Przypominamy artykuł, który został pierwotnie opublikowany 28.08.2023 r.
Spis treści:
- Jezioro Nidajno — mazurskie miejsce kultu?
- Co kryje dawne jezioro na Pojezierzu Chełmińskim?
- Tajemniczy skarb na dnie Jeziora Bystrzyckiego
- Jezioro obok Lubanowa — wysypisko artefaktów
- Jaki luksus kryje jezioro Nemi we Włoszech?
- Skarb spod Chełmna trafi do Biskupina
Jezioro Nidajno — mazurskie miejsce kultu?
Położony w Czaszkowie niepozorny zbiornik wodny skrywał niezwykłe, unikatowe artefakty. W trakcie wieloletnich badań wykopaliskowych archeolodzy natrafili na setki przedmiotów wykonanych ze szlachetnych kruszców oraz elementy uzbrojenia. Najbardziej zaskakujące były złote i srebrne ozdoby oraz kawałki szklanego naczynia. Co ciekawe, zostało ono wykonane z piasku pozyskanego z dna strumienia, który płynął w Izraelu. Zabytki te pochodzą z III-IV wieku naszej ery i z dużym prawdopodobieństwem wykorzystywane były jako przedmioty rytualne.
Archeolodzy rozpoczęli wykopaliska w Czaszkowie w 2010 roku. Po trzech sezonach prace musiały zostać wstrzymane z powodu ogromu znalezisk, które wymagały odpowiedniej konserwacji. Jezioro Nidajno zaskoczyło naukowców skrywanym bogactwem. Badania będą kontynuowane, a archeolodzy planują przeprowadzić odwierty, które pozwolą na lepsze poznanie środowiska sprzed 1,5 tysiąca lat.
Osoby zainteresowane artefaktami mogą odwiedzić wystawę „Mrągowo i ziemia mrągowska od zarania dziejów po czasy współczesne” w oddziale Muzeum Warmii i Mazur w Mrągowie, na której zostały zaprezentowane.
Przeczytaj również: Ciekawostki geograficzne: Niezwykłe jeziora
Co kryje dawne jezioro na Pojezierzu Chełmińskim?
Członkowie Kujawsko-Pomorskiej Grupy Poszukiwaczy Historii, którzy badali teren byłego jeziora z wykrywaczami metalu, zapewne nie spodziewali się, że dokonają takiego odkrycia. Na terenach, które 2,5 tysiąca lat temu pokrywało jezioro, trafili na około 450 starożytnych przedmiotów. Prawdopodobnie nie znalazły się tam przypadkiem. Przedmioty ułożone były blisko siebie, a w czasach funkcjonowania jeziora nie było ono głębokie. Osoby, które umieściły tam artefakty, w każdej chwili mogły po nie sięgnąć.
Dawne jezioro na Pojezierzu Chełmińskim ukrywało przede wszystkim przedmioty wykonane z brązu, takie jak ozdoby, broń czy narzędzia. Szczególnie cenne okazały się brązowe naszyjniki, bransolety oraz klamry. Ponadto odkryto liczne fragmenty ceramiki oraz kamienne narzędzia. Wiele z tych przedmiotów nosi ślady użytkowania, co świadczy o ich praktycznym zastosowaniu w codziennym życiu ludzi z epoki brązu.
Według najpopularniejszej i najbardziej prawdopodobnej teorii umieszczenie przedmiotów w jeziorze było częścią rytuału. Ofiarowanie drogocennych przedmiotów przywodzi na myśl składanie darów na ołtarzu. Teoria nie została jednak do tej pory potwierdzona, ponieważ wiedza na temat wierzeń ludzi z epoki brązu i żelaza jest znikoma.
Tajemniczy skarb na dnie Jeziora Bystrzyckiego
Położone w Zagórzu Śląskim Jezioro Bystrzyckie jest chętnie odwiedzane w letnie dni przez turystów. Można łowić w nim ryby, popływać kajakiem, skorzystać z licznych kąpielisk i plaż. Niewiele odwiedzających zdaje sobie sprawę, że jest to sztuczny zbiornik, który powstał w XX wieku na skutek zatopienia wsi Śląska Dolina przez Niemców. W okolicy tej górniczej osady była zlokalizowana kopalnia rud metali.
Na dnie jeziora wciąż znajdują się dachy domów zatopionej wsi, które można było podziwiać w 2016 roku, gdy spuszczono wodę ze zbiornika. Zdecydowanie jest to niezwykłe odkrycie. Skarb na dnie Jeziora Bystrzyckiego jest polską Atlantydą. Akwen położony jest niedaleko ruin Zamku Grodno, który przyciąga turystów i często pozostają oni nieświadomi tajemnicy, jaką skrywa jezioro.
Jezioro obok Lubanowa — wysypisko artefaktów
Badania archeologiczne w Jeziorze Lubanowo zapoczątkowała je seria wyłowień tajemniczych, prastarych przedmiotów przez rybaków. Liczne znaleziska skłoniły naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego do dokładniejszego zbadania akwenu. Podwodni archeolodzy odkryli, że zbiornik traktowany był przez wiele lat jak śmietnik. Wrzucano tam niewybuchy i broń z okresu I i II wojny światowej. Ale podczas wykopalisk w ręce naukowców wpadło również wiele znacznie starszych przedmiotów.
Podczas badań podwodnych prowadzonych w jeziorze Lubanowo znaleziono broń, elementy rzędu końskiego i narzędzia, datowane przeważnie na okres wpływów rzymskich i okres średniowiecza. Niektóre z przedmiotów noszą ślady rytualnej destrukcji. Do akwenu wrzucano broń i narzędzia, które były niekiedy celowo zniszczone przez gięcie oraz poddanie działaniu ognia. Wszystko wskazuje na to, że jezioro pełniło funkcję rytualnego jeziora ofiarnego, w którym składano zasadniczo broń i ekwipunek wojowników. Wyjątkowy jest fakt, że podobne stanowiska archeologiczne w północnej Europie to bagna lub torfowiska, a w Polsce jest to wciąż zbiornik wodny.
Przeczytaj również: Nazywane jest „polskim Como”. Bajkowe jezioro na Dolnym Śląsku
Jaki luksus kryje jezioro Nemi we Włoszech?
Jezioro Nemi, położone niedaleko Rzymu, przez wieki skrywało tajemnice związane z kontrowersyjnym władcą Cesarstwa Rzymskiego – Kaligulą. Między innymi na zboczu akwenu odkryto struktury, które mogły być prywatnym Koloseum cesarza. Okolice jeziora były prawdopodobnie ważnym miejscem dla rzymskiej elity. Cesarz, znany z nieprzewidywalnych decyzji i barwnego życiorysu, pozostawił po sobie również nietypowe pamiątki w jeziorze – dwa kolosalne statki. Podobno przypominały pływające pałace i nie były przeznaczone do żeglugi, lecz do luksusowego wypoczynku na wodach jeziora.
Jezioro Nemi we Włoszech zostało częściowo wypompowane z wody w latach 1928-1929, dzięki czemu udało się wydobyć wraki. Ocalałe fragmenty statków i starożytne przedmioty, znalezione przy okazji wykopalisk, można podziwiać w Muzeum Narodowym w Rzymie.
Jeziora kojarzone są zazwyczaj z sielankowym odpoczynkiem i sportami wodnymi. Okazuje się jednak, że wiele z nich wciąż skrywa tajemnice. Pod powierzchnią wody mogą się kryć skarby: od pojedynczych złotych monet, aż do całych wsi i luksusowych, wodnych pałaców.
Skarb spod Chełmna trafi do Biskupina
W styczniu ubiegłego roku Kujawsko-Pomorska Grupa Poszukiwaczy Historii odkryła nietypowe obiekty z brązu niedaleko Chełmna. Zachowały się w dobrym stanie, płytko pod ziemią, w miejscu, w którym kiedyś znajdowało się jezioro.
Znalezione przedmioty pochodzą z czasu tzw. kultury łużyckiej i prawdopodobnie odkryto je w miejscu torfowiska wotywnego, do którego wrzucano niegdyś cenne przedmioty w celach obrzędowych. Znaleziono m.in. kolczyki, bransolety, szpile, a nawet ozdoby z końskich uprzęży. To pierwsze tego typu odkrycie na ziemiach. Co ciekawe na dawnym dnie jeziora znaleziono również ludzkie kości. Ponad 500 zabytkowych przedmiotów ze skarbu znalezionego pod Chełmnem będzie można oglądać w muzeum w Biskupinie.
Oprac. Redakcja
Źródła: portal.umk.pl, archeowiesci.pl, national-geographic.pl, bluelife.pl, archeologia.uw.edu.pl, pomorska.pl, bryk.pl
Odpowiedzi do zadań z podręczników z geografii znajdziesz tutaj:
Geografia – rozwiązania do zadań z podręcznika
Rozwiązania i odpowiedzi do zadań z podręcznika do geografii
Odpowiedzi do ćwiczeń z podręcznika do geografii
