Pierwszy załogowy lot balonem w Polsce. Kiedy się odbył?

„Nieustraszony nie lęka się losu Ikara” to napis z medalu, który upamiętnia historyczny lot balonem w Polsce. Odbył się on w XVIII wieku. Kiedy dokładnie? Jak przebiegał? Kto wzniósł się z ogrodu Foksal w Warszawie i dotarł na Białołękę?

Spis treści:

Pierwszy załogowy lot balonem w Polsce
Kim był Jean-Pierre Blanchard?
Załogowy lot balonem w Polsce. Wydarzenie historyczne

Pierwszy załogowy lot balonem w Polsce

Pierwszy załogowy lot balonem na ziemiach polskich odbył się już w XVIII wieku, ale w którym roku? Na medalu z brązu, który miał upamiętnić to wydarzenie, widnieje napis: „w Warszawie 1788”. Lot był planowany na grudzień wspomnianego roku, ale odbył się 10 maja 1789 roku.

Prócz daty i miejsca na medalu, który dziś jest przechowywany w zbiorach Zamku Królewskiego, umieszczono łaciński napis „Impavidus sortem non timet Icariam”. Przed przybyciem do Polski słowa „Nieustraszony nie lęka się losu Ikara” kazał wybić Jean-Pierre Blanchard. Nie zabrakło też jego podobizny i balonu na awersie.

Przeczytaj również: Diabelskie mosty przyciągają turystów. Skąd wzięły się ich nazwy?

Kim był Jean-Pierre Blanchard?

Jean-Pierre Blanchard to francuski pionier lotnictwa, który, zanim odbył pierwszy załogowy lot balonem nad Polską, robił inne niezwykłe rzeczy.

Pochodził z ubogiej rodziny. Szybko opuścił dom w Normandii i udał się do Paryża. Jako nastolatek zbudował welocyped (pierwowzór roweru). Stworzył też m.in. pompę, która podawała wodę na wysokość 122 metrów. Przez lata pracował nad stworzeniem maszyn latających, ale porzucił ten pomysł po demonstracji wynalazku braci Montgolfier. 4 czerwca 1783 roku w miasteczku Annonay balon ich konstrukcji wzniósł się na wysokość 2 metrów. W powietrzu pozostał przez 10 minut.

Niespełna rok później Jean-Pierre Blanchard wystartował balonem wypełnionym wodorem z Pól Marsowych w Paryżu. Nie wszystko działo się po jego myśli, ale udało mu się szczęśliwie wylądować. Niebezpieczna przygoda zachęciła go do podejmowania kolejnych prób. W 1785 roku wraz z Johnem Jeffriesem amerykańskim lekarzem, który mieszkał w Wielkiej Brytanii, odbył lot nad kanałem La Manche. Potem latał w innych krajach, m.in. w Polsce.

Przeczytaj również: Największe twierdze nad Bałtykiem. Nie wszystkie można zwiedzać przez cały rok

Załogowy lot balonem w Polsce. Wydarzenie historyczne

Pierwszy pokaz aeronauty w Polsce miał się odbyć w połowie grudnia 1788 roku, ale ze względu na pogodę trzeba go było odłożyć do wiosny. W maju 1789 roku znów trzeba go było przesunąć z 9 na 10. Powodem była wilgoć. Balon wypełniony wodorem przygotowywano do startu już rankiem. Niezwykłe wydarzenie zapowiedziały strzały armatnie.

Jean-Pierre Blanchard wzniósł się balonem o średnicy 15 metrów z ogrodu Foksal w Warszawie po godzinie 13. Wydarzenie obserwował król Stanisław August Poniatowski. Lot trwał 49 minut. Balon pokonał ponad 7 kilometrów i wylądował w Białołęce, po drugiej stronie Wisły.

13 maja 1789 roku odbył się kolejny lot z warszawskiego ogrodu Foksal. Różnił się on od poprzedniego. Na tę okazję wybrano mniejszy balon, a w środku znalazł się pies ze spadochronem. Gdy zadziałał lont saperski, balon spłonął, ale zwierzę bezpiecznie dotarło na ziemię.

Jeszcze bardziej niezwykły był lot zaplanowany na kolejny dzień. 14 maja 1789 roku w koszu balonu było więcej osób – Jean-Pierre Blanchard, Jan Potocki oraz jego turecki sługa Ibrahim. Prócz nich znalazł się tam biały pudel. Wystartowali z ogrodu przy pałacu Mniszchów (przy ul. Senatorskiej), a lądowali na Woli zaledwie po 30 minutach.