Jan I Olbracht-od 1492 r. król Polski - panował tylko w Koronie (na Litwie rządził jego brat Aleksander); swoje rządy opierał na szlachcie; w 1496 r. wydał statut piotrkowski, na mocy którego nastąpiło ostateczne przywiązanie chłopa do ziemi; przyłączył do Polski księstwa płockie i zatorskie; w 1497 r. zorganizował wyprawę do Mołdawii, która doprowadziła do wojny z Turcją i klęski wojsk polskich pod Koźminem na Bukowinie.,,,,,Aleksander Jagiellończyk-a od 1501 do 1506 r. król Polski; swoje rządy rozpoczął od ustępstw na rzecz magnaterii, co wywołało stanowczy sprzeciw szlachty, która w 1504 r. na sejmie piotrkowskim wystąpiła przeciw łączeniu wysokim godności w jednym ręku oraz rozdawnictwu królewszczyzn, a uchwalona pod jej naciskiem w 1505 r. konstytucja przyczyniła się do rozwoju demokracji szlacheckiej w Polsce.,,,,artykuły henrykowskie - akt określający zasady ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz uprawnienia króla, ułożony na sejmie elekcyjnym w 1573 r. i przyjęty przez Henryka Walezego, a następnie zatwierdzany przez każdego nowo wybranego króla; artykuły henrykowskie zatwierdzały wolną elekcję, zobowiązywały króla do zwoływania sejmu co dwa lata, zabraniał królowi wypowiadania wojny i zwoływać pospolite ruszenie bez zgody sejmu, a ostatni artykuł pozwalał poddanym wypowiedzieć posłuszeństwo królowi, gdy ten naruszał któryś z punktów artykułów henrykowskich.,,,interrex - osoba zastępująca króla podczas bezkrólewia; pierwszym interrexem po śmierci Zygmunta II Augusta w 1572 r. został wybrany prymas Polski Jakub Uchański - podczas kolejnych bezkrólewi godność interrexa z urzędu powierzano prymasowi.,,,,pacta conventa - umowa o charakterze publiczno-prawnym, zawierana pomiędzy szlachtą a nowo wybranym królem, zawierająca osobiste zobowiązania nowo wybranego króla; pacta conventa układano na sejmie elekcyjnym, a wyrażenie na nie zgody przez kandydata do tronu było warunkiem elekcji; od wyboru Henryka Walezego w 1573 r. stosowano je wraz z artykułami na każdej elekcji.,,,,pierwsza wojna północna (1563-1570) - konflikt zbrojny trwający od roku 1563 do 1570, zwany również wojną siedmioletnią, który toczył się o podział Inflant oraz zdobycie hegemonii na Morzu Bałtyckim (tzw. Dominium Maris Maltici); pomiędzy Danią a Szwecją oraz pomiędzy Polską a Szwecją i Rosją; wybuch wojny poprzedziła sekularyzacja państwa zakonu kawalerów mieczowych przez Gotarda Kettlera, który złożył hołd lenny królowi polskiemu Zygmuntowi II Augustowi; po objęciu tronu szwedzkiego przez Jana III Wazę w 1569 r. nastąpiło odwrócenie przymierzy - Szwecja przystąpiła do sojuszu z Polską przeciw Moskwie, a Dania przeciwko Polsce; pierwsza wojna północna zakończyła się w 1570 r. - Dania i Szwecja podpisały pokój w Szczecinie, a Polska i Rosja rozejm w Moskwie. ,,,,unia lubelska - związek Rzeczypospolitej Polskiej z Wielkim Księstwem Litewskim zawarty w 1569 r. w Lublinie na zasadach unii realnej; zgodnie z postanowieniami unii lubelskiej oba państwa miały mieć wspólnego monarchę, wybieranego i koronowanego jednocześnie na króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego, wspólny sejm, wspólną politykę zagraniczną i monetę; natomiast Litwa zachowała odrębne urzędy centralne (kanclerza, marszałka, podskarbiego i hetmanów), osobną administrację , skarb, wojsko, prawo sądowe i szereg odrębności ustrojowych; zarówno szlachta polska, jak i litewska miały prawo nabywania dóbr i swobodnego przesiedlania się - polska na terytorium Litwy, litewska na terytorium Korony; utworzona w wyniku unii lubelskiej Rzeczpospolita Obojga Narodów stała się mocarstwem środkowoeuropejskim. ,,,,,wolna elekcja - wybór władcy z pominięciem zasad sukcesji dynastycznej; w Polsce od 1573 r. wybór nowego króla odbywał się w trybie ELEKCJI VIRITIM, co oznaczało, że w ELEKCJI mógł uczestniczyć każdy szlachcic osobiście, szlachta na pole elekcyjne zjeżdżała się w trybie POSPOLITEGO RUSZENIA, a głosowała województwami w obecności posłów; wybór króla ogłaszał marszałek, a mianował prymas.
natkablue
Doktor Bryk
Punkty rankingowe:
Zdobyte odznaki:
natkablue
Doktor Bryk