Z tego artykułu dowiesz się:

Odmiana przez przypadki — zasady 

W języku polskim odmianę przez przypadki wyrazu lub imienia nazywamy deklinacją. Dzięki niej każda z części zdania może następować w dowolnej kolejności w wypowiadanym twierdzeniu. Zanim jednak przystąpimy do odmiany zagadkowych słów, przypomnijmy sobie, na jakie pytania odpowiadają poszczególne przypadki deklinacyjne. 

Badacze języka polskiego wyróżnili siedem przypadków, które odpowiadają na konkretne pytania:

Mianownik: kto? co?

Dopełniacz: kogo? czego?

Celownik: komu? czemu? 

Biernik: kogo? co? 

Narzędnik: z kim? z czym? 

Miejscownik: o kim? o czym? 

Wołacz: o! hej!

Przeczytaj również: Matura z matematyki. Sprawdź się i odpowiedz na 15 pytań

Czy wszystkie wyrazy możemy odmienić przez przypadki? 

W języku polskim przez przypadki możemy odmieniać wszystkie rzeczowniki, przymiotniki, liczebniki, zaimki i imiesłowy przymiotnikowe. Wyjątek stanowią nazwiska osób, które oficjalnie nie pozwalają na ich odmianę. 

Deklinacja trudnych słów krok po kroku

Jako pierwsze na tapetę weźmy słowo perfumy. Jak wygląda odmiana tego wyrazu?

Liczba pojedyncza/ liczba mnoga (tak samo): 

Mianownik: perfumy

Dopełniacz: perfum

Celownik: perfumom

Biernik: perfumy

Narzędnik: (z) perfumami

Miejscownik: (o) perfumach

Wołacz: perfumy! 

 

Jak odmienić słowo „manna” przez przypadki? 

Liczba pojedyncza

Mianownik: manna

Dopełniacz: manny

Celownik: mannie

Biernik: mannę

Narzędnik: (z) manną

Miejscownik: (o) mannie

Wołacz: manno!


Liczba mnoga

Mianownik: manny

Dopełniacz: mann

Celownik: mannom

Biernik: manny

Narzędnik: (z) mannami

Miejscownik: (o) mannach

Wołacz: manny!

Przeczytaj również: Ci pisarze to pewniaki na maturze. Tego możesz o nich nie wiedzieć

 

Deklinacja kiślu, kisielu… - no właśnie! Jak odmienić słowo kisiel?

Liczba pojedyncza

Mianownik: kisiel

Dopełniacz: kisielu

Celownik: kisielowi

Biernik: kisiel

Narzędnik: (z) kisielem

Miejscownik: (o) kisielu

Wołacz: kisielu!


Liczba mnoga

Mianownik: kisiele

Dopełniacz: kisieli/ kisielów

Celownik: kisielom

Biernik: kisiele

Narzędnik: (z) kisielami

Miejscownik: (o) kisielach

Wołacz: kisiele!

 

Na pewno nie raz mieliście problem z poprawnym wypowiedzeniem tego słowa. Jak odmienić „cudzysłów”? 

Liczba pojedyncza 

Mianownik: cudzysłów

Dopełniacz: cudzysłowu

Celownik: cudzysłowowi

Biernik: cudzysłów

Narzędnik: (z) cudzysłowem

Miejscownik: (o) cudzysłowie

Wołacz: cudzysłowie!


Liczba mnoga 

Mianownik: cudzysłowy

Dopełniacz: cudzysłowów

Celownik: cudzysłowom

Biernik: cudzysłowy

Narzędnik: (z) cudzysłowami

Miejscownik: (o) cudzysłowach

Wołacz: cudzysłowy!

 

Logo to słowo, którego odmiana może sprawić trudność.  Sprawdźmy poprawną odmianę, wbrew pozorom, jest bardzo łatwa. 

Liczba pojedyncza/ liczba mnoga (ta sama) 

Mianownik: logo

Dopełniacz: logo

Celownik: logo

Biernik: logo

Narzędnik: (z) logo

Miejscownik: (o) logo

Wołacz: logo!

Przeczytaj również: Najczęstsze błędy na maturze z języka polskiego. Jak ich unikać?

 

A jak poradzilibyście sobie z odmianą słowa „kakao”? Nie ma co się denerwować, językowcy tak jak w przypadku słowa „logo”, nie zalecają odmiany „kakao”.

Liczba pojedyncza/mnoga (tak samo)

Mianownik: kakao

Dopełniacz: kakao

Celownik: kakao

Biernik: kakao

Narzędnik: (z) kakao

Miejscownik: (o) kakao

Wołacz: kakao!

 

Jak odmienić przez przypadki imię małego Jasia? Sprawdźmy, czy Jasio się odmienia.

Liczba pojedyncza

Mianownik: Jasiu

Dopełniacz: Jasia

Celownik: Jasiowi

Biernik: Jasia

Narzędnik: (z) Jasiem

Miejscownik: (o) Jasiu

Wołacz: Jasio!

 

Liczba mnoga 

Mianownik: Jasie/ Jasiowie

Dopełniacz: Jasiów

Celownik: Jasiom

Biernik: Jasiów

Narzędnik: (z) Jasiami

Miejscownik: (o) Jasiach

Wołacz: Jasie!/ Jasiowie!

Jak widać na powyższych przykładach, odmiana trudnych słów przez przypadki wcale nie musi spędzać nam snu z powiek. Wystarczy tylko zrozumieć zasadę deklinacji i stosować ją na co dzień podczas rozmów i ogólnego posługiwania się językiem polskim. 

Przeczytaj również:

Matura 2022 – język polski. Co warto wiedzieć?

Korepetycje przedmaturalne — ostatni dzwonek. Sprawdź, ile trzeba zapłacić

Już za 100 dni matura. O tym powinien pamiętać każdy maturzysta

RAPORT UKRAINA — ROSJA

Wojna w Ukrainie — relacje na żywo.

„Obudziły mnie strzały". Wywiady, reportaże i historie osobiste z wojny w Ukrainie.

Grupa Polsat Plus i Fundacja Polsat razem dla dzieci z Ukrainy. Dołącz do zbiórki!