Mistrz i Małgorzata - streszczenie krótkie

Część I

1. Nigdy nie rozmawiaj z nieznajomymi

W Moskwie na Patriarszych Prudach rozmawiają o Bogu Michał Aleksandrowicz Berlioz, przewodniczący stowarzyszenia literatów, oraz poeta Iwan Bezdomny. Do mężczyzn dołącza nieznajomy, który przedstawia się jako profesor czarnej magii i historyk. Przekonuje, że nie można zanegować istnienia Boga i Jezusa. Jednocześnie przepowiada Berliozowi, że jeszcze tego wieczoru kobieta zetnie mu głowę, a spotkanie Massolitu nie odbędzie się, ponieważ Annuszka rozleje olej. W międzyczasie opowiada historię o Jeszui. 

2. Poncjusz Piłat

W pałacu Poncjusza Piłata osądzony ma zostać Jeszua Ha-Nocri, którego kapłani oskarżają o podburzanie ludu. Piłat jest przekonany o niewinności filozofa, którym dla niego jest Ha-Nocri. Ostatecznie jednak ugina się pod wolą cezara oraz arcykapłana. Skazuje Jeszuę na śmierć, uwalnia za to Bar Rabbana. Po decyzji Piłata skazańcy zostają odprowadzeni na miejsce kaźni.

3.  Dowód siódmy

Profesor magii kontynuuje swoje opowiadanie o Jeszui. Przekonuje, że był przy jego skazaniu. Berlioz jest przekonany, że profesor to szaleniec, chce powiadomić odpowiednie służby. Kiedy biegnie do telefonu, potyka się i przewraca prosto pod koła tramwaju, którym kieruje kobieta. Jego głowa po chwili toczy się po bruku.

4. Pogoń

Iwan słyszy, jak dwie kobiety mówią o Annuszce, która rozlała olej. Kiedy widzi głowę Berlioza, przypomina sobie przepowiednie cudzoziemca i chce go odnaleźć. Jest przekonany, że profesor jest mordercą. W tym czasie do cudzoziemca dołącza ogromny kot oraz mężczyzna z okularami z pękniętym szkłem. Iwan goni ich, aż dociera nad rzekę. Tam wskakuje do wody. Kiedy z niej wychodzi, okazuje się, że na brzegu nie ma jego ubrań.

5. Co się zdarzyło w Gribojedowie

W Massolicie, czyli siedzibie literatów, wszyscy zniecierpliwieni czekają na Berlioza. W końcu przechodzą do restauracji, gdzie rozpoczynają się tańce. O północy do restauracji dociera przystojny mężczyzna, którym jest szatan, ale niewiele osób zwraca na niego uwagę, ponieważ pojawia się informacja o śmierci Berlioza, którą zaraz potwierdza docierający tam Iwan. Jego strój i zachowanie sprawiają, że wszyscy biorą go za wariata, a po wybuchu agresji odwożą do szpitala psychiatrycznego.

6. Schizofrenia, zgodnie z zapowiedzią

Iwan stara się lekarzom zrelacjonować wydarzenia w restauracji, jednocześnie dzwoni na milicję, bo chce rozpocząć pościg za tajemniczym profesorem. Kiedy próbuje wyskoczyć przez okno, zostaje obezwładniony. Podane zostają mu leki.

7. Fatalne mieszkanie

Stiopa Lichodiejew, dyrektor teatru „Varietes” budzi się w mieszkaniu, które dzielił z Berliozem, niewiele pamiętając z poprzedniej nocy. W mieszkaniu oprócz niego jest mężczyzna, który częstuje go smakołykami, jednocześnie przypominając mu, że dzień wcześniej zawarli umowę na magiczne występy w teatrze. Człowiek ten to profesor czarnej magii, czyli Woland, któremu towarzyszy Korowiow, Azazello oraz kot Behemot. Informują oni Stiopę, że przejmują mieszkanie, a jego samego przenoszą do Jałty. 

8. Pojedynek profesora z poetą

W szpitalu psychiatrycznym Iwan Bezdomny rozmawia z profesorem Strawińskim, którego błaga, aby go wypuszczono. Dalej chce szukać bandyty, który doprowadził do śmierci Berlioza. Profesor przekonuje go jednak, że jeśli opuści klinikę w aktualnym stanie, równie szybko do niej wróci. Iwan w końcu daje się przekonać.

9. Głupi dowcip Korowiowa

Nikanor Iwanowicz Bosy – prezes spółdzielni mieszkaniowej udaje się do mieszkania Berlioza. Zastaje tam jednak Korowiowa, który informuje go, że Lichodiejew tymczasowo chce zameldować Wolanda i jego świtę. Daje mu niezbędne dokumenty i łapówkę w rublach. Wolandowi nie podoba się mężczyzna. Korowiow sprowadza do mieszkania Nikanora śledczych, którzy w trakcie rewizji znajdują u Bosego wyłącznie dolary. Jego historia o świcie profesora, meldunku i rublach jest zupełnie niewiarygodna, tym bardziej że wszystkie inne dokumenty znikają.

10. Wieści z Jałty

W teatrze „Varietes” dyrektor finansowy Rimski i administrator Warionucha próbują opanować chaos związany ze zniknęciem Stiopy. Rimskiemu nie podoba się pomysł przedstawienia Wolanda. W tym czasie dociera do niego depesza z Jałty, w której informuje się, że na molo znaleziono człowieka, który podaje się za dyrektora Lichodiejewa. Potem przychodzą kolejne, nadawane już przez samego Stiopę, depesze. Mężczyźni myślą, że to głupi kawał, więc Warionucha ma zanieść depesze na milicję. Kiedy próbuje tam dotrzeć, zostaje zaatakowany zostaje przez czarnego kocura i człowieka z kłem. Warionucha zostaje zawleczony do mieszkania Stiopy, gdzie straszy go kobieta o zimnych rękach – Hella.

11. Rozdwojenie Iwana

Iwan próbuje spisać swoją historię, ale niszczy kolejne wersje zapisków, które jego zdaniem nie oddają tego, co mu się przydarzyło. Próbuje rysować portrety, ale i to nie pomaga. Iwan dostaje kolejny lek uspokajający. Kiedy przychodzi upragnione zobojętnienie, na balkonie Iwan dostrzega kota oraz sylwetkę mężczyzny.

12. Czarna magia oraz jak ją zdemaskowano

W teatrze trwa pokaz czarnej magii. Pokaz zapowiada Żorż Bengalski. Wkraczający na scenę Woland toczy dyskusję z Korowiowem o chytrej naturze mieszkańców Moskwy. Behemot i Korowiow pokazują sztuczki karciane. Ujawniają przy okazji sekret obywatela Parczewskiego, który w kieszeni ma wezwanie do opłacenia zaległych alimentów. W tym momencie z sufitu zaczynają spadać pieniądze. Robi się chaos, Korowiow każe kotu urywać głowę konferansjerowi, ale na życzenie widowni zostaje ona mężczyźnie szybko przyprawiona. Potem Woland organizuje stoisko z modnymi ubraniami, które można wymienić (bezpłatnie) na te, które ma się na sobie. Kobiety ruszają szturmem na arenę. Harmider przerywa wystrzał z pistoletu. Korowiow ujawnia jeszcze romans jednego z widzów, a następnie cała świta znika.

13. Pojawia się bohater

Do Iwana przychodzi sąsiad z drugiej separatki. Mężczyzna słucha opowieści Iwana, a następnie podsumowuje ją stwierdzeniem, że poeta spotkał szatana. Mężczyzna opowiada także i swoją historię. To mistrz, który był historykiem i tłumaczem. Pisał dzieło życia – powieść o Poncjuszu Piłacie, kiedy spotkał kobietę swojego życia – Małgorzatę. Oboje jednak byli już w związkach, więc ich relacja cały czas pozostawała w ukryciu. W międzyczasie mężczyzna skończył powieść, ale spotkała się ona z ogromną krytyką. Spalił więc rękopisy, zaczął zapadać na chorobę psychiczną. Dlatego zdecydował się opuścić swoją ukochaną i dał się zamknąć w tym szpitalu.

14. Chwała kogutowi!

Po zakończonym pokazie czarnej magii okazuje się, że wszystkie sztuczki były tylko sztuczkami. Nowe ubrania znikają, co sprawia, że kobiety zostają w negliżu. Spadające z sufitu pieniądze zamieniają się w bezwartościowe papierki. Rimski chce działać, ale odbiera telefon z pogróżkami, że ma nic nie robić. Wraca Warionucha, który nie przyznaje się, co mu się przydarzyło, ale opowiada zmyśloną historię o pijanym Lichodiejewie awanturującym się w restauracji „Jałta”. Rimski widzi, że ten kłamie. Widzi za Warinuchą kobiecy cień. Trzykrotnie pieje kogut. Warionucha znika z nieboszczką. Rimski biegnie na dworzec, wsiada do ekspresu i odjeżdża.

15. Sen Nikanora Iwanowicza

Przesłuchanie Nikanora Iwanowicza Bosego nic nie wnosi, ponieważ mężczyzna dalej opowiada niezrozumiałą historię. Jego stan sprawił, że zdecydowano o przewiezieniu go do szpitala psychiatrycznego. Po podaniu leków, Nikanor zapadł w sen, w którym dalej był przesłuchiwany, ale razem z innymi i na specjalnej scenie. Krzyki mężczyzny budzą między innymi Iwana Bezdomnego.

16. Kaźń

Na Nagą Górę ciągnie eskorta z trzema skazanymi na śmierć więźniami. Jest upalnie, co męczy więźniów i żołnierzy. Wszystkiemu przygląda się Mateusz Lewita – uczeń Jeszui, który schodzi do miasta po nóż. Chce nim zabić Jeszuę, aby skrócić jego cierpienie. Kiedy wraca na górę, Ha-Nocri już wisi na krzyżu. Zbliża się burza, więc żołnierze zabijają mężczyzn, przebijając ich włócznią. Mateusz odcina więzy i znika ze wzgórza z ciałem mistrza.

17. Niespokojny dzień

Przed budynkiem teatru „Varietes” stoi kolejka osób oczekujących na bilety. Przedstawienie zostaje jednak odwołane. Panuje bałagan i rozgardiasz. Pojawiają się funkcjonariusze, którzy badają sprawę. Księgowy Łastoczkin próbuje przekazać utarg i złożyć raport do odpowiedniej komisji, ale okazuje się że w gmachu budynku personel zamiast pracować, śpiewa i zachowuje się dziwnie. Wszyscy trafiają do kliniki. Łasoczkin chce w końcu wpłacić utarg – okazuje się jednak, że w walizce jest obca waluta. Zostaje aresztowany.

18. Pechowi goście

Do Moskwy dociera wuj Berlioza – Maksymilian Andriejewicz Popławski, który chce  przejąć mieszkanie po zmarłym. Tutaj zastaje jednak Korowiowa, który każe mu się wynosić.

Następnego dnia przychodzi Andriej Fokicz, który chce rozmawiać o sprawie nielegalnych pieniędzy. Woland zarzuca mu przekręty, a jednocześnie mówi, że umrze za rok na raka wątroby. Fokicza atakuje kot. Mężczyzna udaje się do lekarza, ale i on zostaje ostatecznie poddany dziwnym wizjom.

Część II

19. Małgorzata

Małgorzata była nieszczęśliwą mężatką, dopóki nie spotkała mistrza. Jego zniknięcie było dla niej szokiem. Kobieta nie chciała się jednak poddać i była gotowa zrobić wiele, byle tylko odnaleźć mistrza. Przeczuwała, że zaraz coś się zmieni. Kiedy była w okolicach Kremla, usłyszała historię o zmarłym Berliozie i o skradzionej z trumny głowie. Widziała przechodzący obok kondukt, a głos Azazella powiedział jej, że to pogrzeb tego właśnie człowieka. Azazello zaproponował Małgorzacie udział w balu profesora magii. Obiecywał, że kobieta może za to liczyć na nagrodę. Małgorzata się zgodziła. Wzięła od Azazella krem, którym miała się posmarować i wróciła do domu, by czekać na umówiony telefon.

20. Krem Azazella

Małgorzata wtarła krem w ciało tak, jak nakazał jej Azazello. Substancja odmieniła ją nie do poznania – kobieta stała się młodą dwudziestolatką o pięknych kruczoczarnych włosach. To zrobiło ogromne wrażenie na służącej Nataszy i sąsiedzie. Kiedy dzwoni telefon, Małgorzata wsiada na miotłę i dzięki specjalnemu zaklęciu staje się niewidzialna.

21. Lot

Małgorzata leci nad miastem. Przelatuje nad mieszkaniem największego z krytyków mistrza, wpada więc tam i niszczy wszystko. W locie dołącza do niej naga Natasza na wieprzu, w którego zamienił się sąsiad Nikołaj Iwanowicz po tym, jak oboje nasmarowali się kremem Azazella. Dwójka wraca jednak do Moskwy, a Małgorzata leci dalej. Kąpie się w baśniowej scenerii, a następnie jedzie kabrioletem na bal u Wolanda.

22. Przy świecach

Na cmentarzu czeka Azazello. Razem docierają do mieszkania Berlioza, które na czas balu zamienia się w wielką przestrzeń. Małgorzata poznaje całą świtę i poproszona zostaje o pełnienie – zgodnie z tradycją – roli gospodyni. Kobieta przystaje na to i poddaje się przygotowaniom. Do domu dociera także Natasza, która chce towarzyszyć swojej pani, na co Woland się zgadza.

23. Wielki bal u szatana

Małgorzata zostaje wykąpana we krwi, a jej ciało natarte olejkami. Kiedy pojawia się na balu, orkiestra już gra. Pojawiają się kolejni goście z zaświatów – to różnego rodzaju przestępcy. Mężczyźni są we frakach, kobiety nago, jedynie w ozdobnych butach i kapeluszach. Woland przemienia się dopiero po tym, jak szpicel baron Meigel, traci życie. Razem z Małgorzatą Woland pije jego krew. Po pewnym czasie wszystko znika, a sala balowa zmienia się w doskonale znany Małgorzacie pokoik.

24. Przywołanie mistrza

Uczta trwa nadal, ale w znacznie węższym, doskonale znanym Małgorzacie gronie. Kobieta opowiada Wolandowi o swoim locie i zniszczeniu mieszkania krytyka. Woland chce ją nagrodzić za doskonałą rolę gospodyni. Kobieta prosi o łaskę dla dzieciobójczyni i przywrócenie jej mistrza. Woland spełnia obydwa życzenia, a chwilę później w ramionach Małgorzaty pojawia się mistrz. Woland przywraca także jego rękopisy i pozwala parze wrócić do ich starego mieszkania. Małgorzata otrzymuje też przepiękną podkowę z diamentami, którą jednak gubi, wychodząc od Wolanda.

25. Jak prokurator usiłował ocalić Judę z Kiriatu

Po egzekucji Jerozolima pogrąża się w ciemnościach. Do prokuratora Judei przychodzi komendant straży relacjonujący wydarzenia na Nagiej Górze. Piłat żałuje Jeszui. Aby uniknąć zmieszek, każe Afraniuszowi „pilnować” Judy z Kiriatu, który wydał Jeszuę. Piłat nakazuje pogrzebać ciała skazańców i rozwiązać sprawę Judy, za co komendant ma dostać dodatkową zapłatę.

26. Złożenie do grobu

Afraniusz wykorzystuje piękną Greczynkę, aby wywabić Judę poza miasto, gdzie ten zostaje zabity. Prokurator otrzymuje informację o śmierci Judy. Dyskutuje z Mateuszem Lewitą, który chce się zemścić na Judzie. Informuje go, że ten nie żyje. Jeszua zostaje złożony do zbiorowego grobu z innymi skazanymi.

27. Zagłada mieszkania numer pięćdziesiąt

W Moskwie trwa śledztwo dotyczące Wolanda, ale niewiele udaje się ustalić. Wraca Lichodiejew. Przesłuchuje pacjentów kliniki, ale do niczego to nie prowadzi. Aresztowani zostają przypadkowi ludzie. Funkcjonariusze próbują złapać lokatorów mieszkania przy ulicy Sadowej, ale się im to nie udaje. Ostatecznie walczą z kotem, który nie daje się złapać i podpala mieszkanie. Cała świta Wolanda znika z mieszkania Berlioza.

28. Ostatnie przygody Korowiowa i Behemota

Korowiow i Behemot dokuczają klientom sklepu na Rynku Smoleńskim. Na koniec go podpalają. Potem udają się do restauracji Gribojedowa, gdzie usługuje im sam właściciel. Chce on uniknąć problemów, ale zaraz pojawiają się funkcjonariusze. Behemot i Korowiow podpalają restaurację i uciekają.

29. Przesądzone zostają losy mistrza i Małgorzaty

Woland i Azazello rozmawiają z Mateuszem Lewitą. W imieniu Jeszui prosi on Wolanda, aby zajął się mistrzem i Małgorzatą, którzy nie mogą pozostać na ziemi, zasługują na spokój, ale nie mogą też przebywać w wiecznej światłości. Woland ma ich zabrać ze sobą, na co się zgadza.

30. Czas już! Czas!

Azazello przybywa do domu mistrza i Małgorzaty z winem od Wolanda. Po jego wypiciu para umiera, ale chwilę później demon przywraca ich do życia tą samą trucizną. Cała trójka ucieka z mieszkania, a Azazello je podpala. Mistrz i Małgorzata udają się w ostatnią ziemską podróż. Mistrz chce odwiedzić Iwana Bezdomnego, którego traktuje jako swojego spadkobiercę.

31. Na Worobiowych Wzgórzach

Woland, Korowiow i Behemot są już na Worobiowych Wzgórzach. Dołączają do nich Azazello, mistrz i Małgorzata. Mistrz zdaje sobie sprawę, że opuszcza ziemię na zawsze. Czuje spokój.

32. Przebaczenie i wiekuista przystań

Świta Wolanda galopuje pośród gwiazd. Jego towarzysze i on sam pozbywają się kostiumów i przybierają autentyczne sylwetki. Jeźdźcy zatrzymują się. Woland pokazuje im prokuratora Judei. Mistrz może uwolnić swojego bohatera przez dodanie jednego zdania do swojej powieści. Dzięki temu Piłat od tej pory może spacerować po księżycowej poświacie i rozmawiać z Jeszuą. Woland odprowadza mistrza i Małgorzatę do ich domu, który podarowany został im za wierność, miłość i miłosierdzie.

Epilog

Po opuszczeniu Moskwy przez świtę Wolanda śledztwo jeszcze trwało, ale ostatecznie uznano, że stolicę odwiedziła grupa hipnotyzerów i brzuchomówców. Okazało się jednak, że osoby, które miały bezpośrednią styczność z dziwnymi postaciami, przeszły pozytywną metamorfozę. Warionucha np. przestał kłamać. Iwan Bezdomny zaś zgodnie z zapowiedzią porzucił poezję i stał się pracownikiem naukowym. Jedynie przy pełni budził się i wędrował na Patriarsze Prudy i w okolicę Arbatu. Kiedy wracał i zasypiał, widział we śnie mężczyznę w płaszczu i drugiego ze zmasakrowaną twarzą, którzy ze sobą serdecznie dyskutowali. Profesor Iwan Ponyriow był przekonany, że widzi zakończenie powieści mistrza.