Spis treści:
Gąbki
Często zdarza nam się zapominać o tym, że gąbki również są zwierzętami. Niewielu wie również o tym, że są one prawdziwymi rekordzistami, jeśli chodzi o długość życia. Gąbka Scolymastra joubini jest obecnie najdłużej żyjącym zwierzęciem na świecie, ponieważ potrafi dożyć... 15 tys. lat! Podobny wiek osiągają też wiek inne gatunki gąbek, dla przykładu Monorhaphis chuni, która dożywa 11 tys. lat.
Długowieczne gatunki gąbek są dość spore, bo mierzą ok. 2-3 metrów i bytują głównie na bardzo niskich głębokościach, często w zimnych wodach arktycznych. Takie warunki egzystencji są ich receptą na długowieczność, ponieważ w niskich temperaturach metabolizm zwalnia, przez co starzenie również jest wolniejsze. Życie w głębinach sprawia natomiast, że organizmy gąbek nie są aż tak narażone na zmiany temperatur, sztormy czy zwierzęta, które mogłyby je uszkodzić albo zjeść.
Przeczytaj również: Żywe elektrownie, czyli bakterie, które żywią się prądem
Małże
Długowiecznymi stworzeniami są również małże, szczególnie te, które żyją w głębinach. Wyłowiony w 2006 roku osobnik z gatunku cyprina islandzka żył aż 507 lat. Długość życia małży jest zależna od konkretnego gatunku, jednak większość z nich przekracza co najmniej „setkę”.
Jaki jest sekret ich długowieczności? Cyprina islandzka, a także inne gatunki małży, takie jak np. perłoródka rzeczna, należą do zwierząt, u których stwierdzono tzw. zaniedbywalne starzenie się, co oznacza, że... po prostu się nie starzeją! Lub dzieje się to tak wolno, że jest praktycznie niezauważalne. Takie osobniki na ogół nie umierają ze starości, a jedynie na skutek chorób, wypadków czy zjedzenia przez inne zwierzęta, dlatego mogą żyć naprawdę długo. Nic więc dziwnego, że te stworzeni wykorzystuje się do badań dotyczących zatrzymania starości i wydłużania życia.
Ryby głębinowe i wieloryby
Z tego samego powodu, co małże i gąbki, długo żyją również głębinowe ryby, takie jak karmazyn ostrooki, który dożywa ponad 200 lat, a także bytujące w chłodnych arktycznych wodach rekin polarny oraz wal grenlandzki. Pierwszy z nich może dożyć blisko 400 lat, a w wodzie porusza się bardzo powoli, bo jedynie z prędkością 1,2 km/h, mimo swoich sporych rozmiarów (mierzy średnio 5 m, a waży ponad tonę). To właśnie chłód, głębiny i powolny tryb życia pozwalają mu cieszyć się długowiecznością.
Wal grenlandzki może żyć ponad 200 lat. Jest to gatunek, który potrafi przebić lód o ponad półtorametrowej grubości, mierzy do 20 metrów i ma największy pysk ze wszystkich zwierząt na świecie, bo gdy go otworzy, jego najdłuższa cięciwa może być równa nawet 5 metrom. Ten morski potwór pływa jednak bardzo powoli i ma niską temperaturę ciała, co sprawia, że wolny jest również jego metabolizm, a to wpływa na imponującą długość jego życia.
Przeczytaj również: Tego nie dowiesz się od nauczyciela. 10 ciekawostek z biologii, o których nie miałeś pojęcia
Żółwie
Ten, kto hodował w domu żółwia, doskonale wie, że opieka nad nimi może przeciągnąć się nawet do kilkudziesięciu lat. Żółwie ogólnie są długowiecznymi zwierzętami, a niektóre ich gatunki mogą przetrwać nawet do kilku setek lat. Żółw słoniowy czy żółw olbrzymi niekiedy żegnają się ze światem, osiągając sędziwy wiek, bliski 180 latom. W historii znalazły się jednak osobniki, które żyły jeszcze dłużej np. żółw Adawita, który egzystował 225 lat, czy rekordzista Alagba, o którym mówi się, że umarł w wieku 334 lat.
Dlaczego żółwie żyją tak długo? Kwestia długowieczności leży w ich telomerach, czyli końcach chromosomów, które zabezpieczają je przed uszkodzeniem podczas kopiowania. W momencie każdego podziału komórki telomery skracają się, co zwiększa prawdopodobieństwo obumierania komórek i tworzenia się nowotworów. U żółwi telomery skracają się jednak dużo wolniej niż u innych zwierząt. Odporność na inne uszkodzenia daje im natomiast ich szczególna budowa – skorupa oraz gruba skóra.
Czy istnieje nieśmiertelne zwierzę?
Jak można zauważyć, większość długowiecznych zwierząt żyje w głębinach mórz, a także w zimnych wodach, co pozwala im wolniej się starzeć. W świecie fauny istnieją jednak również takie gatunki, które choć się starzeją, to pozostają... nieśmiertelne!
Przemysław Malkowski, licencja: CC BY-SA 3.0
Jak to możliwe? Są to organizmy, które potrafią odbudowywać uszkodzone części swojego ciała, a zatem również zamieniać stare komórki na zupełnie nowe, czyli po prostu wciąż odradzać się na nowo. Jeśli takiego zwierzęcia nie spotka żaden wypadek, który pozbawi go życia – może ono istnieć wiecznie. Do tego typu zwierząt należy stułbia, która odradza się całkowicie nawet kilkadziesiąt razy w ciągu kilku lat, a także meduza Turritopsis dohrnii, odtwarzająca swoje ciało na nowo nawet co kilka godzin.
oprac. Joanna Cwynar
Odpowiedzi do zadań z podręczników z biologii znajdziesz tutaj:
Biologia. Klasa 7. Podręcznik - rozwiązania i odpowiedzi
Biologia. Klasa 6. Podręcznik - rozwiązania i odpowiedzi
Biologia. Klasa 5. Zeszyt ćwiczeń - rozwiązania i odpowiedzi
