Powietrze strefy równikowej jest mocno nagrzane oraz wilgotne, dlatego też unosi się do góry a blisko na powierzchni Ziemi dochodzi do powstania tzw. równikowego pasa ciszy oraz panuje niskie ciśnienie atmosferycznego. Temu zjawisku często towarzyszy bardzo obfity opad atmosferyczny, który nabiera na sile gdy Słońce znajduje się w zenicie, stąd mamy tzw. deszcze zenitalne. Powietrze które unosi się w tych rejonach ziemi odpływa do górnych warstw całej troposfery zarówno w kierunku północnym jak i południowym, jak tzw. prądy powietrzne. Ze względu na oddziaływanie siły Coriolisa prądy odchylają się na wschód, aby już na szerokości geograficznej w przedziale 25-30stopni przybierać kierunki równoleżnikowe. To właśnie te szerokości geograficzne. Pewna część całego powietrza spada wywołując powstawanie tzw. zwrotnikowego pasa wysokiego ciśnienia (jest ich dwa). Te pasy pokrywają się z tzw. zwrotnikowym pasem ciszy (razy dwa).

Na szerokościach geograficznych w przedziale 25 stopni do 30 stopni; mamy dużo mniejszy obwód całego globu ziemi, a to z oklei powoduje iż dochodzi tutaj do powstania tzw. terenów wysokiego ciśnienia. Sama różnica ciśnień pomiędzy wszystkimi strefami tzw. wyżów podzwrotnikowych oraz okołorównikowych niżów sprawia powstanie stałego lecz silnego ruchu mas powietrza prowadzących od zwrotnika do równika. W ten oto sposób powstają wiatry o nazwie pasaty. Natomiast strefie tzw. wyżów podzwrotnikowych mamy pas ciszy podzwrotnikowej albo też dość słaby wiatr zmienny. To właśnie tutaj występują tzw. "końskie szerokości".

Zaś strefa umiarkowana - na obszarach między wyżami podzwrotnikowymi a wyżami okołobiegunowymi dochodzi do utworzenia się obszarów niskiego ciśnienia. Tutaj spotykają się ciepłe masy które płyną z terenów wyżów podzwrotnikowych oraz bardzo zimne które płyną z tzw. wyżów okołobiegunowych. Cały ruch obrotowy (inaczej wirowy) Ziemi, oddziaływanie siły Coriolisa oraz różny stopień nagrzewania się lądów oraz mórz podczas całego roku, wywołuje zmianę kierunku wymienionych wyżej wiatrów. Wiatry te wówczas wieją od biegunów na wschód, natomiast od zwrotników na zachód. Dochodzi po powstania bardzo silnych wiatrów przede wszystkim dotyczy to półkuli południowej pomiędzy stopniem 40 a 60 szerokości geograficznej (ponieważ tutaj nie ma bariery kontynentów). Te rejony kuli ziemskiej są zwane przez żeglarzy tzw. "ryczącymi czterdziestkami" albo też tzw. "wyjącymi pięćdziesiątkami". Natomiast w szerokości geograficznej na 60 stopniu styka się masa ciepłego powietrza przyniesionego razem z wiatrami wschodnimi. Tutaj powstają tzw. fronty atmosferyczne. Na tych szerokościach geograficznych wiatry mogą mieć bardzo zmienny kierunek, zwiemy ją strefą występowania tzw. lokalnych wyżów oraz niżów barycznych. Schemat ogólnego krążenia powietrza w całej umiarkowanej szerokości geograficznej na półkuli północnej jest zaburzany przez występowanie bardzo rozległych powierzchni lądowych oraz odmiennym zachowaniem się jakże różnych materii, a więc: materii lądowej oraz mórz w różnych porach roku.

Omówienie niektórych rodzajów wiatrów:

* PASATY -są to stałe wiatry które wieją od tzw. wyżów zwrotnikowych w kierunku niżom na równiku:

* i tak na półkuli Północnej mają one kierunek północno-wschodni.

*i tak na Południowej mają one kierunek południowo-wschodni.

Pasaty są efektem występowania cyrkulacji atmosferycznej w całej strefie międzyzwrotnikowej;

* Wytwarzanie tzw. pasa niskiego ciśnienia w rejonach okołorównikowych,

* Rozdzielanie mas powietrza zarówno na północ oraz na południe (oraz nieustanny ruch powietrza na wyższe szerokości geograficzne),

* Zmniejszenie wysokości troposfery i obwodu ziemskiego razem z wzrostem szerokości geograficznej, a tego przyczyna to:

_Sprężanie się mas powietrza,

_Silne ruchy zstępujące mas powietrza,

_Powstawanie obszarów wysokiego ciśnienia (25stopni a 30stopni)

_Ruch części mas powietrza, postępujący z terenów wysokiego ciśnienia podzwrotnikowego na obszary obniżonego ciśnienia w okolicach równika,

_Siła Coriolisa jako czynnik który wywołuje odchylenie wiatrów- pasatów od ich teoretycznego kierunku

_Obszar niskiego ciśnienia nad równikiem przemieszcza się przez cały roku .

* Zimą pasaty -występują na półkuli Północnej ;z kierunku północno-wschodniego na kierunek północno-zachodni,

* Latem pasaty - występują na półkuli Południowej; z południowego-wschodniego na kierunek północno-zachodni.

* ANTYPASATY są to wiatry wiejące z okolic równika do obu zwrotników.

* WIATRY ZACHODNIE :

_Część mas powietrza wędruje od wyżów podzwrotnikowych do wyższych szerokości geograficznych.

_Wieją one na szerokościach geograficznych między 35 a 55stopniem;

_Są szczególnie silnie zwłaszcza na półkuli Południowej, ponieważ na terenach umiarkowanych szerokości geograficznych brak jest dużych obszarów lądu- kontynentów.

_Na skutek oddziaływania siły Coriolisa masy powietrza zmieniają swój pierwotny kierunek na obszarze półkuli Północnej z kierunku południowego na kierunek zachodni, zaś na półkuli Południowej to z kierunku północnego na kierunek zachodni.

* WIATRY WSCHODNIE;

_ Ruch zstępujący mas powietrza na obszarach okołobiegunowych, a to wywołuje powstawanie rejonu tzw. podwyższonego ciśnienia,

_ Ruch mas powietrza z terenów okołobiegunowych w kierunku niższych szerokości geograficznych,

_Odchylenie od hipotetycznego kierunku ruch czyli wiatry wschodnie.

Obszary, w których stykają się : wiatry wschodnie razem z zachodnimi , lecz nie są to strefy ciszy, gdyż występują tam niże, które wywołują powstawanie wiatrów mających zmienne kierunki.

* WIATRY ZMIENNE wiatry te są związane z regionalnymi bądź lokalnymi zmianami temperatur oraz ciśnienia na kuli ziemskiej.

* BRYZA jest to lokalny wiatr który może zmieniać swój kierunek podczas doby. Bryza jest spotykana na wybrzeżu mórz oraz jezior, czy też większych zbiorników wodnych. Wiatr- bryza powstaje podczas lata kiedy to przez dłuższy okres jest pogoda bezchmurna, ponieważ występuje tutaj różnica temperatur powietrza między lądem a wodą.

1) Bryza dzienna inaczej morska powstaje w dzień , kiedy ląd jest nagrzewany znacznie szybciej jak woda. Nagrzane masy powietrza wznoszą się znad lądu powodując tym samym spadek ciśnienia atmosferycznego bo nad lądem mamy wtedy niż atmosferyczny. Natomiast woda jest zdecydowanie wolniej nagrzana i wówczas powstaje wyż atmosferyczny. Bryza dzienna zazwyczaj podczas upałów łagodzi pogodę zaś wieczorem, kiedy zajdzie słońca wiatr na nowo ucicha.

2) Bryza nocna inaczej lądowa powstaje w nocy kiedy ląd bardzo szybko jest wychładzany, i tutaj tworzy się wyż atmosferyczny. Wówczas wiatr jest silny a wieje z kierunku lądu czyli jest to bryza nocna. Dalej on stopniowo znika a po wschodzie Słońca oraz znowu powstaje bryza dzienna.

* MONSUNY są to wiatry które zmieniają się w każdym sezonie, tworzą się na skutek znacznych różnic ciśnienia pomiędzy kontynentem a oceanem. Monsuny spotykamy w rejonie Półwyspu Indyjskiego, także południowo-wschodnia oraz wschodnia część Azji, też na małym obszarze w północnym rejonie Australii. Latem monsun wieje znad Oceanu Indyjskiego oraz Spokojnego, natomiast zimą z głębi całego kontynentu.

Monsun letni ,zwany też deszczowym występuje latem , kiedy ogromny kontynent azjatycki nagrzewa się zdecydowanie szybciej jak otaczające oceany. A to z kolei powoduje to, iż bardzo lekkie a zarazem ciepłe powietrze wznosi się ku górze a nad lądami tworzy się głęboki niż. Wówczas nad masami oceanu powstaje wyż baryczny. Zaś nad kontynent napływa bardzo chłodne oraz wilgotne masy powietrza znad Oceanu, przynosząc obfite opady deszczu, to zaczyna się na przełomie miesiąca maja oraz czerwca.

Monsun zimowy zwany też suchym powstaje zimą kiedy ląd azjatycki bardzo szubko jest ochładzany. Na skutek tego powstaje nad nim masa bardzo zimnego, oraz ciężkiego oraz suchego powietrza. A samo ciśnienie atmosferyczne w rejonie środkowej Azją jest najwyższym za Ziemi -mamy tu wyż baryczny. Powietrze pozbawione wilgoci z obszaru oceanu wędruje ku wybrzeżom południowej oraz wschodniej Azji, tym samym powoduje zmniejszanie ilości opadów, czasami też susze.

  • FEN jest to wiatr powstający, kiedy na dwóch stronach masywu górskiego-gór , dochodzi do powstania różnic ciśnienia atmosferycznego oraz powstają ruchy powietrza. Fen jest wiatrem ciepłym, suchym, ale przeważnie bardzo gwałtownym, często porywistym który wieje po zawietrznej stronie góry. Natomiast po dowietrznej stronie wznosi się już powietrze , a zawarta ilość pary wodnej skrapla się i powstaje charakterystyczny tzw. wał chmury kłębiastej oraz w niedługim czasie opady. W takich warunkach masy powietrza ochładzają się o. 0,6stopnia;C/na każde 100m wysokości. Kiedy powietrze przekroczy barierę górską to opada już jako suchsze powietrze znowu się ogrzewając średnio 1stopień;/na 100m wysokości. oddziaływanie fenu powoduje szybki wzrost temperatur powietrza, po zawietrznej strony stoku, i szybsze topnienie śniegu oraz powstawanie bardzo niebezpiecznych lawin. To powoduje również wyższy stan wód potoków górskich. Także silne podmuchy wiatrów, które niszczą drzewa, czy linie energetyczne oraz budynki.
  • Lokalne nazwy fenu, to:

* W Tatrach jest to halny.

* W Azji jest to garmsil.

* W Alpach jest to fen.

* W Górach Skalistych jest to chinook.

* WIATRY GÓRSKIE ORAZ WIATRY DOLINNE tworzą się na skutek różnic w stopniu nagrzania dolin oraz stoków górskich. Mogą zmieniać się podczas każdej doby. Natomiast w ciągu dnia o wiele silniej nagrzewa się zbocze dolin oraz stok górski zaś wiatr wieje ku górze doliny , po zboczach jest to cyrkulacja dolinna. Zaś nocą jest chłodniejsze powietrze w wyższych górach, dlatego też powietrze spływa z nachylonego stoku do cieplejszej doliny.

* BORA (inaczej wiatr spływowy) spotykamy go na terenach, gdzie są wyżyny albo tereny górzyste które sąsiadują z morzami bądź też dużym jeziorem. Wiatr jest gwałtowny, często porywisty oraz zimny. Powstaje on gdy ląd ma wysokie ciśnienie, zaś morze niskie, na skutek czego do morza spływa z terenów górzystych chłodna masa powietrza. Jest spotykany: wybrzeża Dalmacji, tutaj wschodzi n. Morze Adriatyckie, n. Morzem Czarnym (taki wiatr może mieć prędkość około 45-50m/s , spada temperatura powietrza blisko kilka stopni).

* MISTRAL jest to lokalna nazwa dla bory. Wiatr jest spotykany w okolicach Lyonu ( wieje w dół do Morza Śródziemnego). Zimna masa powietrza spływa też doliną rzeki- Rodanu poprzez obniżenie pomiędzy Górami-Alpami oraz Pirenejami. Mistral może osiągać dużą prędkość, jest to nawet 30km/s. Często powoduje bardzo duże zniszczenia winnic na zboczach dolin.