Cypr

Na początku podamy kilka informacji statystycznych o Republice Cypru (tak bowiem brzmi całkowita nazwa tego kraju). Jej stolicą jest Nikozja, licząca dwieście siedemdziesiąt dwa tysiące mieszkańców. Pozostałe duże ośrodki miejskie to między innymi Larnaca, Morphou, Kyrenia, Limassol, Famagusta, a także Paphos. Powierzchnia tego kraju wynosi ponad dziewięć tysięcy dwieście pięćdziesiąt kilometrów kwadratowych. Liczba ludności Republiki Cypru wynosi trochę poniżej siedmiuset sześćdziesięciu tysięcy. Obowiązującą tu walutą jest Funt cypryjski, CYP. Językiem urzędowym jest język grecki jednak równie łatwo jest się tutaj porozumieć w języku tureckim. Jak na tak mały obszar Cypr jest dość zróżnicowany religijnie. Trzy główne, występujące tutaj religie to islam, prawosławie oraz katolicyzm. Nazwa ustroju tutaj panującego to republika prezydencka. Aktualnym prezydentem jest Glafkos Kliridis. Produkt Krajowy Brutto wynosi około dziesięciu miliardów dolarów amerykańskich. Natomiast PKB przypadające na jednego mieszkańca to około piętnaście i pół tysiąca dolarów amerykańskich. Gospodarczy przyrost wynosi tu około trzy procent. Znaczna część przychodów pochodzi tutaj z usług, w szczególności z turystyki. Popularna jest tu także uprawa owoców oraz warzyw, a także produkcja wina. Co więcej rozwinął się tutaj szczególnie przemysł cementowy, odzieżowy oraz obuwniczy. Najwyższym punktem na Cyprze jest Olimp, o wysokości 1951 metrów nad poziomem morza. Nie ma tutaj żadnych depresji, tak więc najniższym punktem jest oczywiście morze. Republika Cypru jest administracyjnie podzielona na sześć dystryktów. Najliczniejszą mniejszością narodową są tutaj Grecy (około siedemdziesiąt osiem procent wszystkich mniejszości). Liczni są także Turcy (około osiemnaście procent). Różnica czasu do południka Greenwich to plus dwie godziny.

Cypr no trzecia pod względem wielkości wyspa leżąca na Morzu Śródziemnym. Znajduje się one w jego południowych rejonach. Bardzo często określa się ją jako miejsce, w którym spotykają się Europa, Afryka oraz Azja. Mówi się na nią także wyspa Afrodyty. Nazwa ta pochodzi od imienia greckiej, antycznej bogini miłości i piękności. Połączenie jednego z bardziej słonecznych (a przy tym niezwykle łagodnego) klimatów występujących na świecie, z ponad ośmioma tysiącami lat wspaniałej historii, a także przepięknych krajobrazów, cudownych, złocistych plaż stanowi wręcz wymarzone miejsce na wypoczynek. Najbardziej znanymi kurortami i kąpieliskami są między innymi: Napa, Paphos, Ayia, Limassol, a także Larnaka. Są one wszystkie położone wzdłuż południowych wybrzeży wyspy. Turyści z całej Europy przyciągani są tutaj przez różne rzeczy. Należą do nich między innymi: hotele o bardzo wysokim standardzie, leżące tuż przy plażach, znana na całym świecie kuchnia cypryjska, czy niezwykła gościnność tutejszych ludzi.

Cypr to najbardziej wysunięta na wschód, a także trzecia największa wyspa leżąca na Morzu Śródziemnym. Znajduje się ona około siedemdziesiąt pięć kilometrów od wybrzeży Turcji, sto pięć kilometrów od Syrii, trzysta osiemdziesiąt kilometrów od brzegów Egiptu, a także osiemset kilometrów od wybrzeża Grecji. Cypr jest to niezależna republika. Podzielona jest ona na dwie części. Pierwsza z nich to grecka część, nazywana Republiką Cypru. Druga to turecka część, która nosi nazwę Tureckiej Republiki Cypru Północnego. Wyspa ta stwarza idealne warunki do spędzania na niej niezwykle urozmaiconych wakacji. Piękne plaże, niezwykle czyste morze, nadające się w sam raz dla entuzjastów różnych wodnych sportów. Ludzie lubiący piesze wędrówki mogą wybrać się w góry Troodos, lub na wzgórz leżące wokół Pafos. Wspaniałe są także wioski cypryjskie.

Początków istnienia tego kraju dopatruje się około ośmiu do dziewięciu tysięcy lat temu. W dzisiejszych czasach żyje tam spora ilość, znacznie różniących się od siebie kultur. Jest to spowodowane niezwykle burzliwą historią. Była ona spowodowana głównie tym iż Cypr leży na trasie dawnych szlaków handlowych wiodących na Bliski Wschód, do krajów się tam znajdujących. Osadnictwo zaczęło się tu rozwijać już w starożytności. Przyczyniło się do tego strategiczne oraz geograficzne położenie. Pierwszymi kolonizatorami Cypru byli Fenicjanie. Po nich przyszli Grecy, a później Asyryjczycy. W późniejszych latach Cypr przeszedł pod panowanie Egipcjan, dalej Persów, Rzymian, Krzyżowców, Franków, Wenecjan, Otoman, a na końcu Brytyjczyków. Po tym jak podziałowi uległo Cesarstwo Rzymskie kraj stał się jedną z kolonii bizantyjskich. Filarem starożytnej gospodarki Cypru było wydobycie oraz handel miedzią. Od tego surowca pochodzi również nazwa tego państwa.

Siedem i pół tysiąca lat temu populacja osady Khirokitia wynosiła około półtora tysiąca mieszkańców. W latach od 1300 do 1230 przed naszą erą nastąpiło bardzo silne zacieśnienie stosunków pomiędzy Cyprem, a antyczną Grecją. W tamtym okresie właśnie wprowadzono tu grecki język, a także obyczaje greckie oraz religię. Zaczęto tworzyć nowe osiedla.

Ze względu na swoje niezwykle korzystne położenie wyspą interesowało się wiele cywilizacji mieszczących się w basenie Morza Śródziemnego. Częste były najazdy Egipcjan, Persów, czy Asyryjczyków. Występowały tu także liczne naturalne klęski. Wydarzenia te spowodowały, iż wielu mieszkańców tej wyspy opuściło ją w poszukiwaniu lepszego schronienia. Przez krótki okres czasu, w latach od 669 do 565 przed naszą erą Cypr był niepodległym krajem. Utracił ją jednak na rzecz Egipcjan. Pomimo iż nie panowali oni na wyspie zbyt długo, to jednak pozostawili po sobie znaczące ślady w niektórych aspektach życia, zwłaszcza w sztuce. Po nich przyszli natomiast wyjątkowo okrutni Persowie. W okresie ich panowania wybuchały liczne bunty, czy zamieszki. Zniszczone zostały wtedy też liczne osady. Persowie przestali dominować na wyspie w chwili kiedy władcy cypryjscy przyłączyli się do Aleksandra Macedońskiego. Go ten wielki władca zginął, na wyspie zaczęła rządzić dynastia Ptolemeuszy. To właśnie za czasów ich rządów wybudowano sporą ilość teatrów, a także innych budowli. W roku 332 oraz 342 przed naszą erą wyspę nawiedziły silne trzęsienia ziemi. W ich wyniku zniszczeniu uległo wiele miast. Był to także początek nowej ery, ery panowania rzymskiego, które rozpoczęło się pięćdziesiąt lat przed naszą erą.

Gdy w roku 395 podziałowi uległo Cesarstwo rzymskie, Cypr wszedł w strefę wpływów Bizancjum. Trwało to blisko dziewięćset lat. Stanu tego nie odmieniły nawet arabskie próby inwazji w siódmym wieku. W tym okresie uformował się także odrębny, cypryjski kościół chrześcijański. W 1191 roku panowanie nad wyspą przejął Brytyjski król Ryszard Lwie Serce. Wojska jego ograbiły oraz zniszczyły znaczną część wyspy. Jakiś czas później oddano ją zakonowi Templariuszy. Wydarzenia te uważa się za zakończenie ery wpływów bizantyjskich, a zarazem początek ery panowania Franków. Rdzenni mieszkańcy tej wyspy stali się niewolnikami, prawosławne świątynie przemieniono na łacińskie. W tym okresie wzniesiono również sporą ilość nowych pałaców oraz zamków. Wyspa była głównym ośrodkiem handlu Europy Zachodniej z krajami Bliskiego Wschodu. Spowodowało to duże wzbogacenie wyspy oraz ludzi na niej mieszkających.

Kolonie na Cyprze otrzymali jakiś czas później Genueńczycy, Lusignanie, a także Wenecjanie. Stoczyli oni ze sobą wiele bojów o panowanie na wyspie. Ostatecznie sukces odnieśli Wenecjanie. Gdy przejęli władzę, jednym z pierwszych kroków jakie uczynili było zwiększenie obronności miast. Obawiali się oni bowiem najazdów innych krajów. W tym celu wznieśli wiele fortec.

Na niewiele się to jednak zdało. Kraj był osłabiony wieloma walkami, przez co zdolność mieszkańców do obrony była niewielka. Wykorzystali to Otomanie i najechali wyspę. Bez większych kłopotów opanowali cały kraj. Pierwsza poddała się stolica, Nikozja. Za jej przykładem zaczęły się poddawać kolejno inne miasta. To właśnie w okresie panowania Otoman, na wyspie zaczęły powstawać pierwsze tureckie osady. Kolejną zmianę przyniosły wyprawy krzyżowe do Ziemi Świętej. Od roku 1192 na wyspie Krzyżowcy założyli własne samodzielne państwo. Później władzę przejęła Wenecja, która panowała od roku 1489 do 1570. Utraciła ją na rzecz Turków. Dokonali oni w roku 1571 skutecznej inwazji na wyspę. Cypr pozostawał w ich władaniu przez następne trzysta lat. Dzięki rządom otomańskim, na Cypr napływały zwyczaje oraz kultura muzułmańskiego świata. W roku 1878 Cypr został skolonizowany przez Brytyjczyków, jednak dopiero w roku 1925 otrzymał status brytyjskiej kolonii. W latach trzydziestych dwudziestego wieku mieszkańcy Cypru z wielkim poświęceniem sprzeciwiała się brytyjskiemu kolonializmowi oraz tureckiej zależności. Ta część ludności cypryjskiej, która pochodziła z Grecji, chciała przyłączenia wyspy do państwa greckiego. W roku 1950 odbył się nawet plebiscyt. Po jakimś czasie pomiędzy Grekami i Turkami zamieszkującymi wyspę wybuchły krwawe walki. Spowodował je turecki pomysł podzielenia wyspy pomiędzy Grecję oraz Turcję. W roku 1954, czyli cztery lata po plebiscycie powstała EOKA (skrót od Cypryjskiej Organizacji Wyzwolenia Narodowego). W roku 1957 biskup Makarios zażądał niepodległości dla Cypru. Stało się to faktem trzy lata później w roku 1960. Na wniosek biskupa, a także jako wynik rozmów grecko-brytyjsko-tureckich proklamowana została niepodległość. Prezydentem nowej republiki została Makarios. Stanowisko wiceprezydenta otrzymał pochodzący z Turcji Küçük. W roku 1961 Cypr stał się członkiem Brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Jednak niepodległości nie oznaczała jaszcze stabilizacji. Zaledwie trzy lata po jaj proklamowaniu wybuchły narodowościowe konflikty. Trwały one z przerwami aż do roku 1967. W późniejszych latach nastąpiła powolna, stopniowa normalizacja turecko-greckich stosunków. Niestety jednak już w roku 1974 wybuchł kolejny konflikt. Cypr najechały wojska tureckie. W wyniku tych wydarzeń wyspa została podzielona na dwie części. Północna część była turecka, południowa należała do Greków. Podzielona jest nawet Nikozja, stolica Cypru. Na arenie międzynarodowej turecka część nie jest jednak uznawana. Pozostałe państwa uznają jedynie część Grecką. W latach od 1976 do 1978 Organizacja Narodów Zjednoczonych podjęła próby rozwiązania tej sytuacji na pokojowej drodze. Niestety starania te nie przyniosły żadnych efektów. Natomiast w roku 1983 ogłoszono państwo nazwane Republiką Turecką Północnego Cypru. Jednak poza Ankarą żaden inny kraj nie uznaj tej republiki. Dnia czternastego lutego roku 1998 na prezydenta ponowne wybrano Glafkosa Kleridesa. Miał on wtedy siedemdziesiąt osiem lat. Wciąż uznawany jest za jednego z najbardziej zasłużonych dlatego kraju polityków. To on był pierwszym przewodniczącym cypryjskiego parlamentu, który powstał w roku 1960.

Wymienimy teraz jedne z ważniejszych wydarzeń w historii wyspy wraz z ich datami. Około 5500 przed naszą erą populacja miasta Khirokitia wynosiła półtora tysiąca osób. W latach od 1400 do 1250 przed naszą erą nastąpił masowy napływ Mykeńczyków na wyspę. Około 800 roku przed naszą erą zaczęły powstawać tu liczne kolonie fenickie oraz greckie. Około 525 roku przed naszą erą nastąpił początek panowania perskiego nad Cyprem. W 294 roku przed naszą erą Cypr wszedł w skład kraju Ptolemeuszy. Trzydzieści lat przed narodzeniem Chrystusa Cypr ostatecznie przeszedł pod panowanie Rzymu. W latach od 115 do 116 na wyspie wybuchłą rebelia mieszkających tu Żydów. W roku 643 miał miejsce pierwszy arabski najazd. Przez następnych trzysta lat Bizantyńczycy walczą z Arabami o panowanie nad wyspą. W 965 roku Arabowie ostatecznie utracili wyspę. W roku 1185 Izaak Comnesus oderwał wyspę od Bizancjum. W roku 1191 wyspę podbił Ryszarda Lwie Serce, a następnie przekazał ją rok później Guyowi de Lusignac, który był ostatnim królem Jerozolimy. W roku 1489 Cypr stał się jedną z posiadłości weneckich. Później w roku 1570 wyspę podbili Turcy. W okresie ich panowania, w ciągu zaledwie kilkudziesięciu lat na Cypr przybyło ponad pięćdziesiąt tysięcy osadników tureckich. W roku 1821 nastąpiły surowe represje, które skierowano przeciwko ludności pochodzenia greckiego. W roku 1878 Cypr przeszedł pod administrację brytyjską. Trzydzieści sześć lat później Wielka Brytania anektowała Cypr. W 1955 roku powstała EOKA, Cypryjska Organizacja Wyzwolenia Narodowego. Dwa lata później biskup Makarios III zażądał dla Cypru niepodległości. W roku 1960 Cypr uzyskał upragnioną niepodległość. Wraz z nią uchwalono różne gwarancje dla mniejszości tureckiej. Pomimo tego już trzy lata później wybuchły krwawe starcia pomiędzy cypryjskimi Turkami, a Grekami. W roku 1964 na wyspę przybywają oddziały Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNFICYP). W roku 1974 miał miejsce inspirowany przez Grecję zamach stanu, który skierowany był przeciwko prezydentowi Republiki Cypru Makariosowi III. Następstwem tych wydarzeń był turecka, zbrojna interwencja. W jej wyniku nastąpił podział wyspy. W 1977 roku zmarł ojciec cypryjskiej niepodległości biskup Makarios III. Sześć lat później w roku 1983 turecka część Cypru zadeklarowała niepodległość i proklamowała Turecką Republikę Północnego Cypru. Została ona jednak uznana jedynie przez Turcję. W roku 1999 rozpoczęły się negocjacje pod egidą Organizacji Narodów Zjednoczonych, które miały na celu doprowadzić do powtórnego zjednoczenia Cypru. W lutym roku 2003 na prezydenta greckiej części Cypru wybrano Tassosa Papadopoulosa, przeciwnika jakiegokolwiek kompromisu z Turkami.

Omówimy teraz narodowe symbole Republiki Cypru. Hymnem Cypru jest hymn Grecji. Nazywa się "Imnos pros tin Eleftherian". Został wprowadzony na wyspie wraz z ogłoszeniem niepodległości w 1960 roku. Natomiast w Grecji pieśń ta została zatwierdzona hymnem państwowym w roku 1864. Dokonał tego król Jerzy I. W Księdze Rekordów Guinessa znajduje się on na pierwszym miejscu w kategorii najdłuższych hymnów państwowych. Ma on aż sto pięćdziesiąt osiem zwrotek. Autorem tego poematu (jego nazwę tłumaczy się jako "Hymn do wolności") jest patriotyczny poeta grecki Solomos Dionysios. Z kolei muzyka do niego jest dziełem Nikolaosa Mantzarosa. Pomimo tak niesamowitej długości, oficjalnie za hymn używa się jedynie pierwszej zwrotki. Hymn ten nie został jednak powszechnie zaakceptowany na całym Cyprze. Turcy zamieszkujący północną część chętniej opowiadają się za wprowadzeniem hymnu tureckiego. Jest to jeden z głównych powodów, dla których nie tak dawno temu na Cyprze wybuchła zagorzała dyskusja na temat zmiany państwowego hymnu. Jak na razie jednak "Imnos pros tin Eleftherian" pozostaje oficjalnym i jedynym hymnem państwowym.

Pierwsza zwrotka omawianego wyżej hymnu, po przetłumaczeniu, wygląda mniej więcej tak:

Hymn do wolności

Poznajemy cię od dawna

o, bosko odzyskana,

po światłach w twych oczach

i po blasku twego miecza.

Ze świętych grobów Greków

twa dzielność triumfuje,

witamy cię znów -

Bądź pozdrowiona, Wolności,

bądź pozdrowiona!

Kolejnym ważnym symbolem narodowym jest flaga. Na Cyprze flaga, podobnie jak hymn zatwierdzona została w roku odzyskania niepodległości. Flaga ma kolor biały. Symbolizuje on, podobnie jak oliwne gałązki, pokój pomiędzy obiema społecznościami mieszkającymi na wyspie: Turkami i Grekami. W środkowej części flagi znajduje się figura, która przypomina kształtem linię brzegową Cypru. Figura ta jest wypełniona złotawym kolorem. Jest to oczywiste nawiązanie do nazwy wyspy, a konkretnie jej łacińskiego pochodzenia. Po łacinie cuprum oznacza miedź, czyli surowiec, z którego Cypr w przeszłości słynął.

Ostatnim omawianym symbolem narodowym Cypru będzie jego godło. Przedstawia ona gołębia oraz oliwne gałązki. Podobnie jak barwa oraz gałązki na fladze, także te dwa symbole oznaczają pokój. Na godle widnieje również data. 1960. W tym roku Cypr odzyskał niepodległość i proklamował republikę.

Cypr jest niezwykle gościnnym, pełnym zabytków miejscem. Charakteryzuje go najłagodniejszy oraz najbardziej słoneczny klimat ze wszystkich terenów śródziemnomorskich. Brytyjczycy są najczęściej odwiedzającym Cypr narodem. Bardzo możliwe iż jest to bezpośrednio powiązane z wpływem jaki wywarli na Cypr angielscy kolonialiści. Do wpływów tych zaliczamy między innymi ruch lewostronny, a także popularny język angielski. Największa liczba turystów przyjeżdża tutaj w okresie letnim. Wtedy też największymi atrakcjami są wspaniałe plaże. Te najpopularniejsze i najchętniej odwiedzane przez turystów leżą w rejonie Agia Napa i Coral Beach. Dużą atrakcją turystyczną są także wodne parki, golfowe pola, oceanarium w miejscowości Protaras, a także liczne parki tematyczne. Należy do nich między innymi Świat Strusia, który znajduje się w Agios Ioannis Malountas. Cypr jest idealnym miejscem na spędzenie wakacji dla miłośników sportów wodnych, takich jak na przykład surfing, nurkowanie, kajaki. Sezon turystyczny na tej wspaniałej wyspie trwa praktycznie przez cały rok. Kiedy temperatura zaczyna spadać, główną atrakcją stają się góry Troodos. Tereny leżące wewnątrz wyspy przyciągają licznymi zabytkami. Należy do nich między innymi dziesięć kościołów bizantyjskich, które zostały wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Niestety poważnym mankamentem jest znacznie utrudniona komunikacja pomiędzy turecką a grecką częścią Cypru.