Kim był Galileusz?

Galileusz, a w zasadzie Galileo Galilei, przyszedł na świat w roku 1564, w Pizie we Włoszech. Pochodził z niezbyt zamożnej rodziny, jego ojciec był muzykiem i kupcem. Gdy Galileusz był jeszcze bardzo małym chłopcem rodzina przeprowadziła się do Florencji. W tamtejszej klasztornej szkole jezuitów uczył się Galileusz.

Pod wpływem atmosfery klasztornej jako młody chłopiec wstąpił do zakonu. Jednak w wieku 15 lat musiał na wniosek ojca porzucić życie zakonne. Następnie w roku 1581 podjął studia na wydziale medycznym uniwersytetu w Pizie. Niestety nie przejawiał żadnych zainteresowań w tym kierunku. Poza tym nie był powszechnie lubiany wśród innych studentów i uchodził za człowieka konfliktowego. Po jakimś czasie jego zainteresowania zwróciły się w kierunku matematyki. Jednak nie ukończył studiów. W roku 1585 porzucił naukę i zamieszkał we Florencji. Tam zajął posadę nauczyciela. Mieszkał tam dopóty dopóki żył jego ojciec. Gdy zmarł Galileusz zadecydował o powrocie do Padwy. Miało to miejsce w roku 1592. Tam również rozpoczął nauczanie. Nigdy nie założył rodziny, z konkubiną miał kilka nieślubnych dzieci. Matka Galileusza do końca życia nie mogła się pogodzić z takim postępowaniem syna, jednak nie miała na to wpływu.

Galileusz był człowiekiem niezwykle inteligentnym i twórczym. Uchodzi za autora wielu wynalazków i rozpraw naukowych z dziedziny filozofii i astronomii.

Pierwsza z prac Galileusza dotyczyła dynamiki ruchu. Analizując ta pracę dostrzega się nieufność z jaką uczony pochodził do założeń wprowadzonych przez naukę scholastyczną. Mianowicie Arystoteles twierdził, że aby doszło do ruchu jakiegoś przedmiotu to najpierw musi istnieć stałe źródło tego ruchu. Galileusz szybko doszedł do wniosku, że może to być twierdzenie nieprawdziwe i zajął się głębszym badaniem tego zagadnienia.

Wydaje się ,że punktem wyjścia do rozważań Galileusza były obserwacje pocisków prowadzone przez balistyków. Wysunięty przez nich wniosek, mówił, że pocisk porusza się w taki sposób, jakby na jego ruch oddziaływała Ziemia. Wtedy Galileusz rozpoczął własne obserwacje. Do tego celu wykorzystał dwa proste eksponaty, a mianowicie kulkę i stół. Zauważył wtedy różnice w torach obu ciał czyli kulki i pocisku.

Rezultaty tych doświadczeń pozwoliły mu na sformułowanie prawa swobodnego spadania ciał. Miał o to miejsce w roku 1602.

Początek kolejnego etapu naukowej działalności Galileusza przypada na rok 1609. Wtedy to do naukowca dotarła informacja dotycząca zbudowania pierwszej lunety. Galileusz wziął się za budowę własnej lunety, miała ona aż tysiąckrotne powiększenie. Od tego momentu zajął się obserwacjami astronomicznymi. Szczególnym zainteresowaniem obdarzył Księżyc. Odkrył, jak bardzo zróżnicowana jest powierzchnia Księżyca. Wśród elementów ukształtowania powierzchni Galileusz wyróżnił góry i doliny. Tym samym upadł pogląd o doskonałości budowy ciał niebieskich. Przedmiotem jego obserwacji była także Droga Mleczna. Mianowicie okazało się , że w jej skład wchodzi dużo więcej gwiazd niż początkowo sądzono. Wyniki swoich obserwacji opisał w dziele "Siderus nuncius". Książka ta stała się bardzo popularna w wielu kręgach. Została przetłumaczona nawet na język chiński. Szczególnie ważne wydawało się odkrycie przez Galileusza obiektów, które obiegały Jowisza. Galileusz nazwał je księżycami Jowisza, które krążą wokół planety tak jak to wygląda w Układzie Słonecznym.

Te obserwacje zapoczątkowały szereg kolejnych odkryć. W roku 1611 Galileusz swoimi poglądami naraził się na konflikt z Kościołem katolickim. Natomiast niedługo potem patronem uczonego został książę Toskanii. Galileusz objął funkcję naczelnego matematyka i filozofa. W roku 1612 wydał kolejne dzieło tym razem traktujące o hydrostatyce.

Natomiast w nieco późniejszych listach Galileusz wyraził swoje poparcie dla teorii kopernikowskiej. Tym naraził się Kościołowi jeszcze bardziej i w roku 1616 podczas jego wizyty w Rzymie wymuszono na Galileuszu przyrzeczenie o nierozpowszechnianiu teorii Kopernika. Została ona bowiem wcześniej potępiona przez Kościół.

Nie został jednak publicznie oskarżony o herezję i prawdopodobnie dlatego zbyt lekko potraktował całą sprawę. Do tego stopnia, że jego kolejna praca, pod tytułem "Probierca złota" została przez autora zadedykowana ówczesnemu papieżowi Urbanowi VIII. W pracy tej Galileusz rozwodził się nad naturą komet.

Po śmierci patrona naukowca, jego los stał się bardzo niepewny. Po jakimś czasie Galileuszowi pozwolono na analizę teorii geocentrycznej i heliocentrycznej. Miał on jednak w podsumowaniu wyciągnąć właściwe wnioski.

I tak właśnie doszło do powstania w 1623 roku "Dialogu o dwu najważniejszych układach świata: ptolemeuszowym i kopernikowskim". Podobnie jak i poprzednie dzieła tak i to cieszyło się dużym powodzeniem. Jednak już po upływie pół roku od publikacji dzieła dostało się ono pod sąd inkwizycji. I tym sposobem doprowadzono do zakazu jego rozpowszechniania , a sam autor czyli Galileusz był przetrzymywany w Rzymie. Galileuszowi zarzucano przede wszystkim lekceważące podejście do ostrzeżeń Kościoła z roku 1916.

Skończyło się na tym, że dzieło Galileusza zostało wpisane do indeksu ksiąg zakazanych po czym spalone na stosie. Galileusz, któremu groziły tortury a nawet śmierć został jednak tylko publicznie upokorzony i skazany na więzienie. To jednak nie ostudziło twórczego zapału Galileusza. Kolejne swoje dzieło opublikował już w roku 1634. Nosiło ono tytuł "Dialogi i dowodzenia matematyczne z zakresu dwóch nowych umiejętności". Zawierało rozważania dotyczące mechaniki. Ostatnim odkryciem Galileusza była libracja Księżyca. Tymczasem mimo, że zakazany a może właśnie dzięki temu "Dialog…" stał się bardzo popularny w wielu krajach europejskich. W ostatnich listach , będących przejawem kpin naukowca, twierdzi on, że jest zwolennikiem fizyki arystotelesowskiej.

Galileusz cierpiał na zaćmę, której konsekwencją byłą utrata wzroku. Śmierć naukowca nastąpiła w roku 1642. Dopiero w październiku 1993 roku papież Jan Paweł II przyznał, że Kościół popełnił błąd potępiając Galileusza.

Tymczasem w roku 1989 w kierunku Jowisza została wystrzelona sonda Galileo. Po raz pierwszy wtedy dzięki niej świat zobaczył zdjęcia księżyców Jowisza, odkrytych przez Galileusza.

Tak więc Galileusz swoimi odkryciami przerósł swoją epokę. Dzięki temu jego wpływ na prace i odkrycia naukowe tych trzystu pięćdziesięciu lat jest nie do przecenienia. Według opinii Aleksanda Koyre nauka najbardziej skorzystała na jego koncepcjach filozoficznych i teoretycznych. Natomiast dla niego doświadczenia wykonywane przez naukowca nie miały większego znaczenia. Z tym poglądem podjęli dyskusję inni naukowcy. Skłoniło to Stillmana Drake'a do powtórnego przestudiowania wszystkich zapisków Galileusza. Dzięki temu powstał nowy wizerunek Galileusza, jako naukowca, którego modele doświadczeń dotyczące oddziaływań grawitacyjnych mogłyby być stosowane i dzisiaj. I tak Galileusz wszedł do grona najwybitniejszych fizyków z czasów zanim nastał Newton.

Do kanonu nauki weszły cztery zasady metodologiczne , które mówią o tym w jaki sposób należy podchodzić do zagadnień przyrodniczych. Twierdził, że należy opierać się przede wszystkim na obserwacjach doświadczalnych próbując następnie podejścia matematycznego. Tym samym opowiadał się przeciwko wszelkim spekulacjom dotyczącym zagadnień przyrodniczych, bez uprzedniego sprawdzenia doświadczalnego.

Mimo, że od śmierci naukowca upłynęło już wiele lat nadal jest on wdzięcznym tematem badań i rozważań wielu historyków nauki. Dzięki swojej charyzmie i darowi przekonywania niewątpliwie przyczynił się do uznania teorii kopernikowskiej jako jedynej i prawdziwej. Zdawał sobie sprawę , jakie skutki będą miały jego odkrycia, które znacznie wyprzedzały panujące wówczas poglądy. Był przy tym człowiekiem odważnym i wiedząc o słuszności swoich teorii nie wahał się prezentować ich publicznie mimo sprzeciwu środowisk katolickich. Nic więc dziwnego, że naukowca w końcu spotkał los heretyka i potępieńca.