Położenie:
Afryka jest to kontynent rozciągający się po obydwu stronach równika, w większości na półkuli wschodniej. Od Europy oddziela ją Morze Śródziemne, a od Azji Kanał Sueski i Morze Czerwone. Zachodnie wybrzeża Afryki oblewa Ocean Atlantycki, a wschodnie - Ocean Indyjski.
Skrajne punkty kontynentu stanowią przylądki: Ras al Ghiran na północy, Igielny na południu, Almadi na zachodzie oraz Hafun na wschodzie.
Kontynent afrykański ma powierzchnię 30,3 mln km², co sprawia, iż jest on drugim co do wielkości, po Eurazji, kontynentem świata. Jego największa rozciągłość południkowa wynosi około 8 000 km, równoleżnikowa natomiast - około 7 500 km.
Ukształtowanie powierzchni:
Kontynent afrykański jest słabo rozczłonkowany. Długość jego linii brzegowej wynosi 30,5 tys. km. Wyspy stanowią zaledwie 2% powierzchni, a największe z nich, to: Madagaskar, Maskareny, Komory, Wyspy Kanaryjskie, Sokorta oraz Wyspy Zielonego Przylądka.
Afryka, w zdecydowanej większości, jest kontynentem wyżynnym. Ok. 75% jej powierzchni leży na wysokości 300 - 2000 m n.p.m. Najwyższym punktem jest szczyt wulkanu Kibo w masywie Kilimandżaro - 5895 m n.p.m., a najniższym - punkt w depresji jeziora Assal, znajdujący się na wysokości 150 m p.p.m. Na północy Afryki wznoszą się góry Atlas, a na południu - Góry Przylądkowe. Charakterystyczne dla tego kontynentu jest występowanie rozległych obszarów kotlin i niecek porozdzielanych wyżynnymi wzniesieniami. W środkowej części Afryki Północnej znajdują się dwa masywy górskie - Ahaggar i Tibesti wraz z przylegającymi do nich od południa wyżynami: Adrar des Iforas i Air. Najbardziej na wschód położona jest Kotlina Białego Nilu, która znajduje się pomiędzy wyżynami: Darfur, Wschodnio-afrykańską i Azande. W Środkowej Afryce leży Kotlina Konga sąsiadująca z wyżyną Adamawa oraz wyżyną Azande. Na wschodnim obrzeżeniu kotliny Konga wznoszą się góry Mitumba. 1/3 obszaru Afryki Południowej zajmuje kotlina Kalahari, która otoczona jest pasem południowoafrykańkich wyżyn. Przez Afrykę Wschodnią ciągnie się system Wielkich Rowów Afrykańskich, który rozdziela wysoko położone masywy górskie i wyżyny zrębowe. W północnej części Afryki Wschodniej leżą Wyżyna Abisyńska i Wyżyna Somalijskia, rozdzielone Rowem Abisyńskim.
Geologia:
Większą część Afryki stanowi platforma prekambryjską, zwana platformą afrykańską. Jej skały odsłaniają się na powierzchni jako tarcze w zachodniej Saharze i zachodnim Sudanie oraz w środkowej i południowej Afryce. W prekambryjskim podłożu wytworzyły się niecki wypełnione grubą pokrywą skał osadowych (np. niecka Rio de Oro, senegalska, Tindufu, libijska, kongijska i nigeryjska). Na północy i zachodzie z platformą prekambryjską zrośnięte są łańcuchy górskie: Ar-Rifu, Atlasy: Telskiego, Wysoki, Saharyjski oraz Wyżyna Szottów. Platforma afrykańska porozcinana jest ponadto licznymi uskokami.
Do okresu triasu Afryka wraz z Ameryką Południową, a do kredy także z Australią, Półwyspem Indyjskim i Arabskim, tworzyła rozległy obszar lądowy zwany Gondwaną.
Afryka kryje wiele bogactwa naturalnych. Najważniejszymi z nich są: złoto, diamenty, platyna, rudy cyny, miedzi, manganu, uranu, cynku, ołowiu, tytanu, kobaltu, żelaza, a także boksyty, fosforyty, magnezyt, chromit, węgiel kamienny oraz ropa naftowa.
Klimat:
Dla Afryki charakterystyczna jest wyraźna symetria w układzie stref klimatycznych. Powoduje ją położenie kontynentu po dwóch stronach równika. Jego środkowa część znajduje się w strefie klimatów równikowych: od równikowego wilgotnego (z opadami całorocznymi) do podrównikowego suchego (z dwiema porami roku - krótką deszczową i długą suchą). Największa wilgotność panuje na wybrzeżach Zatoki Gwinejskiej - roczna suma opadów wynosi tu ponad 3 000 mm, a na południowo-zachodnich stokach Kamerunu nawet ponad 9 000 mm. Roczna suma opadów maleje wraz ze wzrostem szerokości geograficznej. Najmniejsza ich ilość występuje w strefie klimatów zwrotnikowych, głównie na obszarach pustyń i półpustyń, gdzie roczne sumy opadów nie przekraczają 200 mm. Strefa pustyń na półkuli północnej (Sahara) obejmuje pas od Oceanu Atlantyckiego do Morza Czerwonego, na półkuli południowej natomiast - zachodnią część kontynentu. Część wschodnia południowej Afryki znajduje się pod wpływem południowo-wschodniego pasatu, który sprawia, iż klimat tego rejonu jest już bardziej wilgotny.
