Śnieżne rolki - jak powstaje to nietypowe zjawisko?

Zimą jesteśmy przyzwyczajeni do śniegu, deszczu i gradu, ale to nie jedyne zjawiska pogodowe, które mogą w tym czasie wystąpić. Do szczególnie ciekawych zaliczają się śnieżne rolki – trudno uwierzyć, że tworzy je sama natura. Czym jest zamieć a czym zawieja? I czy lodowy deszcz jest tym samym co gołoledź? Poznaj najciekawsze zimowe zjawiska pogodowe.

Spis treści:

Śnieżne rolki – czym są i jak powstają?
Lodowy deszcz, krupa, grad – co je różni?
Zimowe zjawiska pogodowe – ciekawostki

Śnieżne rolki – czym są i jak powstają?

Śnieżne rolki to rzadkie i spektakularne zjawisko, które można zaobserwować również w Polsce. Wizualnie przypominają bułeczki albo pączki, choć niektórzy widzą w nich śnieżne snopki siana lub śnieżne ślimaki.

Aby wystąpiły śnieżne rolki, musi nałożyć się na siebie kilka czynników:

na podłożu musi znajdować się stosunkowo niegruba warstwa roztapiającego się śniegu,
podłoże nie powinno być przyczepne – najlepsze rolki tworzą się na lodzie,
musi być na tyle mocny wiatr, który będzie w stanie zwijać śnieg w rolkę, a jednocześnie na tyle słaby, żeby cylindryczna konstrukcja się nie zepsuła.
Powstawaniu śnieżnych rolek sprzyja także pochyłość terenu — wówczas mała bryłka śniegu stacza się ze wzniesienia, formując po drodze w kształt rolki.

Lodowy deszcz, krupa, grad – co je różni?

Zimowe zjawiska pogodowe występują w naprawdę szerokim spektrum. To sprawia, że nie wszystkie potrafimy bezbłędnie rozpoznawać. Sporo wątpliwości budzi na przykład rozróżnienie krupy od gradu. Czym się charakteryzują te mniej popularne od śniegu opady?

Krupa spada na ziemię w postaci kulistych, nieprzezroczystych ziarenek lodowych o średnicy około 2 do 5 mm, które wyglądają jak drobne kuleczki ze śniegu. Ziarenka mogą być zupełnie porowate i wtedy opad nazywa się krupą śnieżną. Jeśli mają lodową otoczkę, wówczas mówi się o krupie lodowej. Kuleczki są mniej białe niż śnieg, ale ze względu na swoją budowę, kiedy spadają na twardą powierzchnię, odbijają się. To zjawisko pogodowe (w przeciwieństwie do gradu) obserwuje się w zimnych miesiącach, gdyż kuleczki formują się w temperaturze niższej niż 0°C.
Lodowy deszcz, znany również pod nazwą lodowych ziaren, to zjawisko zaliczane do grupy hydrometeorów. Jest opadem atmosferycznym, występującym pod postacią przezroczystych ziaren lodu o średnicy nieprzekraczającej 1-3 milimetrów. Lodowy deszcz jest wynikiem gwałtownego zamarzania przechłodzonych kropel deszczu w trakcie ich opadania.
Grad to opad atmosferyczny, zwany inaczej meteorem, który występuje w Polsce najczęściej w porze letniej. Ma postać gładkich kulek lodu, które nazywa się gradzinami lub gradowinami. Ich średnica zwykle wynosi od 5 mm do 5 cm, ale zdarzają się też dużo większe okazy. Na przykład w Argentynie zanotowano gradowiny wielkości 17 cm, zaś w Polsce – aż 13 cm (w 2021 roku). Grad powstaje w burzowej chmurze cumulonimbus. Silne prądy unoszą parę wodną, gdzie temperatura spada nawet do -60°C. Para wodna w takich warunkach natychmiast zamarza, formując się w nieregularne kształty i w postaci kulek spada na ziemię. Im większa i bardziej rozbudowana chmura, tym większe są gradowiny.

Jak rozróżnić poszczególne zjawiska? Grad to gładkie kuleczki, pojawiające się zwykle wiosną i latem. Krupa z kolei występuje w miesiącach zimnych i ma postać chropowatych, porowatych okruchów, nieco przypominających styropian. Lodowy deszcze można odróżnić od powyższych zjawisk przede wszystkim wielkością – ziarna mogą mieć 1-2 mm wielkości, nie powodują również zniszczeń.

Przeczytaj również: Dlaczego śnieg pali się na czarno? Oto 10 ciekawostek o śniegu, których możesz nie znać

Zimowe zjawiska pogodowe – ciekawostki

Rodzaj opadu zależy od temperatury panującej w chmurach oraz w warstwie powietrza między chmurami a gruntem. Zdarza się, że wysoko wśród chmur temperatura jest dodatnia, a przy powierzchni ziemi ujemna, jednak częściej jest na odwrót. Zanim więc spadnie na ziemię kropla wody czy bryłka lodu, musi przebyć naprawdę długą drogę. W tym czasie może zmienić się na przykład ze stanu ciekłego w stały.

Mnogość zimowych zjawisk pogodowych może przyprawić o zawrót głowy. Jak je poprawnie nazywać? Poznaj kilka najciekawszych!

Zamieć śnieżna występuje wtedy, gdy silny wiatr unosi z ziemi płatki śniegu i przenosi je na pewne odległości. Ale uwaga! W czasie zamieci nie pada śnieg. Widzialność może być wówczas poważnie ograniczona.
Zawieja śnieżna ma miejsce, gdy silny wiatr przenosi padające płatki śniegu. Podobnie jak podczas zamieci, widoczność jest bardzo słaba.
Okiść to gruba warstwa śniegu i szadzi pokrywająca drzewa i często powodująca ich łamanie się. Najłatwiej zaobserwować to zjawisko w górach. Na nizinach można je zauważyć podczas intensywnych opadów mokrego śniegu.
Pył diamentowy to unosząca się w powietrzu magia. Tak naprawdę jest to opad, który pojawia się w bardzo mroźne i słoneczne dni. Warunkiem jest temperatura na poziomie kilkudziesięciu stopni poniżej 0^oC i czyste niebo zupełnie wolne od chmur.
Gołoledź, potocznie nazywana przez kierowców „szklanką na drodze”, to zjawisko występujące dość rzadko, ale bardzo niebezpieczne. Aby wystąpiła, potrzebny jest opad deszczu przy ujemnej temperaturze – wystarczy nawet minimalny mróz. Wówczas na powierzchni ziemi tworzy się warstwa lodu.

Choć w Polsce nie ma tylu określeń na śnieg, ile mają Eskimosi (podobno kilkadziesiąt), u nas również występują najróżniejsze zimowe zjawiska, które nie do końca są łatwe do rozróżnienia. Czy zamieć śnieżna i zawieja śnieżna to samo? Okazuje się, że nie. A czym jest okiść? Niczym innym jak grubą warstwą śniegu na drzewach.

Przeczytaj również: Ciężki żywot mieszkańca Syberii? Tak żyją w najmroźniejszej krainie