Raport o stanie wojennym. Stan wojny - biografia autora
Marek Nowakowski (2 kwietnia 1935 – 16 maja 2014) był jednym z najważniejszych pisarzy polskiej literatury powojennej, mistrzem krótkich form literackich oraz twórcą stylu zwanego realizmem peryferyjnym.
Jego literacki debiut miał miejsce w 1957 roku wraz z opublikowaniem opowiadania „Kwadratowy” na łamach czasopisma „Nowa Kultura”. W swoich pierwszych dziełach, takich jak zbiory opowiadań „Ten stary złodziej” (1958) i „Benek Kwiaciarz” (1961), autor skupiał się na ukazywaniu życia ludzi z marginesu społecznego – prostytutek, złodziei czy paserów, osób funkcjonujących poza przyjętymi normami społecznymi.
Z czasem Nowakowski poszerzył tematykę swoich utworów, wprowadzając do nich postacie zwyczajnych obywateli – urzędników czy drobnych sklepikarzy – ukazując ich codzienne zmagania z absurdem narzuconych reguł społecznych i poczuciem osaczenia. Takie podejście reprezentuje m.in. opowiadanie „Wesele raz jeszcze” (1974), w którym autor przedstawił mechanizmy władzy w środowisku małych miasteczek oraz destrukcyjny wpływ pragmatyzmu społecznego na tradycyjne wartości.
W latach 80. XX wieku Marek Nowakowski zaangażował się w działalność opozycyjną przeciwko reżimowi komunistycznemu. Jego twórczość z tego okresu, zawarta w takich tomach jak „Raport o stanie wojennym” (1982–1984) i „Notatki z codzienności” (1983), stanowiła zapis życia codziennego w Polsce podczas stanu wojennego, oddając obraz społeczeństwa uciskanego przez totalitarny system.
W późniejszych latach twórczość Nowakowskiego nadal koncentrowała się na peryferiach społecznych, zarówno w wymiarze dosłownym, jak i symbolicznym. Pisarz nie tylko eksplorował życie ludzi na marginesie, ale również podejmował refleksję nad własną pozycją jako autora funkcjonującego między literaturą a codzienną rzeczywistością. Jego dzieła często zgłębiały takie tematy jak samotność twórcy, przemijanie czy brutalność relacji społecznych.
Marek Nowakowski zmarł 16 maja 2014 roku w Warszawie. Jego bogaty dorobek literacki pozostaje istotnym świadectwem życia na społecznych peryferiach oraz głęboką analizą mechanizmów władzy i norm społecznych w Polsce XX wieku.
