Spis treści:
- Japoński szerszeń – charakterystyka
- Japoński szerszeń – występowanie
- Czym szerszeń japoński różni się od zwykłego szerszenia?
- Szerszeń japoński – warto wiedzieć
Japoński szerszeń – charakterystyka
Szerszeń japoński (Vespa japonica) to największy na świecie gatunek szerszenia. Często występuje w literaturze także pod nazwą szerszeń azjatycki (Vespa mandarinia). Długość jego ciała wynosi od 2,5 do 4 cm, natomiast rozpiętość skrzydeł nawet 7,6 cm. Masywna, wielka, żółtopomarańczowa głowa oraz większe niż u innych szerszeni żuwaczki, policzki i nadustek – tak prezentuje się japoński szerszeń.
Charakterystyka tego owada obejmuje także ciemnobrązowy do czarnego z pomarańczowymi akcentami tułów. U niektórych osobników wierzch odwłoka ma kolor czerwonobrązowy. Odwłok szerszenia japońskiego jest bardzo charakterystyczny – pasiasty, z przewagą żółtych bądź ciemnych przepasek na tergitach. Wierzchołek odwłoka zawsze jest u szerszeni żółty! Czułki owada są ciemnobrązowe lub czarne poza żółtopomarańczowymi członami początkowymi. Żuwaczki szerszenia są wyposażone w czarny, zębowaty wyrostek używany do kopania w ziemi.
Szerszeń japoński jest wszystkożerny. Robotnice karmią larwy upolowanymi owadami lub pajęczakami. Natomiast same żywią się pokarmem roślinnym w postaci owoców lub nektaru kwiatowego.
Przeczytaj również: Dlaczego modliszka zabija samca? Dramat rozgrywa się podczas miłosnych igraszek
Japoński szerszeń – występowanie
W Polsce próżno szukać pasiastego owada, jakim jest japoński szerszeń. Występowanie naturalne tego gatunku ogranicza się do Azji Południowej i Południowo-Wschodniej. Można znaleźć go m.in. w Chinach, Indiach, Japonii.
Co ciekawe, na początku XXI wieku zaobserwowano rozprzestrzenianie się jednego z gatunków szerszeni także na inne regiony, w tym Europę. Obawiano się, że populacja najbardziej niebezpiecznego szerszenia na świecie na stałe zagości w europejskim klimacie. Okazało się jednak, że jest to inny gatunek: Vespa velutina – dużo mniej groźny niż szerszeń japoński Vespa mandarinia. W 2004 roku owady te przybyły do Francji, by w kolejnych latach zwiększyć swoje terytorium na Hiszpanię, Portugalię, Belgię, Wielką Brytanię oraz Niemcy. W związku z tym nasuwa się pytanie, czy szerszeń japoński występuje w Polsce? Na ten moment jeszcze nie, ale szacuje się, że może się tu pojawić w ciągu kilku lat. Nie jest to jednak gatunek, którego należy obawiać się bardziej niż rodzimego szerszenia europejskiego.
Przeczytaj również: Ptak, który wygląda jak smok z „Gry o tron”. Zachwyca nie tylko wyglądem
Czym szerszeń japoński różni się od zwykłego szerszenia?
Zwykły szerszeń, czyli spotykany w Polsce szerszeń europejski (Vespa crabro), różni się od swojego azjatyckiego krewnego przede wszystkim wyglądem. Owad pochodzący z Europy ma inne wzory na brzuchu, inny kolor nóg i głowy niż szerszeń azjatycki. Odwłok szerszenia europejskiego jest jasnożółty z czarnymi paskami na końcu, głowa z przodu ma żółty kolor, a na czubku czerwony. Tułów i odnóża są czarne lub rdzawobrązowe.
Użądlenie szerszenia europejskiego, choć bardzo bolesne, jest nieporównywalnie mniej odczuwalne, niż gdy ugryzie szerszeń japoński. Również jad gatunku pochodzącego z Europy jest łagodniejszy.
Przeczytaj również: Nazywany jest „czarną śmiercią”. Człowiek nie ma z nim żadnych szans
Szerszeń japoński – warto wiedzieć
Szerszenie japońskie są niezwykle groźne dla człowieka. Użądlenie przez tego owada jest bardzo bolesne – porównywane jest nawet do wbicia w nogę rozgrzanego gwoździa! Owad ten jest o tyle niebezpieczny, że żądląc, wydziela feromony, które zwabiają inne osobniki. Bardzo prawdopodobne jest więc wielokrotne pogryzienie. U osób, które zmarły podczas ataku tych owadów, średnia użądleń wynosiła aż 59 razy.
Owad ten jest niebezpieczny nie tylko ze względu na ból, który zadaje, żądląc, ale również na zawartość w jadzie groźnych dla człowieka substancji. Mowa o silnej neurotoksynie – mandarotoksynie. Duże dawki tej toksyny, które dostają się do organizmu człowieka w wyniku kilku użądleń, wywołują skurcze, zwężenie dróg oddechowych, osłabienie mięśni, a nawet śmierć.
Szczególnie niebezpieczna mandarotoksyna jest dla osób z alergią. Ugryzienie nawet przez jednego szerszenia może bowiem prowadzić do śmierci. W samej Japonii co roku od użądleń szerszenia japońskiego umiera około 40 osób.
Szerszenie azjatyckie są niebezpieczne nie tylko dla człowieka, ale i dla pszczół. Gatunek ten znany jest z niszczenia pszczelich rojów. Atakują w celu zdobycia miodu oraz pszczelich larw. Kilkadziesiąt szerszeni potrafi w ciągu kilku godzin zniszczyć kilkudziesięciotysięczny rój pszczół!
Użądlenie przez szerszenia europejskiego jest bardzo bolesne i może wywołać nieprzyjemne konsekwencje dla zdrowia. Jednak dużo niebezpieczniejszy jest jego kuzyn, szerszeń japoński. Ma nie tylko toksyczny jad, ale i umiejętność zwabiania kolejnych osobników do użądlonej ofiary. Na skutek tego, bardzo prawdopodobne jest wielokrotne pogryzienie – mogące doprowadzić do śmierci, szczególnie osób uczulonych.
Oprac. Redakcja
Odpowiedzi do zadań z podręczników z biologii znajdziesz tutaj:
Biologia – wyjaśnienia do zadań z podręcznika
Biologia – rozwiązania i wyjaśnienia do zadań z podręcznika
Biologia – rozwiązania do zadań z podręcznika
