Spis treści:

Ludzie starzeją się w różnym tempie

Faktem jest, że każdy człowiek starzeje się nieco inaczej. Chodzi nie tylko o tempo, ale też fizyczne symptomy upływu czasu. Jedni łysieją, innym na twarzy pojawiają się zmarszczki od śmiechu, jeszcze inni zaczynają się garbić.

Amerykańscy naukowcy w 2015 r. przeprowadzili ciekawe badanie dotyczące różnic w procesie starzenia. Wykorzystali w nim dane o 871 mężczyznach w wieku 38 lat, którzy urodzili się w jednym nowozelandzkim miasteczku. Co się okazało?

Badacze wzięli pod uwagę 18 różnych markerów fizjologicznych łączonych z procesem starzenia – od ciśnienia krwi po tempo metabolizmu. Na tej podstawie  oszacowano biologiczny wiek uczestników. Najniższy otrzymany wynik wynosił 28 lat, a najwyższy aż 61 lat!

Ze wspomnianego badania wynika, że większość ludzi starzeje się adekwatnie do upływającego czasu. Niestety są wyjątki, czyli ludzie, których organizmy między jednymi a kolejnymi urodzinami starzeją się znacznie bardziej. Zmiany te są widoczne w wyglądzie fizycznym. Studenci poproszeni o oszacowanie wieku osób na zdjęciach faktycznie ocenili biologicznie starszych uczestników jako bardziej zaawansowanych wiekowo.

Zdaniem naukowców różne tempo starzenia może wynikać z mnóstwa czynników. Należą do nich m.in. genetyka, styl życia, poziom stresu czy historia chorób. Tak naprawdę nie ma więc nic dziwnego w tym, że z dwóch czterdziestolatków jeden wygląda na znacznie młodszego, drugi zaś na wyraźnie starszego.

Przeczytaj również: O czym Einstein pisał do Marii Curie? Te słowa dziś są bardzo aktualne

Zadziwiające archiwalne zdjęcia

Biologiczne różnice w tempie starzenia nie wyjaśniają jednak ogólnego wrażenia, które odnoszą ludzie, patrząc na fotografie rodziców i dziadków. W internecie można znaleźć setki zdjęć, które wydają się potwierdzać dziwny fenomen wczesnego starzenia w XX w.

Dwudziestoletnie ciężarne z ubiegłego wieku wyglądają często na trzydziestolatki. Ich mężowie nierzadko mają już zakola lub wyraźne oznaki siwizny. Siedemnastoletni hippisi z wąsami i długimi włosami wydają się co najmniej 10 lat po maturze. Czterdziestoletni politycy przypominają dzisiejszych emerytów, a nawet 15-letnia Elizabeth Taylor wygląda na dojrzałą kobietę.

Trudno oczekiwać, że na wszystkich tych i podobnych zdjęciach znalazły się akurat osoby o szczególnie szybkim tempie biologicznego starzenia. Może więc poprzednie generacje rzeczywiście dojrzewały zupełnie inaczej? Kto z dzisiejszych czterdziestolatków jest w stanie utożsamić się z inżynierem Karwowskim ze słynnego PRL-owskiego serialu?

Projekt bez tytułu (1)
15-letnia Elisabeth Taylor (1947 r.) i 25-letni Jimi Hendrix (1967 r.) /fot. Wikipedia (domena publiczna)

 

Dlaczego ludzie w przeszłości wyglądali starzej?

Wygląda na to, że kolejne pokolenia faktycznie jednak starzeją się wolniej. Fińscy naukowcy opublikowali w 2020 r. badanie, które dowodzi, że współcześni seniorzy są fizycznie i psychicznie w znacznie lepszej formie niż ich przodkowie. Kondycja w naturalny sposób wydaje się oddziaływać na aparycję.

We wspomnianym eksperymencie osoby w wieku 75–80 lat poddano serii testów kognitywnych i sprawnościowych. Dokładnie te same zadania realizowali seniorzy 30 lat temu. Co się okazało? Dzisiejsi siedemdziesięciolatkowie chodzą szybciej, mają silniejszy uścisk dłoni, a także płynniejszą mowę i lepszą pamięć.

Przyczyn takiego stanu rzeczy jest co najmniej kilka. Za decydujące uważa się zmiany, jakie dokonały się w zakresie higieny, odżywiania, medycyny, edukacji i warunków pracy. W szczególności wskazuje się na następujące czynniki:

  • Kobiety rodzą dziś dzieci w późniejszym wieku i mają mniej potomstwa. Trudy macierzyństwa odbijają się dość wyraźnie na wyglądzie fizycznym.
  • W przeszłości higiena i opieka dentystyczna były na wyraźnie niższym poziomie. Stan uzębienia wpływa na owal twarzy i często bywa utożsamiany z wiekiem.
  • Przez ostatnie dekady dużo mówi się o ochronie przeciwsłonecznej. Dawniej ludzie nie tylko nie używali kremów z filtrem, ale też częściej przebywali na świeżym powietrzu. Zmarszczki pojawiały się więc u nich wcześniej.
  • Ciężka fizyczna praca w niesprzyjających warunkach w naszej części świata jest dziś rzadkością. Nasi rodzice i dziadkowie nie mieli jednak zwykle wyboru między polem a biurem.

Szukając odpowiedzi na pytanie, dlaczego ludzie w przeszłości wyglądali starzej, nie można też zapomnieć o traumatycznych wydarzeniach XX w. Wojny, głód, kryzys, prześladowania – wszystko to mogło odcisnąć się wyraźnym piętnem na kondycji fizycznej.

Przeczytaj również: Składali ofiary z dzieci. Według dzisiejszych badań, przed śmiercią jeszcze je odurzali

Niebagatelna kwestia stylu

Dlaczego ludzie w przeszłości wyglądali starzej niż ich współcześni rówieśnicy? Jest jeszcze jeden ważny powód. Dotyczy on subiektywizmu, z jakim patrzy się na dawne zdjęcia. Gdy ubrania, fryzury i akcesoria są wyraźnie retro, podświadomie utożsamia się je ze starością.

Kanony piękna i młodości zmieniają się tymczasem dość intensywnie z dekady na dekadę. Gdyby archiwalne fotografie poddać magii Photoshopa i zmienić modelom uczesania oraz okulary, można by ich z łatwością odmłodzić o 10 lat! Jest wielce prawdopodobne, że współcześni ludzie za 30 lat też będą prezentować się starzej na zdjęciach.


Rozwiąż nasze quizy:

QUIZ ortograficzny. Czy wiesz, jak zapisać te rzadko używane wyrazy?

Bardzo trudny QUIZ z wiedzy ogólnej. Nieliczni zdobywają 100 proc.

QUIZ: Byłeś uczniem w PRL? Z łatwością odpowiesz na te pytania, choć przy 9. może być różnie