W okolicy Równika powietrze jest silnie nagrzewane przez Słońce. W wyniku nagrzania powietrza powstają silne prądy wznoszące. Rzadkie, gorące powietrze unosi się, powodując powstanie wokół Równika strefy obniżonego ciśnienia i tzw. pasa ciszy. Pas ciszy jest strefą bezwietrzną. Zdarzają się tam również bardzo słabe wiatry o zmiennych kierunkach. W tej strefie obserwuje się duże zachmurzenie i częste opady deszczu oraz burze. Wyniesione w strefie równikowej powietrze rozprzestrzenia się w górnych warstwach troposfery (antypasaty) i osiada w obszarach około 30°-35° szerokości geograficznej. Powietrze jest suche i ciężkie. Powstają tam pasy zwrotnikowych wyżów. Ze strefy podwyższonego ciśnienia wokół zwrotników, powietrze przemieszcza się w stronę Równika - powstające wiatry to pasaty. Są to wiatry stałe. W wyniku działania siły Coriolisa mają one na półkuli północnej kierunek północno-wschodni, na południowej południowo-wschodni. Część powietrza ze strefy zwrotnikowych wyżów przemieszcza się w stronę wyższych szerokości geograficznych. Przemieszczające się w dolnej troposferze powietrze przyczynia się do powstania strefy wiatrów zachodnich. W obszarach okołobiegunowych, w wyniku niskiej temperatury powietrze osiada, tworząc nad biegunami strefy podwyższonego ciśnienia. Od biegunów w kierunku niższych szerokości geograficznych powietrze przemieszcza się - powstają wiatry o kierunku wschodnim. Na obszarach znajdujących się między strefą okołobiegunową i strefą wyżów zwrotnikowych powstaje strefa obniżonego ciśnienia. W tej strefie, na skutek kontaktu powietrza polarnego i zwrotnikowego powstają fronty atmosferyczne. Dominują tu wiatry zachodnie, zaznaczające się szczególnie na półkuli południowej.
Krążenie powietrza na Ziemi często odbiega od opisanego schematu. Przyczyną rozbieżności jest między innymi powstawanie sezonowych ośrodków niskiego lub wysokiego ciśnienia. W lecie nad lądami powstają ośrodki niżowe, w zimie wyżowe.
Źródło: Złota encyklopedia PWN
