1. Poziomicami nazywamy, linie które łączą ze sobą na mapie miejsca mające taką samą wysokość nad poziomem morza.
2. Środowiskiem przyrodniczym nazywany jest ogół przyrody nieożywionej i ożywionej, która tworzy naturalne warunki dla bytowania każdego organizmu.
3. Środowiskiem geograficznym nazywamy środowisko przyrodnicze, które obejmuje również człowieka, który czerpie z tego środowiska przeróżne korzyści.
4. Główną różnicą pomiędzy górami, a obszarami wyżynnymi stanowi wysokość względna. Góry są to formy terenu, których wysokości względne mogą osiągać bardzo duże wartości, natomiast na obszarach wyżynnych wysokości te są nie tak duże jak w górach, a ich powierzchnia jest lekko pofalowana.
5. Wyróżniamy następujące typy rzeźby powierzchni:
a. wysokogórska
b. górska
c. wyżynna
d. pagórkowata
e. równinna
6. Na terenie Polski, najwyżej wzniesionymi nad poziom morza obszarami, ma których jest najbardziej urozmaicona rzeźba powierzchni są góry i wyżyny znajdujące się na krańcach południowych oraz na południowym zachodzie.
7. Najwyższym pasmem górskim są Karpaty, a także najstarsze góry w Polsce - Sudety .
8. Do Karpat należy także: obniżenie przedgórskie, które tworzą kotliny: Kotliny Podkarpackie, a są nimi Kotlina Sandomierska oraz Kotlina Oświęcimska.
9. W Sudetach krajobraz tworzy teren wyżynny, pofalowany z wyraźnie zarysowanymi wzniesieniami (najwyższy szczyt - Śnieżka 1605 m. n.p.m., na Przedgórzu Sudeckim- Ślęża - 718 m. n.p.m.)
10. Różnice w rzeźbie terenu na przedpolu Sudetów oraz Karpat wynikają z różnej ich budowy geologicznej , a także ich różnego wieku .
11. Tereny wyżynne na obszarze Polski rozpościerają się w kierunku północnym od Kotlin Podkarpackich. Najważniejszymi wyżynami są: Wyżyna Śląska, Lubelska, Małopolska, Roztocze. A najwyżej wzniesiona wśród wyżyn jest Wyżyna Krakowsko- Częstochowska.
12. Niziny zlokalizowane są w środkowej części Polski. Są to: Niziny Środkowopolskie do których należy: Nizina Wielkopolska; oraz Nizina Śląska (sięgają ona najdalej ku południowi, znajduje się między Sudetami a Wyżyną Śląską ), Nizina Mazowiecka oraz Nizina Podlaska.
13. Pas Pojezierzy znajduje się na północy Polski. Są to: Pojezierze Południowobałtyckie, a w jego skład wchodzą: Pojezierze Pomorskie, Pojezierze Wielkopolskie, Pojezierze Mazurskie. Pomiędzy tymi pojezierzami występuje naturalna granica w postaci doliny Wisły, leżącej pomiędzy Włocławkiem a Żuławami Wiślanymi.
14. Najdalej wysunięty na północ obszar to Pobrzeża Poludniowobałtyckie tworzą je Pobrzeże Słowińskie, Nizina Szczecińska, Pobrzeże Gdańskie ( czasami rozdzielane na Pojezierze Kaszubskie oraz Żuławy)
15. Niżem Polski nazywa się krainę geograficzną, w skład której wchodzi pas pojezierzy oraz niziny nadmorskie.
16. Nasz kraj jest typowo nizinny.
17. Ukształtowanie pionowe naszego kraju jest dość zróżnicowane. Rzeźba powierzchni posiada przebieg pasowy - równoleżnikowy . Na przemian leżą 3 pasy wzniesień oraz 3 obniżeń. Układ ten przedstawia się następująco:
- Najbardziej na północ znajduje się Pas pobrzeży
- Za mini rozciąga się Pas pojezierzy
- Przechodzi on w Pas nizin środkowopolskich
- A następnie w Pas wyżyn oraz gór starych ( Sudety z Przedgórzem, Góry Świętokrzyskie, wyżyny)
- Kolejno znajduje się Pas kotlin podgórskich ( Podkarpackie)
- I najbardziej na południu Pas gór młodych ( Karpaty)
18. Polska jest nachylona z południowego - wschodu ( SE) w stronę północno zachodnią (NW), świadczy o tym kierunek w jakim płyną rzeki. Średnia wysokość względna to 173 m. n.p.m., a najwyższym punktem są Rysy 2499 m. n.p.m , leżące w Tatrach a najniższym - Raczki Elbląskie ( -1,8 m. p.p.m.)
19. Przyczyną silnego urozmaicenia obecnej rzeźby terenu były długotrwałe i różne procesy geologiczne zachodzące na terenie naszego kraju zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz skorupy ziemskiej a także wzajemne ułożenie skał , ich różny wiek , spękanie, niejednakowa odporność ich na działalność czynników atmosferycznych
20. W dziejach Ziemi następowały po sobie ery i okresy.
21. Na terenie Polski wyglądało to w następujący sposób:
a. w archaiku - silne ruchy górotwórcze , procesy wulkaniczne, zalewy morskie, wytworzyły się Góry Sowie
b. w paleozoiku- procesy fałdowania kaledońskiego i hercyńskiego (powstają Sudety oraz Góry Świętokrzyskie) , procesy wulkaniczne, zalewy morskie , tworzy się węgiel kamienny ,sól , miedź, piaskowce.
c. w mezozoiku- Polska jest zalana morzem, powstają piaskowce, kreda, wapienie, zaczynają się ruchy górotwórcze alpejskie , tworzą się wyżyny oraz Tatry
d. w kenozoiku - nastąpiło fałdowanie alpejskie , wypiętrzyły się Karpaty , odmłodziły Sudety , procesy wulkaniczne , powstaje węgiel brunatny, ropa, gaz, sól kamienna, trwała epoka lodowcowa
22. O zalewach morskich świadczą obecnie występujące w kilku rejonach kilkumetrowej miąższości warstwy skał osadowych. Natomiast pozostałością po wielkich łańcuchach górskich, które kiedyś uległy zniszczeniu wskutek działania czynników zewnętrznych , są Sudety i Góry Świętokrzyskie.
23. Polska posiada dość charakterystyczne położenie geologiczne. Położona jest w obrębie trzech wielkich jednostek geologicznych, które budują Europę. Są to platforma wschodnioeuropejska, oraz obszar fałdowań paleozoicznych a także mezozoicznych i obszar fałdowań alpejskich.
24. Platforma zbudowana jest z fundamentu, który tworzą skały magmowe oraz metamorficzne , a także z pokrywy platformowej, która zbudowana jest ze nie dobrze zdeformowanych skał osadowych
25. Najstarszą platformą na terenie Europy jest wschodnioeuropejska platforma. Zajmuje ona w Polsce tereny północno- wschodnie.
26. Obszar na którym są pozostałości po fałdowaniach paleozoicznych oraz mezozoicznych są tereny rozciągające się w kierunku południowo zachodnim od platformy wschodnioeuropejskiej. Skały mezozoiczne występują w północno- zachodniej oraz środkowej części Polski, pasem starych gór są Sudety oraz Góry Świętokrzyskie )
27. Najmłodszym terenem jest strefa fałdowań alpejskich (tworzą ją Karpaty)
Era Okres Epoka
Kenozoiczna Czwartorzęd Holocen
Miocen
Mezozoiczna Kreda
Paleozoiczna Perm
Prekambr Proterozoik
28. Decydującym wpływem na ukształtowanie się powierzchni w południowej części naszego kraju były ruchy górotwórcze alpejskie. Spowodowały one powstanie Karpat, a także przyczyniły się do ponownego wypiętrzenia Sudetów oraz pasa wyżyn .
28. Karpaty są górami fałdowymi .
29. Sudety to jedyne w Polsce góry o budowie zrębowej , zrębem jest ta część skorupy ziemi która jest ograniczona równolegle do siebie ułożonymi uskokami, jest ona wypiętrzona względem otaczającego ją obszaru.
30. W okresie trzeciorzędu, na obszarze Sudetów powstawały wulkany , pozostałościami po nich są stożki w Jaworze, Zgorzelcu, Złotoryi.
31. Zjawiska krasowe polegają na rozpuszczeniu się niektórych skał wapiennych przez wody płynące po powierzchni lub krążące pod powierzchnią Ziemi.( formy krasowe to: jaskinie, groty, oraz doliny znajdujące się na Wyżynie Krakowsko- Częstochowskiej)
32. Uskokiem nazywamy deformację tektoniczną, która polega na rozerwaniu oraz przemieszczeniu się mas skalnych wzdłuż jakiejś powierzchni (bądź strefy), zwanej powierzchnią (bądź strefą) uskoku.
33. Zapadliskiem tektonicznym jest fragment skorupy ziemskiej, który jest obniżony względem uskoków.
