Układ krwionośny człowieka jest zamknięty, oznacza to, że krew płynie w systemie naczyń krwionośnych.
W układzie krwionośnym wyróżniamy serce oraz żyły, tętnice i naczynia włosowate.
Struktura układu naczyniowego.
Układ naczyniowy tworzy system tętnic, które przez naczynia włosowate przechodzą w naczynia żylne. Naczyniami odchodzącymi od serca są tętnice, biorą one swój początek w komorach serca. Do serca prowadzą natomiast naczynia żylne które uchodzą do przedsionków.
Podziału naczyń krwionośnych dokonuje się na podstawie charakteru przepływu krwi.
ARTERIE, czyli TĘTNICE
Tętnice rozprowadzają krew, pochodzącą z serca do wszystkich tkanek ciała. Posiadają one w stosunku do żył grube ściany, które zbudowane są z kilku warstw.
Zewnętrzna warstwa to przydanka, zbudowana z tkanki łącznej oraz włókien kolagenowych.
Warstwa środkowa nazywana jest błoną pośrednią, utworzona jest głównie z tkanki mięśniowej. Włókna mięśniowe tej tkanki kurcząc się powodują zmianę średnicy naczynia krwionośnego.
Warstwa wewnętrzna, stanowiąca błonę wewnętrzną jest łącznotkankowa a pokrywa ją śródbłonek.
Krew płynąca w tętnicach posiada wysokie ciśnienie, stąd elastyczniejsze i grubsze ściany naczyń tętniczych. Elementy sprężyste oraz mięśniowe zapewniają stałe napięcie ścian tętniczych oraz możliwość aktywnego kurczenia się i rozkurczania, umożliwiającego jednolity i stały przepływ krwi.
Szczególnie dużą kurczliwość posiadają małe tętniczki, które przechodzą w tętniczki włosowate. Tętnice i tętniczki pulsują w identyczny sposób jak serce ( tętno). Zwężenie lub rozszerzenie małych tętniczek decyduje o stopniu ukrwienia narządów.
ŻYŁY
Dzięki żyłom krew zbierana jest z całego ciała i doprowadzana do serca. Naczynia te posiadają cienkie i słabo kurczliwe ściany.
Podobnie jak w tętnicach ściana żył zbudowana jest z kilku warstw.
Warstwa zewnętrzna, czyli przydanka jest łącznotkankowa i posiada pewien stopień elastyczności.
Warstwa środkowa, czyli błona pośrednia utworzona jest głównie z włókien elastycznych, aczkolwiek występują tu także pewne, niewielki ilości włókien mięśniowych.
Warstwa wewnętrzna, podobnie jak przydanka jest łącznotkankowa, ale zbudowana z nabłonka pokrywowego.
W żyłach w odróżnieniu od tętnic, zlokalizowane są zastawki. Są to kieszonkowate fałdy w wewnętrznej błonie żyły. Dzięki nim krew może płynąć zawsze w tym samym kierunku i nie cofa się z powrotem do serca. Dużo zastawek znajduje się w żyłach kończyn dolnych.
NACZYNIA WŁOSOWATE ( KAPILARY)
Są to przewody o bardzo cienkich ścianach. Rozmieszczone są one przede wszystkim w tkankach, zapewniają połączenie pomiędzy żyłami i tętnicami. Ściana naczyń włosowatych utworzona jest tylko z jednej warstwy, komórek śródbłonkowych, przez co naczynia te cechują się znaczną przepustowością oraz przepuszczalnością. Dzięki tym naczyniom możliwa jest wymiana substancji oddechowych, produktów przemiany materii oraz gazów oddechowych pomiędzy tkankami a krwią w nich krążącą.
Oprócz typowego układu naczyń, czyli tętnica- tętniczka- naczynie włosowate- żyłka- żyła, występują inne układy. W układzie pokarmowym występuje układ wrotny. Naczynia z jelit łączą się w żyłę wrotną a następnie przechodzą w naczynia włosowate rozmieszczone w wątrobie. Dzięki układowi wrotnemu w wątrobie gromadzone są związki pokarmowe wchłonięte w nadmiarze w jelitach lub możliwa jest neutralizacja szkodliwych związków.
W organizmie może występować także układ określany jako dziwny. Jego przebieg jest następujący: tętniczka doprowadzająca ( szeroka)- naczynia włosowate- tętniczka odprowadzająca ( wąska).
Sieć dziwna zapewnia filtrację, oczyszczanie krwi w nerkach oraz w mózgu. Siec dziwna występuje w ukrwieniu niektórych narządów np. przysadki mózgowej czy nerek.
Układ ten umożliwia sprawna wymianę pomiędzy płynami ciała i organem.
Budowa serca.
Serce jest narządem mięśniowym, dzięki któremu możliwe jest krążenie krwi w obwodzie.
Narząd ten leży w worku osierdziowym, składającym się z dwóch warstw. Warstwa wewnętrzna, nazywana trzewną, pokrywa serce. Warstwa zewnętrzna jest natomiast włóknista a dzięki niej możliwe jest przyleganie serca do sąsiadujących narządów.
Serce człowieka dzieli się na dwie komory oraz dwa przedsionki. W prawym przedsionku i prawej komorze znajduje się tylko krew żylna, czyli nieutlenowana. Elementy te są oddzielone od lewej części serca, dzięki ciągłej przegrodzie. W lewej części serca znajduje się tylko krew utleniona, czyli tętnicza. Pomiędzy przedsionkami a komorami znajdują się zastawki.
Do prawego przedsionka dochodzą żyły główne a do lewego żyły płucne. Od lewej komory odchodzi tętnica, nazywana także aortą. Tutaj rozpoczyna się duży obieg krwi. Z komory prawej odchodzi pień płucny, który rozpoczyna mały obieg krwi.
Tkanka mięśniowa jest poprzecznie prążkowana a jej włókna są silnie usieciowane i tworzą zwartą masę. Serce posiada własny układ przewodzący, który generuje bodźce, warunkujące automatyzm bicia serca.
Na mięśniu sercowym znajduje się nasierdzie, stanowiące błonę surowiczą a po stronie wewnętrznej znajduje się wsierdzie.
