Przewód pokarmowy wyścielony jest potrójną błoną śluzową. Składa się z:
- Błony śluzowej wewnętrznej- znajdują się w niej gruczoły i tkanka limfatyczna. Jest unerwiona.
- Błona mięśniowa, środkowa- w jamie ustnej, gardle i części przełyku położone są mięśnie poprzecznie prążkowane, w pozostałych elementach przewodu znajdują się mięśnie gładkie: okrężne i podłużne.
- Błona zewnętrzna- otacza narządy przewodu pokarmowego położone w jamie brzusznej
Budowa anatomiczna przewodu pokarmowego:
- Jama ustna- ograniczona jest przez: szparę ust, wargi, podniebienie twarde i miękki, policzki, dno jamy ustnej, fałdy błony śluzowej i nasadę języka. W jamie ustnej znajdują się zęby zróżnicowane u człowieka na: kły, siekacze, przedtrzonowce i trzonowce, język, na którym znajdują się kubki smakowe( rozróżniają cztery podstawowe smaki: gorzki, słodki, słony, kwaśny) i ślinianki produkujące ślinę. W jamie gębowej znajdują się trzy pary ślinianek: przyuszne, podżuchwowe, podjęzykowe. W ślinie znajduje się enzym: amylaza ślinowa, który rozkłada cukry złożone na cukry proste.
- Gardło- w nim krzyżują się drogi pokarmowe i oddechowe. Dzieli się na część nosową- górna, ustną- środkowa i krtaniową- dolną. W nim zlokalizowane są migdałki. Z gardła pokarm przepychany jest do przełyku.
- Przełyk-łączy gardło z żołądkiem. Jest to umięśniona rura. Dzieli się na część szyjną, piersiową i brzuszną. Pokarm przesuwany jest do żołądka dzięki ruchom perystaltycznym wywołanym przez mięśnie okrężne i podłużne.
- Żołądek- położony jest w lewej podżebrowej części nadbrzusza. Od strony przełyku znajduje się wpust żołądka, który otwiera się tyko, gdy dotrze do niego pokarm. Za nim położone jest dno żołądka i trzon żołądka. Pomiędzy żołądkiem a dwunastnicą znajduje się odźwiernik. W błonie śluzowej żołądka znajdują się trzy typy gruczołów. Gruczoły wpustowe i gruczoły produkują śluz i dwupeptydazę. Gruczoły właściwe zbudowane są z komórek głównych produkujących pepsynogen i lipazę żołądkową oraz zbudowane są z komórek okładzinowych produkujących kwas solny(HCl).
- Dwunastnica- jest pierwszym odcinkiem jelita cienkiego. Uchodzą do niej przewody wątroby i trzustki.
- Wątroba- położona jest w po prawe stronie. Jest to największy z gruczołów w organizmie. Podzielona jest na cztery płaty. Wraz z naczyniami krwionośnymi tworzy system wrotny. Wchodzą do niej: żyła wrotna, tętnica wątrobowa i splot nerwowy. Wychodzą przewód wątrobowy wspólny i naczynia chłonne. Przewód wątrobowy wspólny wraz z przewodem pęcherzyka żółciowego tworzy drogi żółciowe uchodzące do dwunastnicy. Wątroba wydziela żółć, które emulguje tłuszcze i neutralizuje kwaśny odczyn treści żołądkowej. Magazynuje glikogen, trójglicerydy, hormony i witaminy. Produkuje fibrynogen, protrombinę i białka surowicy krwi. W wątrobie zachodzi również zamiana cukrów prostych w glikogen, aminokwasów w białka.
- Trzustka- jest to gruczoł położony za żołądkiem. Zbudowany jest z trzonu, głowy, ogona. Przewód trzustkowy rozpoczyna się w ogonie trzustki, jego ujście znajduje się w dwunastnicy. Jest to narząd położony poza otrzewnowo. Trzustka produkuje sok trzustkowy. Zawiera enzymy trawienne: lipazę trzustkową, amylazę trzustkową, trypsynogen i chymotrypsynogen.
- Jelito cienkie- pełni funkcje trawienne, wchłaniania i przesuwania treści pokarmowej. Składa się z trzech części: dwunastnicy, jelita czczego i jelita krętego. Jelito czcze jest krótsze niż kręte. Jest szersze, posiada szerokie, liczne kosmki jelitowe. Jelito kręte mniejszą ilość kosmków jelitowych. Kosmki są bardzo dobrze ukrwione. Zwiększają powierzchnię wchłaniania substancji odżywczych. Błona śluzowa jelita wydziela śluz i enzymy trawienne: dwupeptydazę, diastazę, maltazę, laktazę i lipazę.
- Jelito grube- składa się z jelita ślepego położonego w prawym dole biodrowym, wyrostka robaczkowego, który jest narządem szczątkowym i z okrężnicy. Okrężnica podzielona jest na części: wstępująca, poprzeczną, zstępująca, esowatą. Na końcu znajduje się odbytnica zakończona otworem odbytowym. W jelicie grubym następuje gnicie resztek pokarmowych, wchłanianie wody, formowanie kału. Znajduje się w nim bogata flora bakteryjna, która potrafi produkować witaminę K.
