Oczy są narządami, które odbierają barwne fale świetlne z otoczenia i przetwarzają je na obrazy. Z różnych przyczyn ich funkcjonowanie może być zaburzone, czego wynikiem są rozmaite wady wzroku.
Daltonizm
Daltonizm jest wadą dziedziczną, cierpi na nią ok. 8% mężczyzn i 0,5% kobiet. Po raz pierwszy opisał ją angielski fizyk i chemik J.Dalton i od jego nazwiska pochodzi nazwa tej choroby.
Oko ludzkie odbiera fale świetlne w zakresie promieniowania widzialnego, czyli o długości od 400nm (barwa fioletowa) do 700nm (barwa czerwona). Wada polega przeważnie na nierozróżnianiu barwy czerwonej i zielonej, zdarza się również ślepota tylko na barwę czerwoną, rzadziej na zieloną, a sporadycznie na barwę fioletową. Osoby cierpiące na daltonizm wrodzony często nie zdają sobie z tego sprawy, ponieważ mimo nierozróżniania barw, ostrość widzenia pozostaje prawidłowa. Daltonizm może też rozwinąć się w wyniku przejścia choroby siatkówki lub nerwowej drogi wzrokowej (daltonizm nabyty). Zdarza się też całkowita ślepota na barwy. Może ona wystąpić w wyniku niedorozwoju czopków siatkówki. W tym przypadku występuje jednak znaczne obniżenie ostrości widzenia i trudności z przystosowywaniem się do światła.
Do wykrywania wadliwego widzenia barw używa się specjalistycznych tablic barwnych. W przypadku konieczności dokładniejszych badań stosuje się przyrząd zwany anomaloskopem. W takim badaniu pacjent ma za zadanie porównanie ze sobą dwóch barw.
Osoby z upośledzonym rozróżnianiem barw nie mogą wykonywać zawodów, w których umiejętność ta jest istotna, np. związanych z prowadzeniem pojazdów.
Krótkowzroczność
Krótkowzroczność jest najczęściej spotykaną wadą wzroku. Jest wynikiem zbyt dużych wymiarów gałki ocznej (zbyt długa) lub zbyt silnego załamywania światła przez układ optyczny oka. Do korekcji tej wady stosuje się okulary lub soczewki o właściwościach rozpraszających. Moc optyczna soczewek wyrażana jest w dioptriach (dpt) i w przypadku krótkowzroczności są to wartości ujemne. Wyróżnia się trzy stopnie tej wady: krótkowzroczność mała (do -3 dpt), średnia (od -3 do -6 dpt) i wysoka (poniżej -6 dpt).
Krótkowzroczność rozwija się przeważnie w okresie dojrzewania. Silna krótkowzroczność w późnym okresie życia może powodować zmiany zwyrodnieniowe siatkówki, naczyniówki i ciała szklistego oka.
Nadwzroczność
Jest to druga, obok krótkowzroczności, najczęstsza wada wzroku. Jest wynikiem zbyt małych wymiarów gałki ocznej (zbyt krótka) lub zbyt słabego załamywania światła przez układ optyczny oka. W konsekwencji promienie, które powinny być skupiane na siatkówce, skupiają się za nią. Obraz przedmiotów widzianych z bliska jest nieostry, natomiast przedmioty odległe są widziane wyraźnie.
W celu poprawienia widzenia przy tej wadzie stosuje się okulary lub soczewki skupiające o dodatnich wartościach dioptrii. Nadwzroczność pogłębia się wraz z wiekiem, ponieważ osłabieniu ulega elastyczność soczewki i sprawność mięśnia rzęskowego, które odpowiadają za prawidłowe skupianie światła.
