Kiedy pojawiły się czerwone paski na świadectwach? Historia wyróżnienia

Biało-czerwony pasek na świadectwie to marzenie wielu uczniów i jeszcze większej liczby rodziców. Kiedy pojawiło się to wyróżnienie? Wbrew pozorom nie tak łatwo to ustalić. Jedne źródła mówią o PRL-u, inne o latach przedwojennych, a jeszcze inne twierdzą, że pierwotnie paski przyznawano... za karę. A jakie są fakty? Historia czerwonych pasków.

Spis treści:

Niejasna historia czerwonych pasków
Zasady przyznawania świadectw z wyróżnieniem

Niejasna historia czerwonych pasków

Wbrew pozorom niełatwo ustalić, kiedy dokładnie na świadectwach w polskich szkołach pojawił się czerwone paski. W sieci nie ma na ten temat prawie żadnych wzmianek a te, które są, podają zupełnie różne daty. Jedna kwestionuje nawet pierwotny cel, jakiemu miało służyć to wyróżnienie.

Jedna z teorii sugeruje, że świadectwa z czerwonym paskiem pojawiły się w Polsce w 1958 roku. Według tej wersji czerwony pasek miał początkowo oznaczać, że uczeń miał problemy z zachowaniem lub nie zdał egzaminu końcowego, jednak nie sposób znaleźć żadnego potwierdzenia dla tej informacji.

Poznaj opinię eksperta: Kolorowe paski na świadectwach. Psycholog wyjaśnia, czy to dobry pomysł

Inna wersja głosi, że świadectwa z wyróżnieniem, zostały wprowadzone już w 1932 roku. W tym przypadku czerwony pasek miał symbolizować z grubsza to, co teraz – doskonałe wyniki w nauce i zachowaniu, stanowiąc motywację dla uczniów do osiągania lepszych rezultatów. W Internecie można jednak znaleźć archiwa starych druków szkolnych, np. repozytoria Wirtualnego Muzeum Historii Poznania, gdzie na żadnej z fotografii nie ma świadectwa z wyróżnieniem w formie biało-czerwonego paska.

Najbardziej prawdopodobna wydaje się informacja z artykułu poświęconego historii Szkoły Podstawowej w Staniewicach. Według autora czerwone paski jako forma wyróżnienia za dobre wyniki w nauce zostały wprowadzone w 1977 roku. Wdrażana wówczas reforma systemu edukacyjnego zakładała dziesięcioletni cykl nauki w szkole podstawowej, a czerwony pasek miał być motywacją do nauki i nagrodą dla najlepszych uczniów.

Zasady przyznawania świadectw z wyróżnieniem

Początkowo wymagania dotyczące świadectw z czerwonym paskiem były mniej surowe. Do końca lat 90. XX wieku wystarczyły same oceny dobre (czyli czwórki) oraz bardzo dobra ocena z zachowania. Od roku szkolnego 2000/2001 zasady zostały jednak zaostrzone. Średnia arytmetyczna z obowiązkowych zajęć edukacyjnych musiała wynosić co najmniej 4,75, a ocena z zachowania nadal musiała być przynajmniej bardzo dobra.

Dlaczego Ministerstwo Edukacji Narodowej zdecydowało się na podniesienie wymagań? Powodem była zmiana systemu oceniania i powszechność ocen dobrych, która sprawiała, że świadectw z czerwonym paskiem było zbyt wiele.

Obecnie, aby otrzymać świadectwo z wyróżnieniem, uczeń musi spełnić następujące warunki:

Średnia arytmetyczna z obowiązkowych zajęć edukacyjnych musi wynosić co najmniej 4,75.
Ocena z zachowania musi być przynajmniej bardzo dobra.

Dodatkowo, w szkołach artystycznych statut placówki może przewidywać dodatkowe wymagania z przedmiotów muzycznych oraz wyższą średnią z przedmiotów ogólnokształcących. Wymogi te zostały wprowadzone, aby wyróżnienie rzeczywiście przysługiwało tylko najlepszym uczniom.

Od jakiegoś czasu dyskusja w podobnym tonie przetacza się też kontekście "zwykłych" szkół podstawowych, liceów i techników – w opinii wielu osób przestały one odgrywać rolę wyróżnienia. Według krytyków w ostatnich latach nauczyciele złagodzili kryteria oceniania, przez co paski stały się powszechne. Mają też bardziej świadczyć o tym, który uczeń poświęcił więcej czasu na "wychodzenie" lepszych ocen, a nie o faktycznych wynikach w nauce.

Sprawdź się: Trudny QUIZ dla prymusów. Zasługujesz na czerwony pasek?

Na początku XXI wieku wprowadzono również dodatkowe wymagania dla uczniów ostatnich klas gimnazjów. Od 2002 roku, aby otrzymać świadectwo z czerwonym paskiem, uczeń kończący ten etap edukacji musiał legitymować się średnią 4,75 z przedmiotów szkolnych, odpowiednią oceną z zachowania oraz wynikiem na poziomie co najmniej 75% punktów z egzaminu gimnazjalnego. Z oczywistych powodów zapis jest już nieaktualny – na mocy reformy systemu ostatnie gimnazja zlikwidowano 31 sierpnia 2019 roku.