Drakonidy i Orionidy. Kiedy oglądać je na październikowym niebie?

Październik 2023 będzie obfitował w astronomiczne zjawiska. Najbardziej spektakularnym z nich będzie aktywność aż dwóch rojów meteorów – Drakonidów i Orionidów. Kiedy „spadające gwiazdy” pojawią się na niebie i jak przygotować się do ich obserwacji?

Spis treści:

Czym się różnią meteory od meteorytów?
Maksimum meteorów z roju Drakonidów
Maksimum meteorów z roju Orionidów
Jak obserwować meteory?
Zjawiska astronomiczne w październiku

Czym się różnią meteory od meteorytów?

By odpowiedzieć na pytanie, czym różnią się meteory od meteorytów, warto najpierw dowiedzieć się, skąd się biorą jedne i drugie. Źródłem powstania meteorów i meteorytów są meteoroidy, czyli okruchy skalne i drobiny materii, które uwolniły się przy rozpadzie komet i krążą po orbitach wokół Słońca tak, jak planety. Meteoroidy mogą mieć różne rozmiary – od zaledwie 0,1 mm do nawet 10 m średnicy.

Zdarza się, że krążące po orbicie meteoroidy wpadają z dużą prędkością do atmosfery ziemskiej, a pod wpływem ogromnej siły tarcia ulegają samozapłonowi. Wówczas ich podczas lotu tworzą na niebie świetliste smugi, które można obserwować z Ziemi. To właśnie te jasne ślady na niebie nazywa się meteorami.

Zwykle podróżujące po niebie meteoroidy, tworzące świetliste meteory, są na tyle małe, że nim dotrą do powierzchni Ziemi, zdążą całkowicie się spalić. Czasem zdarza się jednak tak, że potężny meteoroid nie spali się całkowicie i uderzy w naszą planetę jako ciało stałe, które nosi nazwę meteorytu.

Różnica między meteorem a meteorytem jest więc taka, że pierwszy z nich jest jedynie smugą widoczną na niebie, a drugi – ciałem stałym, znalezionym na powierzchni planety.

Przeczytaj również: Szukasz darmowych odpowiedzi do zadań z fizyki? Poznaj nowy serwis edukacyjny!

Maksimum meteorów z roju Drakonidów

Drakonidy to rój meteorów, który możemy obserwować na niebie co roku w dniach między 6 a 10 października. Maksimum roju, czyli jego największa aktywność, wypada zawsze 8 dnia miesiąca. To właśnie tej nocy liczba „spadających gwiazd” z tego roju w ciągu jednej godziny jest największa. Radiant roju (czyli miejsce, z którego wydają się „wylatywać” meteory) zlokalizowany jest w gwiazdozbiorze Smoka i stąd właśnie wzięła się jego nazwa (w języku greckim smok to drákon).

Maksimum meteorów z roju Orionidów

W październiku prócz Drakonidów można obserwować również inny rój meteorów, a mianowicie Orionidy, których radiant, jak sama ich nazwa wskazuje, znajduje się w gwiazdozbiorze Oriona. Aktywność tego roju przypada na okres między 2 października a 7 listopada, natomiast jego maksimum będzie miało miejsce 21 października, kiedy to będzie można zaobserwować około 20-30 meteorów w ciągu godziny, o ile warunki obserwacji będą sprzyjające.

Przeczytaj również: Gwiazdozbiór Oriona. W Polsce można go obserwować jesienią

Jak obserwować meteory?

Meteory są najlepiej widoczne w sprzyjających obserwacji warunkach atmosferycznych, czyli przy bezchmurnym niebie i braku deszczu. Ważne jest również, by w czasie oglądania „spadających gwiazd” panowała ciemność, dlatego do obserwacji najlepsze są miejsca zacienione, dalekie od miejskich świateł i łuny. Można je z naleźć w internecie za pomocą map zanieczyszczeń świetlnych. Warto wybrać się też w miejsce, w którym nieba nie będą nam przysłaniać nieba dachy budynków czy korony drzew.

Do zlokalizowania radiantów rojów mogą się przydać aplikacje do obserwacji nieba. Kiedy już z ich pomocą znajdziemy gwiazdozbiory Oriona i Smoka, należy patrzeć nie tylko w ich kierunku, a i w przestrzenie dookoła nich, ponieważ w tych miejscach lot meteoroidów będzie lepiej widoczny. Deszcze meteorów można oglądać nieuzbrojonym okiem, dlatego nie jest konieczne posiadanie lornetki, lunety czy teleskopu.

Przeczytaj również: Meteor a meteoryt – jaka jest różnica? Najciekawsze meteoryty w historii Ziemi

Zjawiska astronomiczne w październiku

Październik 2023 obfituje w zjawiska astronomiczne. Prócz aktywności dwóch rojów meteorów 14 dnia miesiąca nastąpi zaćmienie Słońca, które jednak nie będzie widoczne w Polsce, a 28 – częściowe zaćmienie Księżyca, jednak tarcza Srebrnego Globu będzie zacieniona jedynie w 13 proc.

W październiku będą miały miejsce również liczne koniunkcje Księżyca z planetami, a także koniunkcja Merkurego z Marsem. W tym miesiącu warto też obserwować gwiazdozbiór Oriona, ponieważ wówczas konstelacja ta wschodzi na niebie.