Spis treści:
Geopark „Kamienny Las na Roztoczu”
Roztocze jest uważane za jedną z najpiękniejszych krain geograficznych Polski. Łączy Wyżynę Lubelską z Podolem. Turystów przyciąga m.in. bujnymi lasami, ścieżkami pieszymi i rowerowymi wiodącymi przez pagórki i wzgórza.
Od pięćdziesięciu lat na tym obszarze działa Roztoczański Park Narodowy. Aby chronić dziedzictwo geologiczne, edukować i promować region powstał też projekt geoparku „Kamienny Las na Roztoczu”, który znajdzie się w granicach dwóch województw – lubelskiego i podkarpackiego. Siedzibą geoparku ma być gminie Lubycza Królewska.
– W obszarze projektowanego geoparku znalazły się wzniesienia Roztocza zbudowane ze skał wapiennych z okresu górnej kredy, margli, opok i gezów oraz utwory trzeciorzędowe reprezentowane przez wapienie dendrytyczne, litotamniowe i rafowe oraz piaski i piaskowce – informuje Roztoczański Park Narodowy.
Skały kredowe występują w kilku miejscach w Polsce. Nie tylko na Lubelszczyźnie, ale także m.in. na powierzchni w Sudetach, Wyżynie Śląsko-Krakowskiej, w Karpatach fliszowych czy w Pieninach. Bardziej tajemniczo brzmią wymienione w komunikacie margle i gezy. Te pierwsze to skały osadowe węglanowo-ilaste. Są formami przejściowymi pomiędzy iłami a wapieniami. Gezy to krzemionkowe skały osadowe. To nie wszystko, co można zobaczyć.
Jak dotąd opisano ponad 160 stanowisk geologicznych Roztocza. Do najważniejszych w skali całej Europy są zaliczane m.in. kamieniołomy w Żelebsku i Józefowie. Ten pierwszy jest ukryty w biłgorajskich lasach. Na skalę przemysłową wyrobisko eksploatowali dopiero Niemcy w czasie II wojny światowej, aby budować drogi. Powierzchnia kamieniołomu robi wrażenie, to obecnie ok. 11 ha. Równie interesujący jest Kamieniołom Babia Dolina w Józefowie. To część szlaku geologicznego. Można się tam wybrać na spacer między białymi skałami lub zobaczyć piękną panoramę z blisko 19-metrowej baszty.

Warto zobaczyć też zespół form skałkowych – pomnik przyrody „Piekiełko”. To zgrupowanie skałek, które są chronione od 1961 roku. Aby je obejrzeć, trzeba wybrać się na Górę Kamień, czyli jedno z popularnych wzgórz ostańcowych Roztocza. Nazwę miejsca ma wyjaśniać legenda. Diabeł założył się z chłopem, że w jedną noc wybuduje piekło na wzgórzu. Jeżeli mu się to uda, to w zamian otrzyma duszę człowieka. Czarci plan nie doszedł do skutku. Gdy ostatni głaz miał stanąć na swoim miejscu, zapiał kur. Diabeł zniknął, a niedokończone dzieło zostało.
Przeczytaj również: Tropy dinozaurów i polski Teksas... Czy w Polsce powstaną nowe geoparki?
Niezwykła atrakcja geoparku
Unikatową w skali światowej atrakcją geoparku są fragmenty skrzemieniałego drewna. Proces, któremu uległo, pozwolił na zachowanie szczegółów jego budowy i struktury. Dzięki temu naukowcy sklasyfikowali ten gatunek, jako Taxodioxylon Taxodii. Mógł on przypominać błotne cypryśniki, okazałe drzewa iglaste pochodzące z Ameryki Północnej.
Nie tylko skrzemieniałe drewno można zobaczyć w Muzeum Skamieniałych Drzew w Siedliskach. Wizyta, w tym wydawałoby się niepozornym miejscu, zapada w pamięć. W zbiorach są nie tylko małe odłamki drzew. Najcięższy skamieniały okaz to pień, który waży pół tony. Eksponaty mają też różne kolory od piaskowych po wpadające w czerwień.
Źródła: rpn.gov.pl, encyklopedialesna.pl, facebook.com/muzeumsiedliska, odkrywajroztocze.pl, pgi.gov.pl, pomniki-przyrody.pl, roztoczewita.pl, bryk.pl
Monika Wąs
Rozwiąż nasze quizy:
QUIZ. Kartkówka z geografii. Dobrze znasz mapę Polski?
QUIZ geograficzny. Rozpoznasz włoskie miasta po jednym kadrze?
Szybki QUIZ dla miłośników górskich wędrówek. Znasz te miejsca?