Największy głaz narzutowy w Polsce. Gdzie jest Trygław?

Z największym głazem narzutowym w Polsce wiążą się liczne legendy. Jedna z nich wyjaśnia nazwę Trygław, inna opowiada o diable, który miał pozostawić na nim ślady swoich pazurów. Gdzie dokładnie znajduje się ten pomnik przyrody? Jaki ma obwód i ile waży?

Spis treści:

Trygław – największy głaz narzutowy w Polsce
Skąd nazwa głazu Trygław?
Legenda związana z największym głazem narzutowym w Polsce
Niezwykłe funkcje głazu

Trygław – największy głaz narzutowy w Polsce

Trygław znajduje się na terenie województwa zachodniopomorskiego, na cmentarzu w Tychowie. Olbrzymi głaz dostał się tam ze Skandynawii podczas jednego ze zlodowaceń. Ten ciemnoszary, a miejscami nawet czarny gnejs jest złożony z szarego kwarcu, żółtawo-szarego skalenia, czarnego łuszczyka oraz wielu granitów.

Jest nie tylko największym głazem narzutowym w Polsce, ale także drugim co do wielkości takim obiektem w Europie. Ma obwód około 50 metrów, 11 metrów szerokości i łączną wysokość 7,8 m, ale 4 m są zagłębione w ziemi. Trygław nadal się zapada o 2–3 milimetry każdego roku. Imponująca jest też waga eratyka – to ok. 2 tys. ton.

Przeczytaj również: Opuszczone budynki w lesie. Przypominają tajemnicze miasto, którego już nie ma

Skąd nazwa głazu Trygław?

Trygław to imię pogańskiego bóstwa. Trzy głowy symbolizowały władzę, jaką miał mieć nad niebem, ziemią i światem podziemi. Pomorzanie składali mu dary z płodów ziemi.

Jedna z legend głosi, że pod głazem miała być ukryta złota figura Trygława. Umieścił ją tam kapłan z Wolina, który uciekał przed misją chrystianizacyjną biskupa Ottona z Bambergu. Nawracanie Pomorzan wiązało się z niszczeniem wyobrażeń pogańskich bogów. Osoby, które wierzą, że w każdej legendzie jest ziarno prawdy, zwracają uwagę, że w dwóch miejscach kamień wydaje głuchy dźwięk. Według nich może się tam kryć więcej niż tylko pusta przestrzeń.

Przeczytaj również: Kamienny Las na Roztoczu. Co kryją wyjątkowe kamieniołomy?

Legenda związana z największym głazem narzutowym w Polsce

Z największy głazem narzutowym w Polsce wiązano nie tylko pogańskie bóstwo, ale także inne siły nadprzyrodzone. Na kamieniu widać rysy, które według jednej z legend mają być odciskami łap diabła. To on miał chwycić głaz i rzucić nim tak mocno, że ze Szwecji trafił aż do Tychowa.

Była to zemsta czarta, który został przechytrzony przez majstra. Diabeł założył się z mężczyzną, że zbuduje nowy kościół przed pierwszym pianiem koguta, a w zamian otrzyma jego duszę. Nie docenił jednak przebiegłości człowieka. Majster wskoczył do kurnika długo przed wschodem Słońca, a przestraszony ptak zaczął piać. Wściekły diabeł wziął głaz i rzucił nim w świątynię, ale nie trafił.

Tryglaw — Głaz Trygław na cmentarzu w Tychowie / fot. autor: MOs810, licencja: CC BY-SA 4.0

Przeczytaj również: Nazywane polskim Stonehenge. Rezerwat Przyrody Kamienne Kręgi w Borach Tucholskich

Niezwykłe funkcje głazu

W czerwcu 1834 roku następca tronu pruskiego Fryderyk Wilhelm IV jadł śniadanie na głazie Trygław. Miał tam nawet stanąć jego posąg. Obecnie na głazie znajduje się drewniany krzyż z figurą ukrzyżowanego Chrystusa. Umieszczono go w tym miejscu już pod koniec XIX wieku. Jest też tablica ufundowana przez Hansa-Hugo von Kleista-Retzowa z Kikowa oraz Hugo von Kleista-Retzowa z Tychowa. Niemiecki czterowiersz w polskim tłumaczeniu brzmi następująco:

Bałwochwalstwo i grzech pokryły ziemię ciemnością.
Śmierć Chrystusa sprowadza nowe światło i życie,
Zrzuca Trygława w niepamięć pod kamień.
I sprowadza ludzi na łono Ojca!

W dzień Wszystkich Świętych kamienny głaz służy za ołtarz podczas mszy świętej odprawianej na cmentarzu.