Spis treści:
- Pochodzenie gwiazdozbioru Oriona
- Najciekawsze gwiazdy w gwiazdozbiorze Oriona
- Obserwacja Oriona w Polsce
Pochodzenie gwiazdozbioru Oriona
Gwiazdozbiór Oriona to jeden z najjaśniejszych i najłatwiej dostrzegalnych gwiazdozbiorów na nocnym niebie. Jest 26. co do wielkości konstelacją i jest zlokalizowany w okolicach równika niebieskiego, na skraju Drogi Mlecznej. Znajdujące się w nim gwiazdy są wyjątkowo jasne, a między nimi znajdują się mgławice wodorowe i refleksyjne.
Kształt gwiazdozbioru przypomina polującego przy pomocy łuku lub trzymającego w jednej ręce tarczę, a w drugiej broń myśliwego – stąd też wzięła nazwa konstelacji, która związana jest z mitologicznym Orionem – walecznym olbrzymem o niezwykłej sile, synem Posejdona. Według mitów jego życie zakończyło ukąszenie go przez skorpiona, a po śmierci został przeniesiony razem z nim i psami – Syriuszem i Procjonem – do gwiazd. Za życia Orion prześladował nimfy Plejady, które z tego powodu prosiły Zeusa o zamienienie ich w zwierzęta. Bóg wysłuchał ich prośby i zamienił je w gołębie, a następnie w skupisko gwiazd, które nazywa się Plejadami.
Kształt, w który formują się gwiazdy tej konstelacji, nie jest zależny od żadnych fizycznych uwarunkowań – w ten sposób te jasne ciała niebieskie są widoczne jedynie z perspektywy ziemskiego obserwatora, natomiast w rzeczywistości są znacznie od siebie oddalone. Konstelację Oriona znano już w czasach Mezopotamii, ale dopiero w czasach starożytnej Grecji historię powstania gwiazdozbioru zaczęto wyjaśniać mitem.
Przeczytaj również: Sprawdź nowy serwis dla uczniów. Znajdziesz tam darmowe odpowiedzi do podręczników z fizyki i nie tylko!
Najciekawsze gwiazdy w gwiazdozbiorze Oriona
W gwiazdozbiorze Oriona gołym okiem można dostrzec około 120 gwiazd. Tworzą go szczególnie jasne ciała, dlatego stosunkowo łatwo jest odnaleźć na niebie tę konstelację. Jej częścią jest m.in. słynny Pas Oriona, czyli asteryzm (tj. układ gwiazd) złożony z trzech błękitnych olbrzymów ułożonych w jednej linii – Alnitaka, Alnilama i Mintaki.
Najjaśniejszą gwiazdą konstelacji jest biało-błękitny nadolbrzym – Rigel (kończy lewą stopę Oriona), będący również 6. pod względem jasności gwiazdą na nocnym niebie. Znajduje się on w odległości 863 lat świetlnych od Słońca.
Kolejną najjaśniejszą gwiazdą konstelacji jest Betelgeza (tworzy prawy bark Oriona), oddalona od Słońca ok. 640 lat świetlnych. To olbrzym czerwonej barwy, co oznacza, że należy do stosunkowo chłodnych gwiazd. Trzecią pod względem jasności gwiazdą jest Bellatrix (lewy bark Oriona) – zlokalizowana 252 lata świetlne od Słońca.
Gwiazdozbiór Oriona zawiera również mgławice, czyli otaczające gwiazdy mgły, przypominające specyficzne obłoki, które złożone są z gazu i pyłu międzygwiazdowego. Największą z nich w tej konstelacji jest Wielka Mgławica w Orionie, która znajduje się na południe od Pasa Oriona i jest widoczna gołym okiem, choć największe wrażenie robi na zdjęciach wykonanych przez teleskop Hubble’a.
Przeczytaj również: Deszcze meteorów 2023. Kiedy w Polsce będą noce spadających gwiazd?
Obserwacja Oriona w Polsce
Sezon na obserwacje Oriona w Polsce rozpoczyna się jesienią, a kończy wiosną, ponieważ wówczas konstelacja wschodzi na nocnym niebie (latem wschodzi w dzień i wówczas jej nie widać). By znaleźć Oriona w październiku, należy patrzeć zaraz nad horyzont po południowo-wschodniej stronie nieba. W listopadzie i kolejnych miesiącach będzie przesuwał się on coraz wyżej i coraz bardziej na zachód oraz będzie widoczny o wcześniejszych porach. Najlepszym miesiącem do obserwacji Oriona w Polsce jest grudzień, ponieważ wówczas konstelacja góruje.
Wokół Oriona znajdują się gwiazdozbiory Bliźniąt, Byka, Wielkiego Psa oraz Zająca. By łatwiej go zlokalizować, najlepiej znaleźć najjaśniejszą gwiazdę północnego nieba, czyli Syriusza, który znajduje się w konstelacji Wielkiego Psa. Jeśli dobrze się przypatrzymy, zobaczymy, że gwiazda ta jest przedłużeniem Pasa Oriona. W przypadku problemów ze znalezieniem konstelacji można się posłużyć także aplikacjami do obserwacji nieba.
Z gwiazdozbiorem Oriona związany jest rój meteorów zwanych Orionidami, których radiant (czyli miejsce, z którego wydają się wylatywać) znajduje się właśnie na pograniczu konstelacji Oriona i Bliźniąt. Ich lot można obserwować od 2 października do 7 listopada, a maksimum roju wypada 21 października.
Źródła: space.com, astronet.pl, urania.edu.pl, bryk.pl
Oprac.: Redakcja
Odpowiedzi do zadań z podręczników z fizyki znajdziesz tutaj:
Fizyka – rozwiązania zadań z zeszytu ćwiczeń
Odpowiedzi do zadań z podręcznika z fizyki
Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręczniki z fizyki
Komentarze (0)