BEZKRĘGOWCE

PIERWOTNIAKI

Rozmnażają się płciowo lub bezpłciowo. Większość dzieli się poprzecznie na dwie potomne komórki. Orzęski dzielą się poprzecznie, wiciowce podłużnie. Jest to rozmnażanie bezpłciowo. W procesie płciowym zachodzi wymiana materiału genetycznego między dwoma osobnikami. Przykładem jest proces koniugacji u orzęsków.

W tym procesie nie powstają formy młodociane, lecz stare osobniki wymieniają się między sobą materiałem genetycznym.

JAMOCHŁONY

Jamochłony bezpłciowo rozmnażają się najczęściej przez pączkowanie. Polega to na tym, że ściany organizmu macierzystego uwypuklają się i rosną. Taki fragment może się odłączyć i stać się samodzielnym osobnikiem. Jeżeli nie rozdzieli się z osobnikiem macierzystym to wraz z nim może stworzyć kolonię. Bezpłciowo, przez pączkowanie rozmnażają się meduzy stułbiopławów.

Rozmnażanie płciowe polega na wytworzeniu gamet z komórek interstycjalnych w niezróżnicowanych gonadach i zapłodnieniu. W wyniku zapłodnienia powstaje zygota a następnie orzęsiona larwa. Przez jakiś okres czasu pływa swobodnie w wodzie, po czym osiada na dnie i przekształca się w osiadłego polipa.

PŁAZIŃCE

Płazińce są hermafrodytami, czyli obojnakami. Oznacza to, że narządy rozrodcze męskie i żeńskie znajdują się w jednym osobniku. U wirków rozwój jest prosty bez stadium larwalnego. U pasożytów rozwój jest złożony. Występują u nich stadia larwalne.

OBLENCE

U większości obleńców zaznaczony jest dymorfizm płciowy, są rozdzielnopłciowe. Większość jest jajorodna. Larwa, która występuje w cyklu rozwojowym jest podobna do osobnika dorosłego.

PIERŚCIENICE

Skąposzczety i pijawki są organizmami hermafrodycznymi (obojnakami) wieloszczety natomiast są rozdzielnopłciowe i przechodzą skomplikowany cykl rozwojowy, w którym występuje urzęsiona larwa- trochofora.

STAWONOGI

Większość z nich rozmnaża się płciowo, są rozdzielnopłciowe. Czasami dochodzi do rozwoju partogenetycznego( rozwój z niezapłodnionego jaja), szczególnie u owadów społecznych. Rozwój jest prosty albo złożony(ze stadium larwalnym)

MIĘCZAKI

Są to zwierzęta o rozwoju prostym albo złożonym, rozdzielnopłciowe lub obojnaki. Rozmnażają się tylko droga płciową

KRĘGOWCE

RYBY

U ryb spodoustych, głównie rekinów zapłodnienie jest wewnętrzne. Samce posiadają narząd kopulacyjny, który powstał z przekształconych płetw brzusznych. Samica może składają niewielką liczbę jaj w specjalnych, twardych, rogowych osłonkach lub małe rekinki mogą rozwijać się w organizmie matki. U rekinów w ten sposób rozmnażających się często dochodzi do kanibalizmu starsze i silniejsze "rekinki" zjadają młodsze rodzeństwo jeszcze w organizmie matki. Te gatunki są żyworodne.

U większości pozostałych ryb dochodzi do zapłodnienia zewnętrznego. Samiec polewa spermą zniesione przez samice jaja. Złożone przez nią jaja to ikra. Ważna jest synchronizacja w dostaniu się do wody spermy i jajeczek, aby jak największa ich liczba została zapłodniona. Okres, w którym ryby rozmnażają się nazywany jest tarłem. W tym czasie ryby przybierają godowe barwy i zachowują się w specyficzny sposób. Niektóre z nich potrafią pokonać ogromne odległości, aby dotrzeć do miejsca tarła. Łososie i węgorze dodatkowo zmieniają środowisko życia. Łososie płyną z mórz do rzek(ryby anadromiczne). Węgorze płyną z rzek do Morza Sargassowego( ryby katadromiczne). Ogromna większość ryb nie opiekuje się potomstwem, dlatego składają miliony jaj.

PŁAZY

Płazy w okresie godowym żyją w wodzie, chociaż do zapłodnienia może dochodzić na lądzie. Między samcem i samica zaznaczony jest dymorfizm płciowy. W okresie godowym samce przyjmują jaskrawe kolory. U większości zapłodnienie jest zewnętrzne. Samica składa skrzek, który jest polewany spermą przez samca. W tym czasie samiec przytrzymuje samicę. Może ją objąć dzięki zgrubieniom, które posiada na palcach. Z zapłodnionego jaja wykluwają się kijanki, które mają wiele cech odmiennych od osobników dorosłych. Są to skrzela zewnętrzne, ogon, długie poskręcane jelito, obecność tylko tylnych kończyn, linię naboczną i jeden obieg krwi. Larwy żyją w wodzie. Po metamorfozie z kijanki powstaję dorosły osobnik, który może żyć w środowisku lądowym. Długość metamorfozy zależy od warunków klimatycznych, głównie temperatury wody i zasobności pokarmu. Może trwać nawet kilkadziesiąt dni. Niektóre płazy ogoniaste i część beznogich przechodzi zapłodnienie wewnętrzne. Polega to na tym, że samiec składa plemniki zebrane w spermatofory. Samice natomiast wprowadzają je w sposób aktywny do kloaki.

GADY

Gady są pierwszymi zwierzętami, u których zapłodnienie jest wyłącznie wewnętrzne. Są jajorodne lub rzadziej jajożyworodne. Składają jaja osłonięte skórzastymi osłonkami lub wysycanymi węglanem wapnia. Zarodek zaopatrzony jest w duże ilości substancji odżywczych zgromadzonych w żółtku. Otoczony jest po raz pierwszy błonami płodowymi: kosmówką, owodnią i omocznią. W ten sposób zarodek ma stworzone środowisko wodne, nie zatruwa się zbędnymi produktami materii, głównie produktami przemian azotowych. Jest świetnie ukrwiony i zaopatrzony w tlen. U gadów nie występuje w rozwoju stadium larwalne. Samce posiadają narząd kopulacyjny ukryty w kloace, który wysuwa się na zewnątrz tylko podczas kopulacji.

PTAKI

Ptaki rozmnażają się w okresie godowych. Wtedy to przybierają barwy godowe, szczególnie samce, budują gniazda, samce walczą o samice. W tym czasie ich zachowanie odbiega od schematu. Są to zachowania godowe mające na celu pokazania samicy najlepszych cech. U samic redukcji ulega część układu rozrodczego. Funkcjonuje tyko lewy jajnik. Zapłodnienie jest wewnętrzne. Samica składa jaja do wcześniej zbudowanych gniazd. Jaja ptaków są największymi w świecie zwierzęcym. Samice składają jaja w odstępstwie przynajmniej jednej doby po sobie. Jaja musza być wysiadywane przez rodziców. Pisklęta rodzą się ślepe, nieopierzone i bezradne. Są to gniazdowniki. Bez opieki rodziców nie przeżyłyby. Pisklęta, które zaraz po wykluciu mogą same zdobywać pokarm, są opierzone nazywane są zagniazdownikami.

SSAKI

Są to zwierzęta rozdzielnopłciowe. Zapłodnienie jest wewnętrzne.

Męski układ rozrodczy zbudowany jest z jednej pary jąder i kanałów wyprowadzających- nasieniowodów. Umieszczone są one w worku mosznowym, po za jamą ciała. Tam są produkowane i wyprowadzane plemniki. Z nasieniowodów dostają się one do prącia, które jest narządem kopulacyjnym. Nasieniowód łączy się z cewką moczową, która oprócz wyprowadzania moczu wyprowadza również plemniki.

Żeński układ rozrodczy składa się z jajników, jajowodów, macicy i pochwy. Do zapłodnienia dochodzi w jajowodzie. W ścianie macicy, po zapłodnieniu, dochodzi do zagnieżdżenia zarodka. Zarodek wytwarza kosmówkę, owodnie i omocznię. Oprócz prassaków( dziobaków i kolczatek) ssaki są łożyskowcami. Łożysko jest wspólnym wytworem matki i zarodka. Dzięki jego obecności płód zaopatrywany jest w tlen i substancje odżywcze. Pozbywa się tą drogą natomiast dwutlenku węgla i zbędnych produktów przemiany materii.

Fragment łożyska pochodzący od matki to błona śluzowa macicy. Część pochodząca od dziecka to część kosmówki połączona z omocznią. Zarodek połączony jest z łożyskiem za pomocą sznura pępowinowego, który jest świetnie ukrwiony. Dzięki obecności łożyska, płód może rozwijać się wewnątrz organizmu samicy.

Po urodzeniu młode jest ślepe, bezbronne, wymaga opieki rodziców. Na początku życia są karmione mlekiem produkowanym w gruczołach mlecznych. Laktacja sterowana jest hormonalnie. Z wyjątkiem stekowców, które posiadają pola mleczne, wszystkie inne ssaki posiadają sutki. Jest ich kilka par lub jedna jak np. u człowieka.