1. Kształtowanie się granic Polski po II wojnie światowej

a. granica wschodnia – wschodnia granica Polski została ustanowiona na tzw. linii Curzona

– ostateczne ustalenie granicy polsko-sowieckiej nastąpiło na mocy układu zawartego 16 VIII 1945 r.

– Polska straciła na rzecz ZSRS Kresy Wschodnie wraz z Wilnem i Lwowem b. w ramach rekompensaty za utracone ziemie na wchodzie Polska otrzymała: – Warmię i Mazury – Gdańsk – ziemie do Odry i Nysy Łużyckiej (Pomorze, Ziemia Lubuska, Dolny Śląsk) – ziemie odebrane Niemcom nazwano Ziemiami Odzyskanymi d. rozstrzygnięcie polsko-czeskich sporów granicznych: – Zaolzie pozostało przy Czechach

– Polska otrzymała Kotlinę Kłodzką 2. Powojenne migracje ludności a. na mocy postanowień poczdamskich z Ziem Odzyskanych zostało wysiedlonych ok. 3 mln Niemców b. z utraconych Kresów Wschodnich do Polski przeniosło się ponad 1,5 mln polskich repatriantów c. z obszarów wschodnich do ZSRS przesiedlono: – Ukraińców (ok. 500 tys.) – Białorusinów (ok. 36 tys.) – Litwinów (kilkanaście tys.)

d. z Zachodu do Polski wróciło ok. 2 mln. byłych więźniów, jeńców, robotników przymusowych i uchodźców

e. ponad 500 tys. Polaków ze względu na zachodzące w Polsce zmiany polityczne, pozostało na Zachodzie

 3. Problemy narodowościowe a. działalność nacjonalistów ukraińskich – w Bieszczadach antypolską działalność zbrojną prowadziły oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) – w celu powstrzymania UPA władze polskie przeprowadziły tzw. Akcję Wisła, polegającą na przesiedleniu Ukraińców z Bieszczad na Ziemie Odzyskane b. w 1946 r. miał miejsce tzw. pogrom kielecki, w którym śmierć poniosło 37 Żydów 4. Bilans strat Polski w wyniku II wojny światowej a. Obszar Polski zmniejszył się o ok. 20% w stosunku do stanu przedwojennego b. straty demograficzne – zginęło ok. 6 mln obywateli II Rzeczypospolitej, z czego ok. 3 mln to obywatele polscy narodowości żydowskiej – w 1945 r. liczba ludności Polski wynosiła 24 mln 1. Układ sił politycznych w Polsce po zakończeniu wojny a. od 28 VI 1945 r. władzę w Polsce sprawował Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej (TRJN) b. dominującą rolę w TRJN odgrywała Polska Partia Robotnicza (PPR) oraz uzależnione od niej tzw. partie koncesjonowane: – Stronnictwo Ludowe (SL) – Polska Partia Socjalistyczna (PPS) – Stronnictwo Demokratyczne (SD) c. do walki z komunistami przystąpiły – utworzone przez Stanisława Mikołajczyka Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) – Stronnictwo Pracy

 2. 30 VI 1946 r. odbyło się tzw. referendum ludowe  a. referendum ludowe miało być testem popularności głównych sił politycznych w Polsce b. w referendum zadano obywatelom Polski trzy pytania dotyczące: – likwidacji senatu – zatwierdzenia reform społeczno-gospodarczych – uznania granic na Bałtyku, Odrze i Nysie Łużyckiej c. sfałszowane wyniki referendum dały zwycięstwo komunistom

 3. 19 I 1947 r. odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego a. władze komunistyczne wobec zwolenników Stanisława Mikołajczyka i PSL stosowały terror b. przeciwko PSL działały: – Milicja Obywatelska (MO) – Urząd Bezpieczeństwa (UB) – cenzura prewencyjna c. sfałszowane wyniki wyborów dały zwycięstwo komunistom 4. Władze polskie po wyborach do Sejmu Ustawodawczego

a. prezydentem został Bolesław Bierut b. premierem rządu został Józef Cyrankiewicz z PPS

c. Sejmu Ustawodawczy 19 II 1947 r. uchwalił tzw. Małą konstytucję

1. Utworzenie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) – 1948 r.

a. Władysław Gomułka został oskarżony o „odchylenia prawicowo-nacjonalistyczne” i odwołany ze stanowiska I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej (KC PPR), a następnie uwięziony b. 15 XII 1948 r. podczas kongresu zjednoczeniowego Polska Partia Socjalistyczna (PPS) została połączona z Polską Partią Robotniczą (PPR) tworząc Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR) c. w Polsce działały jeszcze dwie partie: – Zjednoczone Stronnictwo Ludowe (ZSL)

– Stronnictwo Demokratyczne (SD) d. mimo to w Polsce funkcjonował system monopartyjny, ponieważ ZSL i SD były całkowicie zależne od PZPR 2. W polskiej gospodarce został utrwalony system centralnie zarządzanej gospodarki planowej a. w latach 1950-1955 realizowany był plan sześcioletni b. celem planu sześcioletniego była przyśpieszona industrializacja c. w ramach planu sześcioletniego m.in. powstała Nowa Huta d. rezultaty planu sześcioletniego: – wzrost produkcji przemysłowej o 250% – masowa migracja ludności wiejskiej do miast – aktywizacja zawodowa kobiet  

– natomiast nie uległo poprawie zaopatrzenie ludności w podstawowe dobra konsumpcyjne

 3. Władze komunistyczne zamierzały na wzór sowiecki zlikwidować indywidulane rolnictwo  

a. podjęta próba kolektywizacji rolnictwa przez tworzenie: – rolniczych spółdzielni produkcyjnych

– Państwowych Gospodarstw Rolnych (PGR) b. indywidualni rolnicy, którzy nie chcieli przyłączyć się do spółdzielni, byli szykanowani – w propagandzie nazywano ich obraźliwie kułakami

 4. W krajach komunistycznych propaganda utrwalała kult Stalina

 5. W kulturze rozpowszechnił się przesiąknięty komunistyczną propagandą socrealizm

 6. 22 VII 1952 r. sejm uchwalił Konstytucję a. w treść konstytucji ingerował osobiście Józef Stalin

b. konstytucja z 1952 r. wprowadzała nową nazwę państwa – Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)

c. konstytucja likwidowała trójpodział władzy i ustanawiała:– jednoizbowy sejm – 15-osobową Radę Państwa zastępowała zlikwidowany urząd prezydenta d. rzeczywista władza w państwie spoczywała w rękach I sekretarza Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) e. konstytucja ograniczała prawa obywatelskie, wprowadzając zapis, że „nie mogą one godzić w ustrój i porządek prawny PRL”

 7. Prześladowania Kościoła katolickiego a. w 1951 r. został uwięziony biskup kielecki Czesław Kaczmarek

b. w 1953 r. aresztowano prymasa Polski, kardynała Stefana Wyszyńskiego

3. Reforma rolna a. reforma rolna została przeprowadzona na podstawie dekretu PKWN z 6 września 1944 r. b. reforma rolna polegała na: – odebraniu majątków ziemskich o powierzchni powyżej 50 ha użytków rolnych bez odszkodowania dla właścicieli – parcelację tych majątków, czyli ich podział na kilkuhektarowe gospodarstwa rolne – rozdzielenie tych gospodarstw między chłopów w zamian za wartość jednorocznych plonów c. reforma rolna doprowadziła do likwidacji wielkiej własności ziemskiej i klasy społecznej ziemiaństwa d. pomoc dla polskiego rolnictwa ze strony organizacji UNRRA (Administracja Narodów Zjednoczonych do Spraw Pomocy i Odbudowy) 4. Nacjonalizacja przemysłu i handlu

a. nacjonalizacja przemysłu została przeprowadzona na podstawie ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r.

b. nacjonalizacji, która została przeprowadzona bez odszkodowani dla właścicieli, podlegały:

– zakłady o kluczowym znaczeniu dla gospodarki i bezpieczeństwa państwa – zakłady zatrudniające powyżej pięćdziesięciu pracowników na jedną zmianę c. likwidacji prywatnego handlu służyła wojna ekonomiczna i propagandowa wymierzona we właścicieli hurtowni i sklepów, nazywana bitwą o handel

 5. Trzyletni plan odbudowy 1947-1949 a. wprowadzona przez komunistów gospodarka była:

– gospodarką centralnie zarządzaną – gospodarką planową b. w latach 1947-1949 realizowany był tzw. plan trzyletni, który zakładał m.in. – odbudowę zniszczeń wojennych – głównie zakładów produkujących dobra konsumpcyjne na potrzeby ludności – podniesienie poziomu życia ludności – włączenie w system gospodarki Polskiej Ziem Odzyskanych