1. wnętrze lądu pośród wysokich łańcuchów górskich, rozciągających się na wszystkie kierunki świata (pasma górskie: Himalajów, Karakorum, Hindukusz, Pamir, Tienszan, Ałtaj);
  2. obszar zachodni (z górami: Elburs, Taurus, Kaukaz), obejmujący teren krajów: Afganistanu, Iranu, północnego Iraku, Armenii oraz Turcji;
  3. niziny Turkiestanu wraz z Syberią, zajmująca obszar graniczący z Oceanem Arktycznym i posiadającym na północnych krańcach tereny stale pokryte pokrywą lodową; azjatycka część państwa rosyjskiego to obszar na znacznym terenie porośniętym tajgą;
  4. urodzajne a w konsekwencji gęsto zamieszkałe przez ludność obszary nizin i równin Korei, Chin i Indochin jak również wyspy japońskie;
  5. południowe obszary wyżynne terenów arabskich oraz urodzajne równiny na terenie dorzeczy rzek: Eufratu, Tygrysu, Indusu, Gangesu oraz Brahmaputry.

Azja leży w zasięgu wszystkich stref klimatycznych: od polarnej na skrajnych obszarach północnych do równikowej na południowo - wschodnich terenach kontynentu, większość terytorium leży jednak w zasięgu klimatu wybitnie kontynentalnego. Roczne sumy opadów oscylują wokół 11000 mm na obszarach gór Himalajów, niedaleko miasta Czerapuńdżi zanotowano największą sumę opadów na Ziemi, sumy dochodzące do 5000 mm występują w górzystych partiach na Półwyspie Malajskim, około 1000 mm opadów notuje się w południowej oraz południowo-wschodniej części kontynentu azjatyckiego do nawet poniżej 100 mm rocznie na obszarach kotlin Azji Mniejszej. Średnie wartości temperatur lipca wahają się od 30 stopni Celsjusza na terenie Azji Mniejszej do 10 stopni Celsjusza na północnych terenach Azji, styczeń zaś jest mroźny, bo temperatura waha się od -10 stopni Celsjusza na środkowych obszarach Azji do około -40 stopni Celsjusza na północno-wschodnich obszarach Syberii (ten rejon słynny jest z zanotowania najniższej wartości temperatury na półkuli północnej: -71 stopni Celsjusza; jest to jednocześnie najniższa wartość temperatury w skali światowej).

Azję zamieszkuje około 3,458 mld mieszkańców (dane z 1995 roku), o nierównomiernym rozmieszczeniu. Południowo-wschodnie tereny kontynentu azjatyckiego zamieszkiwane są bardzo gęsto, w porównaniu z terenami północnej Syberii, pustyń i wyższych partii górskich, gdzie te obszary są prawie niezamieszkałe. Ludność azjatycka porozumiewa się językami, które swój rodowód czerpią w kilkunastu rodzinach językowych, szczególnie w rodzinie chińsko-tybetańskiej, indoeuropejskiej oraz austronezyjskiej.

Klimat kontynentu europejskiego kształtowany jest przez szereg czynników, z uwzględnieniem przede wszystkim: położenia geograficznego kontynentu, odległości centrum kontynentu od powierzchni i wpływu mórz i oceanów oraz ukształtowania pionowego. Od szerokości geograficznej zależy stopień nasłonecznienia powierzchni lądowej, długość dnia i nocy, jak również występowanie określonych temperatur, charakteru gleb oraz stref roślinnych. Bliskość powierzchni wodnej oddziałuje w znacznym stopniu na kierunki wiania wiatrów, wartości temperatur powietrza w ciągu doby oraz stosunki wilgotnościowe. Na południu Europy najdłuższy dzień letni trwa 14h 30min., na północy zaś dzień polarny wraz z czasem zmierzchu i świtu cywilnego ciągnie się przez kilka miesięcy. Różny czas trwania pór dnia i nocy kształtuje temperaturę powietrza, możliwości parowania jak również odpowiednie warunki wegetacyjne fauny ziemskiej. Klimat europejski zasadniczo kształtowany jest przez napływające w ciągu roku masy powietrza, przybywające na te obszary znad wody Atlantyku oraz masy kontynentalne znad kontynentu azjatyckiego. W wyniku "ogrzewania" Europy przez stale płynący po Oceanie Atlantyckim Prąd Zatokowy, docierający najdalej na północne krańce kontynentu, ma miejsce sytuacja, dzięki której wody portu w Murmańsku nie zamarzają nigdy w ciągu roku. Wpływem oceanicznych mas powietrza odznaczają się generalnie najbardziej kraje na terenie Europy Zachodniej zwłaszcza w zimowej porze roku. Na wschodzie kontynentu oddziałuje zaś wpływ kontynentalnych mas powietrza znad rozległego lądowego kontynentu azjatyckiego. Ścieranie się nad obszarem kontynentu europejskiego oceanicznego lub kontynentalnego powietrza generowane jest przez charakterystyczne ukształtowanie terenu, szczególnie brak wysokich pasm górskich położonych południkowo, znaczne rozczłonkowanie obszaru wraz z panująca tam cyrkulacją zachodnią, w wyniku której powietrze morskie może z łatwością dotrzeć daleko nad wschodnie obszary kontynentu. Klimat tego kontynentu jest stosunkowo łagodny w stosunku do klimatów obszarów pozostałych kontynentów leżących w tej samej strefie szerokości geograficznej. Niemalże cały kontynent europejski położony jest w zasięgu strefy klimatów umiarkowanych (z północy odmianą chłodną, z południa odmianą ciepłą), jedynie półwyspy Europy Południowej mieszczą się w strefie podzwrotnikowej klimatu śródziemnomorskiego, zaś północne obszary znajdują się w zasięgu klimatu subpolarnego; wartości temperatur w lecie maleją wraz z przemieszczaniem się w kierunku południowego na północ (temperatury lipca wahają się od 26-28° Celsjusza do 8-10°Celsjusza); zimą mamy do czynienia z większym zróżnicowaniem temperatur pomiędzy obszarami zachodnimi i wschodnimi (temperatury stycznia wahają się od około 10°Celsjusza na południowym zachodzie, do poniżej -15°Celsjusza na krańcach północnym wschodnich); prawie cała Europa zasilana jest w roku 500-800 mm opadów. Na terenach górskich, szczególnie na stokach id strony zachodniej wartość rocznych sum opadów przewyższają 2 000 mm - w mieście Crkvice położonym nad Zatoką Kotorską zanotowano opad około 5000 mm.

Obszary najcieplejsze w Europie w roku to:

  • obszar środkowej i południowej Hiszpanii - lipiec +28, styczeń +15.
  • na greckiej wyspie Krecie - lipiec +26, styczeń -16.
  • w Norwegii - styczeń -18.
  • w Finlandii - lipiec +9.

Obszary wilgotne to:

  • obszar północnej i południowej Irlandii, południowej Szwajcarii, północno-zachodniej Hiszpanii, zachodnio-południowej Francji,
  • obszar zachodnich Włoch, zachodniej Albanii, środkowej Sardynii, północnej Turcji, zachodniej Jugosławii.

Obszary suche to:

  • obszar środkowej Turcji,
  • Europy zachodniej i południowo - zachodniej,
  • północnej Rosji,
  • obszar zachodniej Rumunii.

Najcieplejsze obszary Azji to:

Najchłodniejsze obszary Azji to:

  • obszar północnej i północno-wschodniej Azji: Góry Wierchojańskie, Góry Czerskiego, półwysep Tajmy.

Wilgotne obszary Azji to:

Suche obszary Azji to:

  • obszar północnej i południowo-wschodniej Azji,
  • środkowy obszar Teheranu (teren górzysty), Afganistan, północne Chiny.

Azja położona jest w zasięgu wszystkich stref klimatycznych na półkuli północnej: od pasa równikowego na południowym-wschodzie, poprzez strefę zwrotnikową i podzwrotnikową na południu, umiarkowaną aż po strefę podbiegunową na końcach północnych kontynentu. Tereny południowe oraz południowo-wschodnie kontynentu azjatyckiego znajdują się w strefie klimatu monsunowego o suchej zimie i wysokimi sumami opadów w letniej porze roku (około 1000 mm, Ćerapundźi, Indie, najwyższa suma opadów na Ziemi 11 000 mm rocznie). Na terenie południowo-zachodniej Azji za wyjątkiem pasa śródziemnomorskich wybrzeży Azji Mniejszej panują warunki klimatu suchego (opady roczne mniej niż 250 mm, w kotlinach dochodzi jedynie do 100 mm). Na obszarze wielkich łańcuchów górskich oraz wyżyn panują warunki klimatu chłodnego i suchego - środkowa Azja charakteryzuje się występowaniem klimatu kontynentalnego o łagodnych latach oraz bardzo mroźnych zimach, odmiana najostrzejsza tego klimatu panuje na obszarze północno-wschodniej Syberii (Ojmiakon - minus 70°C). Obszar północnych krańców Azji znajduje się w zasięgu klimatu subpolarnego, zaś obszary położone skrajnie na północy mają cechy klimatu polarnego.

Występowanie rozległych bloków kontynentalnych oraz zagłębień na dnie oceanów, będących charakterystyczną cechą powierzchni litosfery, posiada swe korzenie w historii ziemi oraz jej rzeźbienia poprzez wewnętrzne procesy bryły globu ziemskiego. Dzieje powstawania kontynentu eurazjatyckiego oraz jej współczesna struktura dają łatwo odczytać sposób i warunki, które pozwoliły, aby pierwotnie oddzielone od siebie obszaru lądowe zjednoczyły się ze sobą. Najstarsze ośrodki lądowe współczesnego kontynentu eurazjatyckiego to 6 prekambryjskich bloków - tarcz, które fragmentarycznie pokryte są seriami skał młodszej genezy. Są nimi platformy:

  • wschodnioeuropejska,
  • syberyjska,
  • koreańsko-chińska,
  • sundajska, obejmująca teren Indochin i wyspy Borneo (w środkowej części ginie pod powierzchnię morza),
  • indyjska,
  • arabska, będąca ściślej ujmując fragmentem platformy afrykańskiej.

Podczas orogenezy kaledońskiej doszło do powstania gór na północno - zachodnich obszarach platformy wschodnioeuropejskiej, zaś pozostałości po tym łańcuch spotykamy dziś na obszarze północnej części Wysp Brytyjskich oraz Półwyspu Skandynawskiego jak również fragmentarycznie spotykamy je na terenie współczesnych młodych gór fałdowych na obszarze zachodniej Europy. Twory pasm górskich orogenezy hercyńskiej wplecione są w powyższe struktury, a ściślej stanowią ich otoczenie od strony zewnętrznej, biorąc udział w dalszym etapie rozrastania się powierzchni lądów, oraz w procesie spajania poszczególnych bloków lądowych epoki prekambryjskiej ze sobą. Końcowym etapem tworzenia i zespawania się kontynentu euroazjatyckiego była orogeneza alpejska, podzielona i zachodząca szeregiem faz. We pierwszych etapach, zachodzących jeszcze podczas ery mezozoicznej, kształtowały się struktury fałdowe na obszarze północno-wschodniej Syberii ( teren Gór Wierchojańskich, Czerskiego, Sichote Aliń). Podczas późniejszych etapów, które zachodziły w czasie ery kenozoicznej, doszło do wykształcenia potężnego, równoleżnikowo położonego łańcucha alpidów, położonego w strefie rozdzielającej bloki lądowe obszarów północnych (europejskiego, syberyjskiego i chińskiego) od bloków kontynentalnych obszarów południowych (afrykańsko - arabskiego oraz indyjskiego), Pierwotnie według hipotez uczonych, dotyczących przeszłości naszego globu ziemskiego były one częścią prakontynentu, zwanego Godwaną. W wyniku późniejszych ruchów tektonicznych doszło do wykształcenia współczesnych stosunków hipsometrycznych na powierzchni Ziemi i na dnie oceanicznym. Kontynent Eurazji odznacza się i wyróżnia w tym aspekcie spośród pozostałych kontynentów - leżą ty nie tylko najwyższe góry świata, ale i najgłębsze depresje, najbardziej rozlegle wyżyny przeplatają się zaś z wielkimi powierzchniami nizin światowych.