W pierwszym okresie czwartorzędu - plejstocenie - nastąpiło oziębienie klimatu i wzrost ilości opadów na kuli ziemskiej (tzw. epoka lodowcowa). Na obszarze Skandynawii zaczął wówczas tworzyć się lądolód, który rozwijając się objął swym zasięgiem teren Polski. Podczas trwania epoki lodowcowej naprzemiennie następowały po sobie okresy tzw. glacjałów i interglacjałów. Glacjał jest to oziębienie klimatu i rozwijanie się lądolodu, natomiast interglacjały to okresy ociepleń klimatu i cofania się lądolodu. Wraz z rozwojem zlodowaceń na nieobjętych zasięgiem lądolodu obszarach górskich tworzyły się lodowce górskie.
Na obszarze Polski miały miejsce cztery okresy zlodowaceń:
- zlodowacenie podlaskie(odpowiednik zlodowacenia Gunz w Alpach) - objęło swym zasięgiem tylko północno-wschodnią Polskę - Podlasie. Jego utwory nie występują na powierzchni terenu.
- zlodowacenie południowopolskielub krakowskie (odpowiednik Mundel w Alpach) - miało największy zasięg. Dotarło do Karpat, Sudetów i wkroczyło w Bramę Morawską.
- zlodowacenie środkowopolskie(odpowiednik Riss w Alpach) - dotarło do Sudetów i Wyżyn Środkowopolskich nie obejmując ich. Zlodowacenie to miało trzy stadiały.
- zlodowacenie bałtyckie(odpowiednik Wurm w Alpach) - objęło jedynie pojezierza. Miało trzy stadiały: pomorski, poznański i leszczyński. Formy powstałe podczas tego zlodowacenia zachowały się bardzo dobrze do chwili obecnej, tworząc tzw. krajobraz młodoglacjalny. Na pozostałym terenie, objętym starszymi zlodowaceniami formy glacjalne są silnie zdenudowane i tworzą tzw. krajobraz staroglacjalny.
Z obszaru Polski lądolód ustąpił około 12 tys. lat temu.
Lądolód kształtował rzeźbę, dla której charakterystyczne są wzgórza moren czołowych, ciągnące się równolegle do czoła dawnego lądolodu. Na północ od nich występują lekko faliste, pagórkowate lub równinne obszary moreny dennej, a na południe - pola sandrowe i pradoliny. Cechą charakterystyczną krajobrazu glacjalnego jest występowanie rynien jeziornych i zagłębień wytopiskowych, a także pagórków i wzniesień - kemów, ozów i drumlinów.
Podczas trwania zlodowaceń, na obszarach górskich lodowce górskie także kształtowały rzeźbę. Doprowadziły one do utworzenia dolin U-kształtnych, dolin zawieszonych, zagłębień cyrkowych, wypełnionych obecnie wodami jezior (tzw. stawy) oraz wzniesień morenowych.
Na terenach nie objętych zlodowaceniami zachodziły wówczas procesy peryglacjalne (zwłaszcza wietrzenie mrozowe). Doprowadziły one, między innymi, do powstania na obszarach górskich gruzowisk skalnych, tzw. gołoborzy.
