Protista to najprostsze organizmy eukariotyczne, nie posiadają budowy wielokomórkowej ani wyspecjalizowanych narządów. Większość z nich jest cudzożywna, ale niektóre z nich mają zdolność do przeprowadzania fotosyntezy. Takie organizmy, które są heterotrofamia, ale mogą odżywiać się w sposób samożywny nazywa się miksotrofami. Zdolność tę posiadają wiciowce roślinne. Należy do nich np. euglena. Organizmy te w swojej budowie posiadają chloroplasty, organelle, w których przeprowadzana jest fotosynteza. Chloroplasty zbudowane są z podwójnej błony komórkowej, tylakoidów gran i tylakoidów stromy oraz ze stromy. W chloroplastach znajdują się specjalne barwniki fotosyntetyczne: chlorofil a występuje zawsze, natomiast chlorofil b, c, d w zależności od gatunku. Występują również karotenoidy- karoten i ksantofil, fikobiliny. Materiałem zapasowym pierwotniaków( taka nazwa grupy również funkcjonuje) może być mannitol, tłuszcze lub wielocukry.

Pierwotniaki cudzożywne mogą pobierać pokarm na dwa sposoby: przez endocytozę lub wchłanianie. Endocytoza dzieli się na pinocytozę lub fagocytozę.

ENDOCYTOZA

Fagocytoza- jest to pobieranie i trawienie dużych obiektów: bakterii albo orzęsków. Zdobycz jest oblewana przez cytoplazmę i trawiona w wodniczce pokarmowej, do której przyłącza się lizosom, komórka zawierająca enzymy trawienne. Niestrawione resztki usuwane są na zewnątrz przez połączenie się wodniczki pokarmowej z błoną komórkową.

Pinocytoza- jest to pobieranie i trawienie znacznie mniejszych cząstek: białek, tłuszczy. Są one wciągane do kanalika zakończonego banieczką. W banieczce znajduje się pobrany pokarm. Kolejny etap to odłączenie się banieczki od błony komórkowej. Powstaje wodniczka pokarmowa, która krąży po cytoplazmie. Strawieniu ulegają nie tylko pobrane cząsteczki, ale również wodniczka pokarmowa.

WCHŁANIANIE

Jest to pobieranie cząsteczek, które nie wymagają strawienia w komórce. Udział w tego typu odżywianiu biorą białka błonowe, które tworzą specjalne kanały przez błonę komórkową. Jest to transport aktywny.

Protista poruszają się ruchem pseudopodialnym( nibynóżki) lub undipodialnym(wici albo rzęski)

Protista mogą rozmnażać się płciowo lub bezpłciowo. Bezpłciowe rozmnażanie to fragmentacja, pączkowanie, podział, sporulacja. Płciowe rozmnażanie to wytwarzanie gamet. U pierwotniaków obserwuje się również przemianę pokoleń

Cykl życiowy pierwotniaków haploidalnych

Organizmy te przez większość życia są haploidalne(1n). W czasie rozmnażania organizmy te stają się gametami i dochodzi do ich połączenia. Tworzy się zygota, która jest diploidalna(2n). Zygota szybko przechodzi podział mejotyczny. Jedna zygota daje cztery komórki potomne(1n) zdolnymi do rozmnażania i samodzielnego funkcjonowania. Zachodzi u nich mejoza postgamiczna.

Cykl życiowy pierwotniaków diploidalnych

Organizmy te przez większość życia są diploidalne(2n). W czasie rozmnażania komórka troficzna przechodzi mejozę, w wyniku której powstają haploidalne gamety(1n). Gamety w trakcie zapłodnienia łączą się ze sobą dając zygotę(2n). Zygota dojrzewa dając osobnika zdolnego do rozmnażania i samodzielnego życia. Zachodzi u nich mejoza pregamiczna.

Cykl życiowy wielokomórkowców

Organizmy wielokomórkowe są haploidalne. W wyniku mitozy produkują haploidalne gamety. Gamety łącząc się ze sobą dają diploidalną zygotę. Z zygoty tworzy się diploidalny organizm, który wytwarza komórki w wyniku sporulacji. Nazywane są one zarodnikami albo sporami. Z nich wyrasta organizm haploidalny. Cykl się zamyka.

Izogamia- połączenie się dwóch niezróżnicowanych gamet( taka sama wielkość, kształt i ruchliwość)

Anizogamia- połączenie dwóch gamet różniących się nieco wielkością

Oogamia- połączenie dwóch zróżnicowanych gamet: ruchliwej, męskiej i nieruchomej- żeńskiej