Podział emocji ze względu na znak

Emocje stanowią reakcję na doświadczane wydarzenia a także własne stany wewnętrzne i zmieniające się relacje ze światem zewnętrznym. W związku z tym, że reakcje te mogę być pozytywne lub negatywne, psychologia nadaje każdej emocji jeden z dwóch znaków: (+) dla emocji pozytywnych i (-) dla emocji negatywnych.

Zarówno emocje pozytywne jak i negatywne mogą prowokować zbliżanie czyli działanie w kierunku, z którego nadszedł bodziec, który wywołał emocję. W przeciwieństwie do pozytywnych, emocje negatywne mogą też prowokować unikanie czyli działanie w kierunku przeciwnym. Oba typy emocji mogą prowokować reakcję ekspresyjną, czyli wyrażaną poprzez zachowanie, które nie jest kierunkowe (np. reakcja mimiczna).

Podział emocji ze względu na źródło:

1) emocje pierwotne wywoływane przez bodźce pierwotne czyli takie, których znaczenie rozumiemy instynktownie a reakcja na nie jest wrodzona; bodźce te pochodzą z narządów zmysłów lub z wnętrza organizmu i oddziaływają na wszystkich ludzi

2) emocje wtórne wywoływane przez bodźce wtórne czyli takie, których znaczenie jest nadane przez społeczeństwo i uczymy się je rozumieć przez doświadczenie kontekstu społecznego

Teoria dzieląca emocje na pierwotne i wtórne spotkała się z silną krytyką i dziś poddaje się w wątpliwość fakt, iż taki podział istnieje w rzeczywistości.

Komponenty procesu emocjonalnego

Procesowi emocjonalnemu towarzyszą następujące zmiany fizjologiczne:

1) wzrasta napięcie mięśniowe

2) zmienia się aktywność układu autonomicznego i parasympatycznego (przywspółczulnego)

3) w zależności od znaku emocji zmienia się przebieg procesów umysłowych (np. emocje pozytywne powodują ekstensyfikację a negatywne - intensyfikację uwagi)

Według jednej z ważniejszych teorii emocji, teorii Jamesa i Langego, emocje powstają w wyniku odczucia fizjologicznych zmian organizmu. Kolejne teorie podważają jednak ten pogląd postulując wśród przyczyn powstania emocji np. poziom pobudzenia lub poznawczą ocenę zdarzenia emocjonalnego. Kwestia źródła i mechanizmu powstawania emocji wciąż pozostaje nie rozstrzygnięta.

Zaburzenia emocjonalne

Zaburzenia emocjonalne wiążą się z nieprawidłowościami w odczuwaniu emocji lub w ekspresji reakcji emocjonalnej. W procesie leczenia takich zaburzeń bardzo istotne jest więc dostrzeganie, właściwe rozpoznawanie i odpowiednie reagowanie na przejawiane przez pacjenta oznaki przeżywanych emocji.