Nadwaga powstaje w wyniku zachwiania homeostazy, czyli równowagi reakcji energetycznych. W otyłości więcej energii jest dostarczane wraz z pokarmem organizmowi, niż jest zapotrzebowanie na nią. Energia ta jest ostatecznie magazynowana w formie tkanki tłuszczowej.
Nadwagą i otyłością można również nazwać nadmierny przyrost wagi ciała powodujący, że proporcja wagi ciała do wzrostu staje się nieprawidłowa. Następstwo naruszania równowagi pomiędzy ilością dostarczanej organizmowi energii a zużyciem jej przez ustrój podczas wykonywanej pracy (głównie mięśniowej) i w określonych warunkach przemiany materii. Nadwaga i otyłość są bardzo rzadko następstwem różnych chorób lub tzw. zaburzeń hormonalnych. Dłużej trwająca nadwaga sprzyja zmianom zwyrodnieniowym stawów, nade wszystko jednak stanowi zwiększone ryzyko wystąpienia chorób serca i płuc ( choroba wieńcowa i zawał serca, nadciśnienie tętnicze, udar mózgu i niewydolność oddechowa).
Z nadwaga należy udać się do lekarza, gdy towarzysza nam takie dolegliwości, jak: zadyszka (brak tchu, duszności), obrzęk twarzy, obrzęk rak i nóg oraz bóle stawowe. Stosowana dieta powinna uwzględniać różne składniki pokarmowe. Nie można stosować głodówki dłużej niż dwa czy trzy dni. Może to działać szkodliwie. Nie wolno również stosować leków odwadniających. Efekt odchudzania w takim przypadku jest chwilowy. Dzień 1 marca został uznany dniem walki z otyłością. W XXI wieku nastąpił gwałtowny wzrost osób chorujących na otyłość.
