Lęk przed lataniem – czym jest awiofobia i jak się objawia?

Boisz się latać samolotem? Nie jesteś sam. Awiofobia, czyli lęk przed lataniem dotyczy aż 30% osób. Wiele z ich rezygnuje z tego środka transportu, a ci, którzy nie mogą – doznają bardzo dużego stresu. Czy istnieją sposoby na zwalczenie tego lęku?

Spis treści:

Awiofobia. Co to jest i jak się objawia?
Skąd bierze się awiofobia?
Jak poradzić sobie z lękiem przed lataniem?

Awiofobia. Co to jest i jak się objawia?

Awiofobia to nic innego jak silny lęk przed lataniem samolotem. Zgodnie z wynikami badań Instytutu Badania Opinii Publicznej, dotyczy on około 30% osób, choć o niepokoju związanym z lotem mówi aż połowa pytanych. Lęk dotyczy nie tylko samego lotu, ale również procedur związanych z odprawą, a nawet samego przebywania na lotnisku.

Jak może objawiać się awiofobia? Niektórzy odczuwają ten lęk tak silnie, że nie mogą wsiąść do samolotu. Inni z kolei są w stanie przeżyć lot, ale są w jego trakcie kłębkiem nerwów.

Klasyczne objawy lękowe to na przykład:

przyspieszony oddech;
zawroty głowy;
odczuwanie ściskania w żołądku;
wzmożone napięcie mięśniowe;
nudności;
zwiększona potliwość.

Przeczytaj: Turbulencje podczas lotu. Czym są i czy mogą doprowadzić do katastrofy samolotu?

Kogo dotyczy awiofobia? Nie ma tutaj żadnej reguły. Lęk często nie ma racjonalnego podłoża, a pacjenci nie wiedzą, skąd się wziął. Awiofobia może dotyczyć każdego – szczególnie trudno lata się osobom, które rzadko mają do czynienia z samolotem, a także mają silną potrzebę kontroli.

Skąd bierze się awiofobia?

Nie ma jednej przyczyny lęku przed lataniem, a czasem pacjenci nie są w stanie jej określić. Jeśli zależy ci na tym, aby dowiedzieć się, skąd u ciebie wynika strach przed lotami, możesz rozpocząć terapię w nurcie psychodynamicznym. W jej trakcie wraca się do przeszłości i próbuje odnaleźć źródło lęku w przeszłych wydarzeniach. Skąd pochodzą lęki, w tym strach przed lataniem?

Mogą brać się z traumatycznych wydarzeń, np. z katastrof czy wypadków – w przypadku latania trudno jednak mówić o traumie związanej z lataniem, gdyż katastrofy lotnicze są niezwykle rzadkie. Można również "nabyć" taki lęk, na przykład oglądając nagminnie filmy z katastrof.

kobieta wyglada przez okno samolotu — **Lęk przed lataniem może mieć różne przyczyny, jednak niezależnie od podłoża w jego pokonaniu pomaga terapia** /fot. RossHeen/Canva Pro

Mogą wynikać z niewiedzy – nieznajomość procedur bezpieczeństwa, technologii i zasad, które pozwalają samolotom latać może powodować obawy. Wielu pacjentów twierdzi, że trudno im zrozumieć fakt, że tak duża i ciężka maszyna może unosić się nad ziemią.

Takie lęki mogą również mieć podłoże genetyczne – czasem rodzice czy inne bliskie osoby "zrzucają" na nas swoje lęki, niekoniecznie związane z konkretnym czynnikiem. Można więc po prostu iść przez życie z nieadaptacyjnymi reakcjami, takimi jak nadmierne uogólnianie czy katastrofizacja.

Jak poradzić sobie z lękiem przed lataniem?

Terapeuci mówią, że większość osób zgłaszających się do nich po pomoc to pracownicy, którzy muszą latać służbowo. Nie mogą odmówić, bo grozi to utratą pracy, a często są to osoby na wysokich stanowiskach, którym zależy na utrzymaniu pozycji w firmie.

Terapię może jednak odbyć każdy. Jeśli nigdy nie leciałeś samolotem, bo przeraża cię już sama myśl o tym, warto udać się do specjalisty i spróbować nad tym lękiem popracować. Nie wszędzie da się dojechać, a loty pozwalają na niezapomniane podróże w najdalsze zakątki świata.

Terapia oswajająca lęk – to naprawdę działa

Jak poradzić sobie z lękiem przed lataniem? Najczęściej terapeuci proponują terapię w nurcie poznawczo-behawioralnym, obejmującą proces desensytyzacji. Jest to tzw. odwrażliwianie, czyli stopniowe oswajanie strachu poprzez ekspozycję na wywołujący go obiekt. W przypadku lęku przed lataniem pacjent może zaczynać terapię np. od rozmów o lataniu albo oglądaniu zdjęć samolotów. Wraz z postępem terapii następuje "zbliżanie się" do obiektu – może to być wizyta na lotnisku.

Dodatkowo warto włączyć do codzienności metody głębokiej relaksacji – na przykład trening autogenny Schultza lub trening Jacobsona. Obie praktyki pomagają radzić sobie z przewlekłym stresem i lękiem, a korzystają z nich nawet żołnierze z jednostki GROM. Jeśli jest taka konieczność, po konsultacji z psychiatrą można włączyć do leczenia środki farmakologiczne.

Przeczytaj: Strach przed watą, włosami i…kobietami. TOP 20 najbardziej irracjonalnych fobii

Co zrobić w dniu lotu, aby się nie stresować?

W dniu lotu przede wszystkim zadbaj o swoje dobre samopoczucie – wyśpij się i zjedz coś lekkiego. Poza tym:

nie pij kawy i alkoholu – będziesz po nich jeszcze bardziej poddenerwowany; alkohol tylko pozornie pomaga się zrelaksować;
sprawdź wymiary i wagę bagażu, aby być pewnym, że na lotnisku nic cię nie zaskoczy;
jeśli będzie to twój pierwszy lot, porozmawiaj z zaufaną osobą o tym, jak może wyglądać i czego powinieneś się spodziewać;
przyjedź na lotnisko odpowiednio wcześnie, aby bez stresu przejść odprawę;
przygotuj sobie coś do czytania albo oglądania w czasie lotu.

Lęk przed lataniem samolotem może naprawdę uprzykrzyć życie. Z jednej strony marzysz o dalekiej podróży np. do Azji, z drugiej zaś – na samą myśl zaczyna boleć cię żołądek. Warto wówczas sięgnąć po pomocy specjalisty i po kilku czy kilkunastu sesjach terapeutycznych móc doświadczać piękna świata w całej krasie.