KRĘGOSŁUP:

Kręgosłup stanowi podporę dla ciała, osłania rdzeń kręgowy oraz stanowi narząd ruchu.

Podzielony jest na 5 odcinków:

  • odcinek szyjny - składa się z 7 kręgów szyjnych,
  • odcinek piersiowy - składa się z 12 kręgów piersiowych,
  • odcinek lędźwiowy - składa się z 5 kręgów lędźwiowych,
  • odcinek krzyżowy - składa się z 5 kręgów krzyżowych,
  • odcinek ogonowy, zwany odcinkiem guzicznym - składa się z 4-5 kręgów ogonowych.

Każdy odcinek kręgosłupa posiada kręgi, które zostały zaklasyfikowane pod względem budowy, kształtu i wielkości. Kręgi w zależności od przynależności do danego odcinka, pełnią określoną rolę i charakteryzują się różną ruchomością i wytrzymałością. Kręgi dolnej części kręgosłupa mają większe rozmiary i większą wytrzymałość.

Prawidłowo kręgosłup posiada krzywizny fizjologiczne, tzw. kifozy i lordozy, które nadają kształt podwójnej litery "S". Kifoza to wygięcie kręgosłupa w odcinku piersiowym i krzyżowym ku tyłowi. Lordoza charakteryzuje się wygięciem kręgosłupa ku przodowi w odcinku szyjnym i lędźwiowym Dzięki krzywiznom kręgosłup ma możliwość amortyzowania wstrząsów i przenoszenia obciążeń. Dziecko rodząc się posiada niedojrzały kręgosłup. Znaczny rozwój kręgosłup osiąga u 12 letniego dziecka. W wieku 18 lat jest on już w pełni rozwinięty. Kręgosłup szybciej rozwija się u dziewcząt. Na rozwój układu kostnego bardzo duży wpływ mają siły działające z zewnątrz. Nieprawidłowa postawa ciała, zbyt duży nacisk na kręgosłup deformują kręgi, a w konsekwencji powodują nieprawidłowe wygięcia kręgosłupa. Wszystkie te czynniki wywołują bóle, a nawet mogą prowadzić do poważnych chorób. Leczenie chorób kręgosłupa w osób dorosłych jest bardzo skomplikowane, a możliwości przywrócenia jego prawidłowej budowy anatomicznej są ograniczone. Bardzo ważne jest zatem, zapewnienie warunków do prawidłowego rozwoju kręgosłupa u dzieci i młodych osób.

Odcinek szyjny kręgosłupa posiada bardzo dużą ruchomość, odpowiada za ruchy obrotowe głowy, natomiast jego część środkowa i dolna umożliwiają obrót głowy ku przodowi, do tyłu i na boki. Odcinek piersiowy o bardzo małej ruchomości, uczestniczy w bocznych ruchach tułowia. Za zgięcia i przeprosty tułowia odpowiada odcinek lędźwiowy, tu też siły które obciążają kręgosłup są największe.

W związku z tym, iż kręgosłup ochrania rdzeń kręgowy, wszelakie jego uszkodzenia i choroby mają ogromny wpływ na powstawanie różnych zaburzeń neurologicznych.

Wszelkie wady kręgosłupa mogą wiązać się ze zniekształceniem klatki piersiowej, a co się z tym wiąże także z zaburzeniami w oddychaniu i krążeniu.

SKOLIOZA polega na bocznym skrzywieniu kręgosłupa. Wyróżniamy następujące rodzaje skoliozy:

  • skolioza czynnościowa - związana jest z wadami postawy, wadami kończyn; odwracalna,
  • skolioza strukturalna - to utrwalone zmiany powodujące zniekształcenia kręgów klatki piersiowej lub miednicy; wiąże się z porażeniem mięśni czy kręczem karku,
  • skolioza idiopatyczna, tzw. skolioza samoistna - do tej pory nie są znane przyczyny tego schorzenia, prawdopodobnie związana jest ona z zaburzeniami mięśni przykręgowych. Skolioza idiopatyczna dotyczy najczęściej odcinka piersiowego i objawia się prawostronną wypukłością. Rozmiar skoliozy powiększa się wraz ze wzrostem kręgosłupa. Wygięcie i skręcenie, tzw. torsja odcinka piersiowego powodują silne deformacje klatki piersiowej. Żebra przechodzą na stronę wypukłości, a ich kąty tylne zaostrzają się - tworzy się tzw. garb żebrowy. Skolioza samoistna jest przyczyną oszpecenia ciała a pojemność płuc zostaje znacznie ograniczona. Leczenie tej deformacji jest długotrwałe, może zakończyć się operacją korekcyjną.

GARB ŻEBROWY jest to deformacja klatki piersiowej w wyniku bocznego skrzywienia kręgosłupa, czyli skoliozy oraz torsji kręgów. Żebra zgięte pod kątem ostrym, wystają w kierunku wypukłości, na łuk skoliozy. Wadę tę najlepiej zaobserwować podczas pochylenia tułowia do przodu. Garb żebrowy zmniejsza pojemność płuc, pogorszeniu ulega praca serca, układ krwionośny ma zmniejszoną wydolność, tym samym sprawność całego organizmu maleje.

LORDOZA (patologiczna) - nadmierne wygięcie kręgosłupa do przodu, w linii strzałkowej. Wiąże się z silnymi bólami. Powiązana jest z porażeniem mięśni, zniekształceniem kręgów, gruźlicą czy zwichnięciami stawów biodrowych. Leczenie opiera się na gimnastyce korekcyjnej, gorsetach ortopedycznych oraz niekiedy operacji.

DYSKOPATIA - wiąże się z wypadnięciem miażdżystego jądra w krążku międzykręgowym, na skutek jego zwyrodnienia. Dyskopatia rozwija się w wyniku wrodzonych zmian, poprzez nadmierne obciążenia kręgosłupa, a także w wyniku urazów. Pierwsze oznaki choroby to powtarzające się lumbago. Podczas dyskopatii jądro miażdżyste krążka przemieszcza się w jego obrębie, a następnie się uwypukla. Torebka włóknista zostaje naciągnięta, a następnie pęka wraz z tylnymi więzadłami podłużnymi. Jądro miażdżyste po wypadnięciu z wadliwej torebki uciska rdzeń kręgowy i wywołuje ból korzonkowy (gdy ból dotyka okolic lędźwiowych nosi nazwę rwy kulszowej). Dyskopatia może mieć także poważny przebieg i prowadzić nawet do zaburzeń czucia czy zaników mięśniowych. Dyskopatia rzadko dotyka odcinka szyjnego kręgosłupa.